Verantwoord omgaan met risico's door bestuurders
Er komen steeds meer maatregelen om de samenleving te beschermen tegen risico’s. Denk aan de Mexicaanse griep of de veiligheid in tunnels. Door deze bezorgdheid over de veiligheid kan de overheid ‘overreageren’ en dure maatregelen nemen die nauwelijks meer veiligheid geven. De Rijksoverheid heeft een handreiking ontwikkeld voor hoe bestuurders kunnen omgaan met risico’s.
Bewustmaken van risico-regelreflex
Het overreageren op risico’s wordt risico-regelreflex genoemd. Dit kan onder andere leiden tot dure maatregelen die nauwelijks effect hebben. Ze kunnen bovendien onbedoelde bijwerkingen hebben, zoals het beperken van de keuzevrijheid. Maatregelen kunnen zijn: nieuwe regelgeving, hogere normen, meer toezicht of extra voorzieningen. Bestuurders die zich bewust zijn van de risico-regelreflex kunnen daar beter mee omgaan. Bewustwording bij bestuurders is daarom belangrijk.
Doordacht handelen bij risico’s
Burgers kunnen goed omgaan met risico’s als zij goed en volledig geïnformeerd worden. Zij verwachten van bestuurders dat deze goed doordacht handelen. De handelingsperspectieven voor bestuurders staan in de handreiking Bestuurlijk balanceren met risico’s en verantwoordelijkheden.
Betrokken ministeries
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft bij het ontwikkelen van de handreiking samengewerkt met de ministeries van Justitie en Veiligheid (JenV), Infrastructuur en Waterstaat (IenW), Economische Zaken (EZ), Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).
Video Balans in risico’s en verantwoordelijkheden. Omgaan met de risico-regelreflex
Video Deel 1: De risicoregelreflex
Video Deel 2: casus: de chloortrein
Video Deel 3: De positieve keerzijde van risico’s
Video Deel 4: goed bestuurlijk omgaan met de risico-regelreflex
Het risico van de Risico Regelreflex in de jeugdzorg
Wij of Zij?
Documenten
-
Besturen met risico's
Op 22 januari 2015 organiseerde het programma Risico’s en verantwoordelijkheden de conferentie En plein public! Besturen met ...
-
Verantwoord risico nemen
In opdracht van het programma Risico’s en verantwoordelijkheden is de PM special Verantwoord risico nemen verschenen. In deze ...
-
Krachten rond de risico-regelreflex beschreven en geïllustreerd in 27 voorbeelden
Een naslagwerk over de omgang met maatschappelijk gevoelige risico's voor het openbaar bestuur. Krachten rond de ...
-
Bestuurlijke Handreiking omgaan met de risico-regelreflex in de jeugdzorg
Het omgaan met risico’s en incidenten in de jeugdzorg is een nieuwe opgave voor het lokaal bestuur en de lokale politiek na de ...
-
Producten en activiteiten van programma R&V
Overzicht van de producten en activiteiten van het programma Risico’s en verantwoordelijkheden (2011-2014) en van het daaraan ...
-
Handreiking Bestuurlijk Balanceren met risico's en verantwoordelijkheden
Deze handreiking vat alle inzichten en aanbevelingen samen die programma Risico's en verantwoordelijkheden verzameld en ...
-
Kennisdocument Bestuurlijke fragmentatie
Bestuurlijke fragmentatie is het verschijnsel dat overheden naar elkaar wijzen als het gaat om het verantwoordelijkheid nemen ...
-
Kennisdocument Ongerust over onrust
Dit kennisdocument geeft inzicht in de verschillende maatschappelijke reacties op incidenten. 1 van de hoofdlijnen is dat de ...
-
Kennisdocument Burgerbetrokkenheid bij veiligheidsbeleid
Dit kennisdocument vat inzichten samen over de mogelijkheden om burgers bij veiligheidsbeleid te betrekken. 1 van de hoofdlijnen ...
-
Kennisdocument Burgers over risico's en incidenten
Dit kennisdocument vat de bevindingen samen van de publieksonderzoeken die programma Risico's en verantwoordelijkheden in ...
-
Onzichtbare gevaren en grote rampen
Column van Ionica Smeets voor het programma Risico's en verantwoordelijkheden over risicovergelijking. Onzichtbare gevaren en ...
-
Veiligheidsbeleid leeft niet bij veiligheid alleen
Column van Maxim Februari voor het programma Risico's en verantwoordelijkheden over het begrip 'veiligheid'. Veiligheidsbeleid ...
-
De risico-regelreflex vanuit politiek perspectief
Resultaten van een verkennend onderzoek naar de mening van Kamerleden over risico's en politieke verantwoordelijkheid. De ...
-
Remedies voor de risicoregelreflex in de jeugdzorg
Dit document schetst de dilemma's bij het goed uitvoeren van de zorg voor de jeugd en het omgaan met incidenten. Ook bevat het ...
-
De risicoregelreflex ontleed
De gedachte achter de term risicoregelreflex is dat bestuurders naar aanleiding van een incident of risico in een reflex schieten ...
-
Risico's in perspectief: risicovergelijking
Dit rapport biedt een methodiek en een manier van redeneren die bedoeld is voor de bestuurlijke praktijk van omgaan met risico's. ...
-
Verantwoord risico nemen
In opdracht van het programma Risico’s en verantwoordelijkheden is de PM special Verantwoord risico nemen verschenen. In deze ...
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 9
Nieuwsbrief van het programma Risico's en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 9 (PDF | 7 pagina's | 662 kB)
-
Risico's en incidenten in de jeugdzorg
Rapport van Crisislab over het onderzoek naar de perceptie van de Nederlandse burger en van betrokken (pleeg)ouders/verzorgers ...
-
Risico’s en bestuur op maat
Een opmaat creëren naar een kabinetsvisie op de rol en verantwoordelijkheid van de overheid bij het omgaan met risico’s en ...
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 8
Nieuwsbrief van het programma Risico's en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 8 (PDF | 12 pagina's | 2,2 MB)
-
Omgaan met de risico-regelreflex
Dit artikel gaat over de risico-regelreflex, oftewel de neiging om het voortdurend verminderen van risico’s, al dan niet naar ...
-
Risico's en gevaren in de Drechtsteden: hoe kijken de inwoners er tegenaan?
Resultaten van onderzoek naar hoe het algemeen publiek in de Drechtsteden enerzijds en betrokken bewoners anderzijds aankijken ...
-
Wat maakt een 'succes casus' tot een succes?
Resultaten van een onderzoek naar de factoren die invloed hebben op het komen tot een afgewogen reactie op een mogelijk risico of ...
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 7
Nieuwsbrief van het programma Risico's en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 7 (PDF | 12 pagina's | 3,4 MB)
-
Risico-regelreflex in de jeugdzorg?
Verkennende analyse van de bestuurlijke valkuil van overreactie op risico’s en incidenten in de jeugdzorg. Risico-regelreflex in ...
-
Lokaal veiligheidsbeleid onder hoogspanning
Rapport over varianten bij de lokale invulling van landelijk beleid rond hoogspanningslijnen. Lokaal veiligheidsbeleid onder ...
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 6
Nieuwsbrief van het programma Risico’s en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 6 (PDF | 12 pagina's | 1,7 MB)
-
Kamerbrief kabinetsreactie op het ROB-advies `Belichaming van de kundige overheid'
Brief van minister Plasterk (BZK) aan de Tweede Kamer over verzoek om kabinetsreactie op het ROB-advies `Belichaming van de ...
-
Dag van de Dilemma’s en Oplossingen
Als afsluiting van het programma Risico’s en verantwoordelijkheden was er op 15 november de werkconferentie Dag van de Dilemma’s ...
-
Nieuwe perspectieven bij het omgaan met risico’s en verantwoordelijkheden
De overheid is de afgelopen decennia in toenemende mate aangesproken op het afdekken van allerhande risico’s voor burgers en ...
-
Dialogen risico’s en verantwoordelijkheden
Zestien bijeenkomsten met partijen in het risicolandschap, juni 2011 - oktober 2012. Dialogen risico’s en verantwoordelijkheden ...
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 5
Nieuwsbrief van het programma Risico's en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 5 (PDF | 12 pagina's | 332 kB)
-
Belichaming van de kundige overheid - Over openbaar bestuur, incidentreflexen en risicoaanvaarding
De maatschappelijke acceptatie van risico’s en incidenten neemt af. Nederland is toe aan een fundamenteel debat over de ...
-
Burgers over risico's en verantwoordelijkheden
Overallrapportage van verschillende onderzoeken onder burgers over de risico-regelreflex. Burgers over risico's en ...
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 4
Nieuwsbrief van het programma Risico's en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 4 (PDF | 5 pagina's | 741 kB)
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 3
Nieuwsbrief van het programma Risico’s en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 3 (PDF | 8 pagina's | 2,0 MB)
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 2
Nieuwsbrief van het programma Risico’s en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 2 (PDF | 7 pagina's | 1,7 MB)
-
Nieuwsbrief RiVer nummer 1
Nieuwsbrief van het programma Risico’s en verantwoordelijkheden. Nieuwsbrief RiVer nummer 1 (PDF | 4 pagina's | 1,9 MB)
-
Visierapport 'Evenwichtskunst' van WRR over risico-regelreflex
Aantastingen van fysieke veiligheid (incidenten) en potientiële gevaren (risico's en onzekerheden), vragen altijd om lastige ...
-
Presentatie WRR-rapport Evenwichtskunst over risico-regelreflex
Niet alleen de overheid maar ook bedrijven en burgers moeten de prijs voor veiligheid en de rekening van schade betalen, zo stelt ...
-
Masterscriptie 'Een vergelijkend onderzoek naar de manier van omgaan met risico’s tussen drie ministeries in Nederland'
Masterscriptie met de titel 'Omgaan met risico’s – een kwestie van durven?', geschreven door Maud Oomen, Universiteit Utrecht. ...
-
Toespraak minister Donner bij het in ontvangst nemen van het WRR-advies
Evenwichtskunst. Over de verdeling van verantwoordelijkheid voor fysieke veiligheid.
-
Masterscriptie 'Een vergelijkend onderzoek naar de invloed van de publieke opinie op het risicobeleid'
Masterscriptie met de titel 'De Mexicaanse griep in Frankrijk, Nederland en België' van Trudy Tol, Universiteit Utrecht. ...
-
Masterscriptie 'Een onderzoek naar de omvang van de risico-regelreflex'
Masterscriptie met de titel 'Reflexen of reflectie?' van Remco Roos, Universiteit Utrecht. Masterscriptie 'Een onderzoek naar ...
-
Programma Risico’s en verantwoordelijkheden - Plan van Aanpak
Programma Risico’s en verantwoordelijkheden - Plan van Aanpak (PDF | 25 pagina's | 238 kB)
-
Paneldiscussie Dag van het Risico
-
Speech van minister Donner over de risico-regelreflex
Minister Donner sloot op 13 april 2011 het symposium 'Veiligheid boven alles' af met deze toespraak.
-
Slotbeschouwing uit de essaybundel 'Veiligheid boven alles' (2011)
'Samenvattende analyse: belemmerende overtuigingen en een half dozijn oplossingsrichtingen'. Auteur Jan van Tol. Uit: ‘Veiligheid ...
-
Symposiumbundel 'De risico-regelreflex in het openbaar bestuur'
Rapport van het symposium 'De risico-regelreflex in het openbaar bestuur', in de Academie voor Wetgeving, Den Haag, 13 april ...
-
Conferentierapport Dag van het Risico
De Dag van het Risico op 19 mei 2010 was gericht op het probleem en de oorzaken van de risicoregelreflex, en ging op zoek naar ...
-
De utopie van een risicoloze samenleving
Dit artikel van Rianne Waterval over het thema risico’s en rampen is verschenen in het tijdschrift PM op 7 oktober 2010. De ...
-
Magazine katern Dag van het risico
Artikel over gezond omgaan met risico’s en incidenten verschenen in het Magazine Nationale veiligheid en crisisbeheersing van ...
-
'Idealen kun je ook in stapjes najagen'
Dit artikel is verschenen in het dagblad Trouw op 5 juni 2010. 'Idealen kun je ook in stapjes najagen' (PDF | 1 pagina | 205 kB)
-
'Alert maar niet angstig, is het credo'
Dit artikel over risico- en crisismanagement is verschenen in het tijdschrift PM op 28 mei 2010. 'Alert maar niet angstig, is ...
-
'Is er een overdreven roep om regels en controle na incidenten'
Dit artikel is verschenen in NRC Handelsblad van 15 mei 2010. 'Is er een overdreven roep om regels en controle na incidenten' ...
-
'Binnenlandse zekerheden in tijden van Europese crisis'
Dit artikel is verschenen in NRC Handelsblad van 22 mei 2010. 'Binnenlandse zekerheden in tijden van Europese crisis' (PDF | 8 ...
-
'Incidenten worden niet voorkomen door steeds nieuwe regels'
Dit artikel is verschenen in NRC Handelsblad van 15 mei 2010. 'Incidenten worden niet voorkomen door steeds nieuwe regels' (PDF ...
-
‘Veiligheid gaat niet ten koste van alles’
Hoogleraar rechtsfilosofie Herman van Gunsteren over de risicoloze samenleving. Publicatie uit tijdschrift PM van 14 mei 2010.
-
‘Weg met die bemoederende overheid’
Interview met Jan van Tol en Gabriella Bekman van het project ‘Toezicht voor de toekomst: risico’s en verantwoordelijkheden’ uit ...
-
‘De overheid schiet vaak in een kramp’
‘De overheid schiet vaak in een kramp’ (PDF | 32 pagina's | 164 kB)