Inclusief onderwijs in 2035

Beleidskader inclusief onderwijs

In het Beleidskader ‘Met elkaar voor alle kinderen en jongeren’ staat welke definitie van inclusief onderwijs de overheid gebruikt. Ook is uitgelegd hoe een inclusieve leeromgeving er uit ziet en wat de belangrijkste kenmerken zijn van een inclusieve school. Met dit beleidskader kan landelijk, regionaal en lokaal beleid worden gemaakt of aangepast.

Voor het beleidskader zijn beleidsontwikkelingen op (inter)nationaal niveau gebruikt. En er is input gegeven door jongeren uit het regulier en speciaal onderwijs, vertegenwoordigers van de onderwijs- en zorgpraktijk en wetenschappers.

Bekijk de animatievideo Inclusief onderwijs. Deze video geeft een korte indruk van een inclusieve school.

Inclusief onderwijs is belangrijk voor alle kinderen en jongeren

Bij inclusief onderwijs krijgen kinderen en jongeren met dezelfde talenten gelijke kansen. Het biedt alle kinderen en jongeren de kans om zich te ontwikkelen en met hun talent iets te betekenen voor onze samenleving. Door elkaar te ontmoeten op school leren kinderen met respect met elkaar om te gaan. Door samen op te groeien en te ontwikkelen, leren kinderen dat iedereen verschillend is. En dat ook te respecteren. Alle kinderen en jongeren krijgen de ondersteuning die zij nodig hebben. Voor de kinderen en jongeren die dat (tijdelijk) nodig hebben, blijft er speciaal onderwijs beschikbaar.

Inclusief onderwijs biedt meer kansen. Bijvoorbeeld:

• Kinderen en jongeren met ondersteuningsbehoeften gaan nu vaak naar een speciale school verder weg. En zijn soms lang onderweg. Bij inclusief onderwijs kunnen zij samen met hun broers, zussen en vrienden naar een school in de buurt.
• Jongeren die naar het voortgezet speciaal onderwijs gaan kunnen vaak niet dezelfde vakken en profielen kiezen als jongeren in het regulier onderwijs. Hierdoor kunnen ze soms niet de opleiding volgen die ze willen of een baan vinden die goed bij hen past. Bij inclusief onderwijs kunnen jongeren met en zonder ondersteuningsbehoeften op dezelfde school dezelfde vakken kiezen. 
• We weten uit onderzoek dat kinderen en jongeren met en zonder ondersteuningsbehoeften zich beter ontwikkelen op een inclusieve school.

Inclusief onderwijs biedt kansen om uitdagingen aan te pakken

Met de beweging naar inclusief onderwijs wordt niet alleen gewerkt aan gelijke kansen voor alle kinderen en jongeren. Het is ook een kans om de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs- en zorgstelsel verder te verbeteren. En uitdagingen aan te pakken zoals:

• groeiende wachtlijsten; 
• het aantal thuiszittende jongeren; 
• problemen rondom leerlingenvervoer. 

Inclusief onderwijs kan ook helpen om het lerarentekort aan te pakken door onderwijs anders te organiseren. In een inclusieve leeromgeving met een goed toegerust multidisciplinair schoolteam kan de leraar zich meer focussen op zijn kerntaak. En anderen inschakelen als er iets extra’s of anders nodig is.

Inclusief onderwijs op school

Vanuit een pedagogische basis werken scholen aan de brede ontwikkeling van alle kinderen en jongeren. Elk kind en elke jongere is welkom, ontwikkelt zich op zijn of haar eigen niveau, wordt gezien en hoort erbij. Kinderen en jongeren leren met en van elkaar. Het schoolteam is multidisciplinair. Het bestaat uit leerkrachten, onderwijsondersteunend personeel, jeugdhulppersoneel en zo nodig zorgpersoneel. Het team werkt nauw samen met partners om de school heen. Zowel leerkrachten als kinderen krijgen de ondersteuning die nodig is.

Overheid werkt samen met jongeren aan inclusief onderwijs

De overheid werkt nauw samen met jongeren. Hun inbreng als ervaringsdeskundigen is belangrijk bij het werken aan inclusief onderwijs. Daarom organiseert de overheid regelmatig jongerenbijeenkomsten. Hierin delen de jongeren hun inzichten en eigen ervaringen.

Begin 2024 hebben jongeren het Visiedocument ‘Onze toekomst, ons onderwijs’ gemaakt. Hierin staan hun ideeën en wensen. De visie van de jongeren is gebruikt bij het opstellen van het Beleidskader ‘Met elkaar voor alle kinderen en jongeren’.