Cultureel erfgoed in de leefomgeving

Cultureel erfgoed in de Omgevingswet

In 2022 verandert een aantal regels over cultureel erfgoed in de omgeving. Dat gebeurt wanneer de Omgevingswet in werking treedt. Zo moeten gemeenten hun erfgoedbeleid en omgang met gemeentelijke monumenten vastleggen in een omgevingsplan. Ook moet  het omgevingsplan rekening houden met de omgeving van beschermde monumenten, zodat deze niet wordt ontsierd.

Erfgoed in de Nationale omgevingsvisie

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) hoort bij de nieuwe Omgevingswet. Met de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) geeft het Rijk een langetermijnvisie op de toekomst en de ontwikkeling van de leefomgeving in Nederland.

In de omgevingsvisie over erfgoed gaat het ook om behoud en versterking van cultureel erfgoed en landschappelijke kwaliteiten van (inter)nationaal belang. Het Rijk wil bijvoorbeeld met kennis van de creatieve industrie en de wetenschap monumenten energiezuinig maken.

Erfgoed Deal

In de Erfgoed Deal hebben verschillende partijen afspraken gemaakt over het behoud en het gebruik van erfgoed bij de grote ruimtelijke opgaven van dit moment. Zoals bijvoorbeeld energietransitie en verduurzaming, klimaatadaptatie en stedelijke groei en krimp. Het vormt een verdieping op bestaande samenwerkingsverbanden zoals de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en het Interbestuurlijk Programma (IBP). Voor de Erfgoed Deal heeft het kabinet een bedrag van in totaal € 20 miljoen uitgetrokken uit de middelen van het regeerakkoord. Provincies en gemeenten verdubbelen dit bedrag door matching. De matching is gekoppeld aan de projecten die door de gemeenten en provincies worden aangedragen voor het (jaarlijks) uitvoeringsprogramma.

Erfgoed in het aardbevingsgebied Groningen

In Groningen veroorzaakt gaswinning schade aan monumenten door aardbevingen en bodemdaling. In de zeven samenwerkende aardbevingsgemeenten staan veel monumentale gebouwen. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) zet zich in om deze monumenten te behouden en te herstellen. Ze zijn belangrijk voor ons cultureel erfgoed en de identiteit van Groningen. Daarbij werkt het ministerie samen met de regio. De minister van OCW heeft voor de periode 2018-2021 € 17 miljoen beschikbaar gesteld voor een subsidie voor onderhoud en restauratie van rijksmonumenten in Groningen.

Daarnaast is vanuit het Nationaal Programma Groningen €20 miljoen beschikbaar voor het Erfgoedprogramma. Het Erfgoedprogramma richt zich op:

• aanpak van karakteristieke panden;
• verduurzaming;
• herbestemming;
• innovatie, vakmanschap en opleidingen.

Versterking van de leefomgeving met cultureel erfgoed

De overheid wil cultureel erfgoed een vaste plaats te geven in onze leefomgeving. Zodat iedereen de geschiedenis van deze plekken kan blijven beleven.

Gemeenten moeten in hun bestemmingsplan (onder de Omgevingswet: omgevingsplan) vastleggen hoe zij rekening houden met  cultureel erfgoed. Gemeenten stellen beleid op voor de omgang met en bescherming van cultureel erfgoed. Bijvoorbeeld als gemeentelijk monument of beschermd stads- of dorpsgezicht.