Gemeentefonds

Omvang gemeentefonds

Hoeveel geld gemeenten uit het gemeentefonds krijgen, hangt af van hun kenmerken en belastingcapaciteit. De belastingcapaciteit geeft aan hoeveel belasting een gemeente jaarlijks kan innen.
De Rijksoverheid kijkt bij de verdeling van het gemeentefonds onder meer naar:

• aantal inwoners;
• aantal jongeren;
• aantal uitkeringsgerechtigden;
• oppervlakte van de gemeente;
• grootte van de watergebieden.

Deze kenmerken heten maatstaven. Er zijn meer dan 60 maatstaven. Elke maatstaf heeft een bedrag voor elke 'eenheid’. De gemeente krijgt dus geld voor iedere inwoner, iedere jongere, enzovoorts. Bekijk voor meer informatie over de maatstaven de Toelichting op de berekening van de uitkeringen uit het gemeentefonds. Ook is er een overzicht per jaar van de bedragen die iedere gemeente heeft gekregen uit het gemeentefonds.

Verdeling gemeentefonds

Gemeenten krijgen minder geld uit het gemeentefonds als ze veel vermogen hebben om belastingen te heffen. Het vermogen bestaat uit de WOZ-waarde van onroerende zaken in de gemeente, berekend tegen een tarief dat voor alle gemeenten hetzelfde is. Meer hierover staat op de pagina Gemeentelijke belastingen. Gemeenten krijgen naast de algemene uitkering ook decentralisatie- en integratie-uitkeringen uit het gemeentefonds.

De Rijksoverheid is verantwoordelijk voor het actueel houden van het verdeelstelsel. De fondsbeheerder zijn de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de staatssecretaris van Financiën. Zij bestuderen elk jaar hoe de verdeling van het gemeentefonds zich verhoudt tot de manier waarop de kosten van gemeenten zich ontwikkelen. Dit doen ze in het Periodiek Onderhoudsrapport (POR).

Herijking gemeentefonds

Momenteel wordt onderzocht hoe het gemeentefonds opnieuw kan worden verdeeld. Het traject heeft betrekking op bijna het gehele gemeentefonds. De nieuwe indeling staat gepland voor 2021. Meer informatie hierover is te vinden op de pagina Herziening financiële verhoudingen.

Circulaires over het gemeentefonds

De Rijksoverheid informeert de gemeenten via circulaires in mei, september en december over de omvang en de verdeling van het gemeentefonds.

Bommenregeling: extra geld om oorlogsresten op te ruimen

Gemeenten kunnen via het gemeentefonds in aanmerking komen voor een bijdrage in de gemaakte kosten voor het opsporen en ruimen van ontplofbare oorlogsresten uit de Tweede Wereldoorlog. Dit heet de bommenregeling gemeentefonds.

Database financiën gemeenten

Er is een database met informatie over de financiën van gemeenten. Dit is een pilotversie. Hiermee zet het ministerie van BZK een eerste stap in de modernisering van de informatievoorziening over de financiën van de medeoverheden. Het ministerie wil op deze manier de beschikbare informatie beter ontsluiten voor gemeenten. De ervaringen met de pilotversie worden gebruikt bij de stapsgewijze doorontwikkeling en uitbreiding van de database.

Vragen over gemeentefonds

Stel uw vragen over het gemeentefonds via het contactformulier.