Maatregelen om tekort aan gas te voorkomen

Energie besparen en alternatieven voor Russisch gas

Om de kans op gastekorten te beperken en minder afhankelijk te worden van Russisch gas, neemt het kabinet meerdere maatregelen:

• Energie besparen en verduurzamen
  De campagne ‘Zet ook de knop om’ stimuleert bedrijven en huishoudens om energie te besparen. Verder gaan Nederland en Europa hun energieverbruik in hoger tempo verminderen en verduurzamen. Bijvoorbeeld door woningen versneld te isoleren en sneller te zorgen voor meer groen gas, waterstof en extra windmolens op de Noordzee.

• Import van vloeibaar gas (LNG) 
  De importcapaciteit van vloeibaar gas is in 2022 uitgebreid van 12 naar 24 miljard kuub (m³) per jaar. De komende jaren breidt de EemsEnergyTerminal in de Eemshaven uit naar 10 miljard kuub (m3) per jaar. Daarnaast breidt de Gate Terminal uit naar een importcapaciteit van 20 miljard kuub (m3) per jaar in 2026. Nederland kan hierdoor meer vloeibaar gas (LNG) uit andere landen halen.

• Geen productiebeperking van kolencentrales meer
  Sinds 20 juni 2022 mogen kolencentrales weer op vol vermogen produceren. Hierdoor is er minder gas nodig is voor de productie van elektriciteit. Deze maatregel maakt het ook makkelijker om de gasopslagen in Nederland en Europa te vullen.

• Gasopslagen vullen tot minstens 90% voor de winterDe Nederlandse gasopslagen zijn in de winter van 2023 voor minstens 99% gevuld. Vooral door marktpartijen zelf. De gasopslag Bergermeer is daarnaast voor een deel door Energie Beheer Nederland gevuld.  

Maatregelen als er toch een tekort aan gas dreigt

Hoewel er op dit moment geen gastekort is, heeft het kabinet een plan uitgewerkt voor als er toch een ernstige gascrisis komt. Doel van dit Bescherm- en Herstelplan Gas is om in een noodsituatie de gaslevering aan huishoudens, ziekenhuizen en andere beschermde afnemers in stand te houden. Het plan kent 3 crisisniveaus:

• Fase 1: Vroegtijdige waarschuwing;
• Gasbedrijven moeten dagelijks informatie over gasleveringen met de overheid delen. Daardoor kan het kabinet de gasmarkt beter in de gaten houden. En maatregelen nemen als dat nodig is.
• Fase 2: Alarmering;
  Er is een incident geweest dat tot mogelijk problemen met de gaslevering leidt. Of er is heel veel vraag naar gas, waardoor er een tekort dreigt. In deze fase kunnen de problemen nog worden opgelost. 
• Fase 3: Noodsituatie.
  Er dreigt een gastekort door heel veel vraag naar gas en problemen met de gaslevering. De problemen kunnen in deze fase niet meer worden opgelost.  

Nederland bevindt zich sinds 20 juni 2022 in fase 1. 

Maatregelen bij een noodsituatie (fase 3)

Als er een ernstig gastekort dreigt (fase 3), neemt het kabinet mogelijk 2 maatregelen:

Besparingstender voor bedrijven die vrijwillig gas willen besparen 

Het kabinet vraagt bedrijven minder gas te verbruiken in ruil voor een vergoeding. Als Nederland in fase 2 van het Bescherm- en Herstelplan Gas komt, dan kunnen bedrijven aangeven tegen welke vergoeding zij een bepaalde hoeveelheid gas kunnen besparen. Dit gaat via een veilingsysteem, waardoor bedrijven met het beste bod de vergoeding krijgen. Als Nederland in fase 3 terechtkomt, kan de regeling daadwerkelijk van kracht worden  en verminderen die bedrijven hun gasverbruik. Uitsluitend bedrijven die hun gasafname met tenminste 2.500 m³ per dag kunnen verminderen voor een periode van minimaal 14 en maximaal 28 dagen kunnen in aanmerking komen. Op deze manier wil het kabinet ongeveer 3 miljoen m³ per dag besparen. Deze regeling moet nog goedgekeurd worden door de Europese Commissie.

Niet-beschermde afnemers van gas afschakelen

Om in een noodsituatie beschermde afnemers van gas (zoals huishoudens en ziekenhuizen) zoveel mogelijk van gas te kunnen blijven voorzien , zet het kabinet het afschakelplan in. In dit plan staat welke bedrijven en instellingen in deze situatie minder gas moeten gebruiken of zelfs tijdelijk moeten afschakelen van gas. Als bedrijven geen gas meer mogen gebruiken, heeft dit gevolgen voor de economie en de samenleving. Daarom is bij de uitwerking van het afschakelplan gekeken naar hoe deze gevolgen beperkt kunnen worden. 

Voorbereiden op maatregelen gastekort

Bedrijven kunnen zich op deze mogelijke maatregelen bij een gastekort voorbereiden. Bijvoorbeeld door:

• inzichtelijk te maken hoe zij minder gas kunnen besparen;
• te checken bij de Kamer van Koophandel of hun bedrijfsactiviteiten nog kloppen;
• te weten welk type gasaansluiting zij hebben.   

Veelgestelde vragen