Nederland voorbereiden op gevolgen klimaatverandering
De aarde warmt op en het klimaat verandert. Nederland moet zich voorbereiden op de risico’s van het veranderende klimaat en hierop de omgeving aanpassen. Dit heet klimaatadaptatie.
Klimaatverandering in Nederland
In Nederland verandert het klimaat. De temperaturen stijgen. Er is meer kans op een extreme regenbui, op een hittegolf en op langere, droge periodes. Door droogte daalt de bodem op sommige plekken in Nederland. De zeespiegel stijgt en er is meer kans op overstromingen. Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de gezondheid, de leefbaarheid en de economie. Een hittegolf zorgt bijvoorbeeld voor extra sterfte onder kwetsbare groepen. De Klimaateffectatlas laat zien hoe het klimaat in Nederland verandert.
Klimaatadaptatie voorkomt klimaatschade
Niets doen betekent dat er tot 2050 tussen de € 77,5 en 173,6 miljard aan klimaatschade kan zijn. Daarom is klimaatadaptatie nodig. Voorbeelden van klimaatadaptatie zijn: dijken verstevigen, rivieren verbreden en meer groen in steden en dorpen. Het is belangrijk Nederland voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Overheden, bedrijven en inwoners kunnen helpen Nederland aan te passen aan het klimaat. Overheden kunnen bijvoorbeeld een bijdrage krijgen voor klimaatadaptatie maatregelen via de Impulsregeling klimaatadaptatie. En ook inwoners kunnen hun huis en tuin klimaatbestendig maken.
De natuur kan goed helpen bij klimaatadaptatie. Om gemeenten en andere initiatiefnemers inzicht te geven in hoe ze dit kunnen doen, is er de werkwijze ‘klimaatadaptatie met natuur tussen stad en platteland’. In deze werkwijze wordt klimaatadaptatie met natuur gecombineerd met andere ruimtelijke opgaves, zoals toekomstbestendige landbouw en ruimte voor sport en recreatie.
Klimaatadaptatie maakt Nederland groener
Het voordeel van de maatregelen van klimaatadaptatie is dat Nederland groener en leefbaarder wordt. Door warmere zomers en zachtere winters kunnen mensen elkaar meer buiten ontmoeten. Het Actieprogramma Klimaatadaptatie Landbouw helpt boeren en tuinders zich goed voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Tuin- en akkerbouwers kunnen bijvoorbeeld nieuwe gewassen gaan telen die beter groeien in een warmer klimaat.
Tekst voor voice-over:
Het klimaat verandert, ook in Nederland. We ervaren steeds vaker hittestress, wateroverlast, droogte en overstromingen. Gelukkig kunnen we onze dorpen en steden hierop voorbereiden. Dit heet klimaatadaptatie. De natuur helpt hier graag bij, maar daarvoor is wel ruimte nodig.
Hoe kunnen we dit in Nederland realiseren, waar ruimte schaars is?
Met de werkwijze ‘Klimaatadaptatie met natuur’ krijgen gemeentes, waterschappen en andere gebiedspartners, inzicht in hoe zij klimaatadaptatie met natuur kunnen combineren met andere ruimtelijke opgaves. Zoals het opwekken van duurzame energie of het bouwen van nieuwe woningen.
Organisaties die samenwerken in een gebied gaan aan de slag met acht bouwstenen. Met behulp van deze bouwstenen krijgt iedereen inzicht in wat de identiteit en kenmerken zijn van een bepaald gebied, welke opgaves er spelen én welke oplossingen mogelijk zijn.
De informatie die zo wordt verzameld, komt bijeen in een overzichtelijk gebiedscanvas. Door rekening te houden met de impact, belangen en kosten bepaal je samen een voorkeursrichting die wordt uitgewerkt in een visualisatie.
In het voorbeeld van deze stad vraagt klimaatadaptatie om diverse maatregelen. Zoals het weer laten meanderen van de rivier, om zo de risico’s op overstroming en droogte te verminderen. Èn het vraagt om aangesloten groenstroken – zoals bomenrijen en bloemrijke bermen – en om watergangen, die verbonden zijn met het groen en blauw rondom de stad. Natuurlijke maatregelen voor klimaatadaptatie dragen ook bij aan de biodiversiteit, ze verbeteren de water- en luchtkwaliteit én er ontstaat extra ruimte voor bijvoorbeeld sport en recreatie.
De visualisatie en het gebiedscanvas kunnen in het vervolgproces gebruikt worden om de ideeën te delen met belanghebbenden en om tot besluitvorming te komen.
Deze compacte gebiedsgerichte werkwijze helpt bij het leggen van de ruimtelijke puzzel in een gebied. Al snel blijkt dat klimaatadaptatie met natuur goed te combineren is met andere ruimtelijke opgaves. Zo wordt ieder stuk grond in een gebied óptimaal benut.
Nieuwsgierig geworden naar de mogelijkheden? Ga dan naar rijksoverheid.nl/klimaatadaptatiemetnatuur
Deltaprogramma en Nationale klimaatadaptatiestrategie beschermen Nederland
Om Nederland voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering is een nationale aanpak nodig. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft hierin een coördinerende en stimulerende rol. Dit gebeurt vanuit 2 programma’s: de Nationale klimaatadaptiestrategie (NAS) en het Deltaprogramma.
Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS)
De NAS is de overkoepelende Nederlandse strategie op het gebied van klimaatadaptatie. In de NAS adaptatietool staan de gevolgen van klimaatverandering voor de verschillende sectoren in Nederland. Het gaat onder andere om de sectoren landbouw, gezondheid en infrastructuur. Ook beschrijft de NAS adaptatietool hoe de sectoren met deze gevolgen om kunnen gaan. In het NAS Uitvoeringsprogramma staan de plannen en acties om de gevolgen van deze belangrijke klimaatrisico’s aan te pakken.
Deltaprogramma
Het nationaal Deltaprogramma helpt Nederland klimaatbestendig te maken. Het programma neemt maatregelen tegen overstromingen, zorgt voor voldoende zoetwater en maakt de inrichting van Nederland klimaatbestendig. Bijvoorbeeld door dijken te versterken, de watervoorraad in het IJsselmeer te vergroten en door wadi’s in wijken aan te leggen tegen wateroverlast bij extreme regenbuien. Het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie (DPRA) is onderdeel van het nationaal Deltaprogramma. Hierin staan 7 ambities van de overheid voor een waterrobuust en klimaatbestendig Nederland in 2050.
Kennisportaal ondersteunt NAS en DPRA
Het Kennisportaal Klimaatadaptatie is de platform voor iedereen die werkt aan klimaatadaptatie. Het geeft informatie over hoe Nederland zich voorbereidt op de gevolgen van klimaatverandering. Het kennisportaal ondersteunt de NAS en het DPRA.