Waarom moet MHPSS een vast onderdeel van noodhulp worden?

Noodhulp verbetert door MHPSS

MHPSS werkt in crisissituaties. Onderzoek heeft dit de afgelopen tientallen jaren aangetoond. Psychisch welzijn is cruciaal als het gaat om:

• mensen in staat te stellen hun eigen bestaan weer op te bouwen;
• armoede terug te dringen;
• vrede tot stand te brengen;
• seksueel geweld te voorkomen;
• getroffen gebieden en economieën weer op te bouwen.

Investeringen in primaire levensbehoeften als onderdak, water, voedsel en medische zorg zijn effectiever als ze samen gaan met psychosociale hulpprogramma’s.

Losstaande MHPSS-programma’s

Losstaande MHPSS-programma’s helpen niet bij de bredere acceptatie van psychische aandoeningen en de erkenning dat ook die er toe doen. En als niet vanaf het begin van een humanitaire operatie ook naar psychische noden wordt gekeken, wordt het veel ingewikkelder om daar later alsnog aandacht aan te besteden en geld voor te vinden. Dan wordt het ook moeilijker om mensen te helpen uit de crisis op te krabbelen. 

Noodhulp op zich heeft soms onbedoeld negatieve bijeffecten op het psychosociale welzijn van de ontvangers. Bijvoorbeeld als hulpverleners op een onpersoonlijke manier te werk gaan. Of als ze onvoldoende rekening houden met plaatselijke culturele waarden en sociale mechanismen. Ook dit gegeven moet worden meegenomen in de vormgeving van alle noodhulp. 

Inpassen MHPSS in noodhulp mogelijk

Inmiddels zien de meeste humanitaire organisaties in hoe belangrijk MHPSS in crisissituaties is. Dat neemt niet weg dat het in de dagelijkse praktijk lastig blijft om MHPSS in te passen in al hun activiteiten. De belangrijkste uitdagingen zijn:

• Gebrek aan mensen die weten hoe MHPSS in crisissituaties kan worden uitgevoerd en die kunnen coördineren tussen verschillende humanitaire organisaties. Omdat er steeds meer aandacht is voor MHPSS, is het belangrijk snel meer mensen op te leiden om MHPSS uit te voeren;
• Veel mensen – ook bijvoorbeeld humanitaire werkers en politici – en gemeenschappen vinden het moeilijk om over psychische problemen te praten. Door stigma en gebrek aan kennis betekenen durven mensen psychosociaal welzijn vaak niet als (een van de) eerste levensbehoeften te behandelen.
• Kort durende noodhulpprogramma’s, terwijl bepaalde psychosociale zorg lange tijd nodig kan hebben. Er is dus ook een langere termijnaanpak nodig.

Het blijft hierdoor lastig om een veerkrachtig MHPSS-stelsel te bouwen. Maar dit hebben de bevolking en hulpverleners wel nodig om een volgende crisis te kunnen weerstaan. 

De afgelopen jaren – zeker tijdens de COVID-19 pandemie, die ook grote gevolgen had voor humanitaire hulpverlening – is aangetoond dat het niet alleen menselijk is, en verstandig, om MHPSS vanaf het begin in noodhulp mee te nemen, maar dat dat ook goed mogelijk is. 

Nederland helpt bij ontwikkeling MHPSS-pakket

Om het gemakkelijker te maken om MHPSS in te passen in noodhulp draagt Nederland bij aan de ontwikkeling van een pakket met bewezen effectieve vormen van MHPSS, het zogeheten ‘MHPSS Minimum Services Package’. Bekijk de video (in het Engels) waarin de makers van het pakket uitleggen hoe dit werkt.