Wie mogen archeologisch vooronderzoek of een opgraving doen?

Alleen bedrijven en diensten met een certificaat mogen archeologisch vooronderzoek en archeologische opgravingen uitvoeren. Soms mogen vrijwilligers ook opgravingen doen.

Archeologisch vooronderzoek soms verplicht

De gemeente kan de initiatiefnemer van een bouwproject verplichten om  vooronderzoek te laten doen. Bijvoorbeeld als op de bouwlocatie resten uit het verleden zijn gevonden. Of omdat de gemeente denkt dat die er zijn.

In eerste instantie onderzoekt een archeologisch bedrijf of er archeologische resten in de bodem aanwezig zijn. Als dat zo is, onderzoeken ze de precieze omvang, locatie en aard van de resten. Dit wordt een archeologisch vooronderzoek genoemd.

Gemeente beslist na archeologisch vooronderzoek

Op basis van de resultaten van dit vooronderzoek bepaalt de gemeente of en onder welke voorwaarden de werkzaamheden door mogen gaan. Bedrijven moeten de resultaten van een vooronderzoek en een opgraving beschrijven in een rapport. De kosten daarvan zijn voor de initiatiefnemer van de werkzaamheden of van het bouwproject. Wie een archeologische vondst doet, moet dat altijd melden.

Certificaat aanvragen voor archeologisch vooronderzoek of opgraving

Wilt u een certificaat aanvragen voor uitvoering van archeologisch vooronderzoek en archeologische opgravingen? Dan moet u dit aanvragen bij een certificatie-instelling archeologie. Deze instelling controleert of de aanvrager voldoet aan de eisen.

Opgraving melden binnen 2 weken

Archeologen die opgravingen doen, moeten hun onderzoek voor de start aanmelden in Archis. Binnen 2 weken na de opgravingen moeten ze hun eerste resultaten melden. Binnen 2 jaar moeten ze alle vondsten en gegevens van een opgraving gemeld hebben. En er moet er een rapport zijn over de resultaten.

Uitzondering voor scholen en buitenlandse bedrijven

Niet iedereen die onderzoek of opgravingen wil doen, heeft een certificaat nodig. Universiteiten en hogescholen mogen altijd onderzoek of opgravingen doen als dat verbonden is aan het opleiden van studenten. Hun werk wordt uitgebreid getoetst. Buitenlandse bedrijven hoeven niet altijd een Nederlands certificaat te halen als ze af en toe een onderzoek doen in Nederland. Bijvoorbeeld als zij al een vergunning of ander document hebben uit een ander land van de Europese Unie. Dit document moet dan wel voldoen aan de eisen van de Erfgoedwet.

Als vrijwilliger een opgraving doen

Verenigingen van vrijwilligers in de archeologie en detector-amateurs mogen zelfstandig opgravingen doen. Dit mag alleen op locaties waarvan de gemeente vindt dat er geen professioneel archeologisch onderzoek nodig is.

Er gelden wel een aantal voorwaarden:

• de eigenaar van het terrein geeft toestemming;
• de start van een opgraving is bekend bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
• na de opgraving krijgt de RCE een verslag;
• gevonden voorwerpen zijn eigendom van de provincie of de gemeente;;
• onderzoek door vrijwilligers mag geen alternatief zijn voor professioneel onderzoek.