Zorg en ondersteuning voor mensen met verward of onbegrepen gedrag

Kenmerken van verward of onbegrepen gedrag

Mensen kunnen door een bepaalde aandoening of beperking verward of onbegrepen gedrag vertonen. Denk bijvoorbeeld aan: 

• Iemand die bijvoorbeeld buiten veel in zichzelf praat. En het huis laat verloederen of ’s nachts de televisie hard aan laat staan. Het kan zijn dat iemand psychotische kenmerken vertoont.
• Iemand die vaak de buren om hulp vraagt omdat er geen geld meer is voor eten. Of bijvoorbeeld hulp nodig heeft bij het lezen van de post. Het kan gaan om iemand met een (licht) verstandelijke beperking.
• Een ouder wordend iemand die steeds vaker met blote voeten op straat loopt. En ook al een paar keer de sleutels van de voordeur is vergeten. Er kan sprake zijn van beginnende dementie.
• Iemand die overmatig drank of drugs gebruikt, wat leidt tot gevaarlijk gedrag en overlast.
• Maar het kunnen ook mensen zijn die de grip hun leven (dreigen te) verliezen. Bijvoorbeeld door problemen als schulden, dakloosheid of verlies van dierbaren. Vaak is er sprake van een combinatie van zulke levensproblemen en een aandoening of beperking. 

Mensen die zich zorgen om iemand met verward of onbegrepen gedrag, kunnen terecht bij het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag. 

Registraties van meldingen over verward of onbegrepen gedrag

De politie registreert de meldingen die zij krijgen van overlast door personen met verward of onbegrepen gedrag. Dit zijn de zogeheten E33-meldingen. Deze meldingen laten echter niet zien hoe groot de groep personen met verward of onbegrepen gedrag in totaal is (er worden namelijk vaak meerdere meldingen gedaan over 1 persoon).

De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Justitie en Veiligheid willen meer zicht krijgen op de groep mensen met een (psychische) kwetsbaarheid. Hiervoor laten de ministeries een monitor ontwikkelen die de totale omvang van de groep in kaart brengt. Gemeenten krijgen hierdoor deze mensen ook beter in beeld en kunnen ze passende hulp bieden. 

Aanpak zorg en ondersteuning mensen met verward of onbegrepen gedrag

Verschillende partijen op lokaal en regionaal niveau zorgen voor de juiste zorg en ondersteuning voor personen met verward of onbegrepen gedrag. Zoals de gemeenten en hun wijkteams, politie, hulpverleners en zorgaanbieders. Voor een goedwerkende aanpak is het nodig samen te werken met alle betrokken partners. Dit gebeurt op regionaal niveau, waarbij gemeenten de regierol hebben. De Rijksoverheid bevordert de zorg en ondersteuning voor mensen met verward of onbegrepen gedrag en biedt hulp aan de samenwerkende partijen. Hierbij heeft het Rijk 5 prioriteiten: 

• Aanpak voor personen met een hoog (veiligheids)risico
  Een kleine groep mensen met verward of onbegrepen gedrag vertoont ernstig, gevaarlijk of ontwrichtend gedrag. De overheid maakt hiervoor een aanpak die zowel is gericht op de juiste persoonlijke zorg als op veiligheid voor de omgeving. Ook werken verschillende partners aan een zogeheten ketenveldnorm voor persoonsgerichte zorg en financiering voor kwetsbare personen. Doel is om zorgwekkende signalen vroegtijdig in beeld te krijgen en op te pakken. Daarvoor is het belangrijk dat er een goede inschatting van de risico’s wordt gemaakt, dat de betrokken partijen kennis delen en er passende zorg wordt geboden op ieder moment van het zorgtraject. 
• Zicht op personen die aanvullende ondersteuning nodig hebben
  De overheid wil meer zicht hebben op personen met een extra (zorg)behoefte.  Bijvoorbeeld mensen die meerdere problemen hebben (zoals schulden en psychische problemen of autisme en een licht verstandelijke beperking). Gemeenten kunnen dan namelijk hun voorzieningen hierop inrichten. En inzicht krijgen in de effectiviteit van het beleid. De Rijksoverheid gaat daarom, samen met gemeenten en regio’s, kijken in welke mate zij de doelgroep al in beeld hebben. En welke behoefte bestaat om beter zicht te krijgen op deze doelgroep.
• Het meldnummer Zorgwekkend gedrag 
  Per 1 juli 2020 is het landelijk Meldpunt Zorgwekkend Gedrag beschikbaar waar mensen hun zorgen over kwetsbare personen of mensen met verward of onbegrepen gedrag op een laagdrempelige wijze kwijt kunnen. Bellers kunnen zo meldingen doen ook als zij niet bekend zijn met het telefoonnummer van het regionale of gemeentelijke meldpunt voor zorgwekkend gedrag. Het meldpunt kan vervolgens onderzoeken of hulp kan worden ingezet. En zo ja en, zo ja, welke hulp het beste past. 
• Vervoer van personen met verward of onbegrepen gedrag 
  Personen met verward of onbegrepen gedrag die ernstige overlast veroorzaken horen in principe niet in een politieauto vervoerd te worden. Dit kan namelijk traumatiserend en stigmatiserend zijn voor de persoon in kwestie. Daarom is het vervoer met psychiatrische hulpverlening bij de Regionale Ambulance Voorzieningen belegd. Zo krijgen mensen met verward of onbegrepen gedrag passend vervoer, bijvoorbeeld een ambulance of een zogenoemde psycholance. 
• Gegevensdeling 
  De overheid maakt afspraken over het veilig en betrouwbaar delen van informatie tussen organisaties in de geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en woningcorporaties. Deze afspraken zijn de basis voor betere samenwerking tussen de betrokken samenwerkende partijen. Door gegevens uit te wisselen kunnen zij signalen beter duiden en sneller oppakken. En eerder passende hulp bieden. 

De Rijksoverheid wil met deze prioriteiten knelpunten wegnemen en initiatieven verder op weg helpen. De aanpak voor personen met verward of onbegrepen gedrag ligt op lokaal en regionaal niveau: vaak merken buurtbewoners signalen op en spelen ze door aan wijkteams. Om de verschillende lokale en regionale initiatieven te ondersteunen en te verbinden is het Verbindend Landelijk OndersteuningsTeam (VLOT) opgericht. Met de signalen die het VLOT ophaalt, wordt het gesprek hierover in de regio aangegaan en goede praktijkvoorbeelden en ontwikkelingen verspreid.