De Friese taal
De Rijksoverheid en de provincie Fryslân willen de Friese taal beschermen en het gebruik ervan vergroten. Daarom is het Fries, naast het Nederlands, erkend als een officiële taal in Fryslân. Inwoners hebben hierdoor onder meer recht op het vak Fries in het onderwijs.
Lees de pagina over de Friese taal in het Fries (pdf, download).
Bescherming Friese taal
De Rijksoverheid erkent de Friese taal als officiële taal via de Wet gebruik Friese taal en onder deel III van het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden.
Een taal kan onder 2 delen van het Handvest erkend worden: deel II of deel III.
Een deel III-erkenning legt de bescherming en bevordering van een taal nog verder vast op bepaalde gebieden. Bijvoorbeeld onderwijs, cultuur, media, bestuur, rechtspraak, sociaaleconomisch leven en internationale samenwerking. Het Fries in Fryslân is erkend onder deel III.
Bescherming Friezen als nationale minderheid
In Nederland zijn Friezen erkend onder het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden. De overheid vindt het belangrijk dat Friezen hun taal en cultuur blijven uitdrukken. Taal is een belangrijk onderdeel van dat verdrag.
Afspraken Rijksoverheid en provincie Fryslân
Het Rijk en de provincie Fryslân maken iedere 5 jaar afspraken over het gebruik van de Friese taal. Op 8 april 2024 is de 6e Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer 2024-2028 ondertekend. Daarin staan 5 prioriteiten:
- De zichtbaarheid van het Fries,
- digitalisering van het Fries (bijvoorbeeld door ondertiteling bij raadsvergaderingen en tv-uitzendingen, en voorleesfuncties van overheidswebsites),
- onderwijs in en onderzoek naar het Fries,
- taaloverdracht tussen generaties,
- decentraal taalbeleid.
Vanuit het Rijk is € 18 miljoen beschikbaar gesteld om de afspraken uit te voeren, onder andere voor het opzetten van een volwaardige bachelor Frysk. 2 mbo’s krijgen geld voor praktijkgericht onderzoek naar het Fries. En Friese gemeenten kunnen meertaligheidcoördinatoren aanstellen.
Het onafhankelijke Orgaan voor de Friese taal (DINGtiid) adviseert de overheid en de provincie over de Friese taal.