Meer duurzaamheid in de zorg

Doel Green Deal Duurzame Zorg

De Rijksoverheid heeft met partijen afspraken gemaakt in de Green Deal Samen werken aan Duurzame Zorg. Betrokken partijen zijn onder andere brancheorganisaties in de zorg, wetenschappelijke verenigingen en de vereniging van banken.

De Green Deal Duurzame Zorg heeft als doel dat de zorg ook op lange termijn goed is voor de mens en de aarde. En dus niet leidt tot gezondheidsklachten of extra vervuiling. Klimaatverandering en schade aan het milieu zorgen namelijk ook voor meer en andere zorgvragen.

Deze Green Deal Duurzame Zorg 3.0 heeft onder andere de volgende doelen:

• toewerken naar groene en klimaatneutrale zorg;
• meer inzet op preventie en aandacht voor gezondheid van mensen;
• verminderen van de negatieve gevolgen die de zorg heeft op klimaat en milieu.

De Green Deal is gepresenteerd tijdens de Nationale Klimaatweek 2022. Deze deal geldt van 2023 tot en met 2026. Meer dan 300 bedrijven en instellingen in de zorg en daarbuiten hebben zich bij de Green Deal aangesloten. Organisaties kunnen in de periode van de Green Deal aansluiten.

Afspraken in de Green Deal Duurzame zorg

Ondertekenaars van de Green Deal zetten zich in om doelen te bereiken. In de Green Deal zijn doelen en afspraken opgenomen bij 5 verschillende thema's. Daarnaast is iedere ondertekenaar vrij om zijn belofte aan te vullen met eigen ambities en doelen.

De 5 thema's zijn:

• Gezondheid bevorderen van patiënten, cliënten en medewerkers op het gebied van voeding, omgeving en leefstijl
  Om de fysieke en mentale gezondheid van mensen te verbeteren, is onder meer afgesproken dat zorgorganisaties en overheid:
  • gezondere, plantaardige en duurzamere voeding voor patiënten, cliënten en zorgmedewerkers stimuleren;
  • nieuwe kennis en ervaring over een gezondheid bevorderende leef- en werkomgeving in en rond zorglocaties gebruiken.
• Bewustwording creëren en kennis vergroten over de impact van de zorg op het klimaat en milieu en andersom
  Professionals in de zorg moeten goed weten wat de relatie is tussen menselijk handelen, klimaat, milieu en gezondheid. Om dat onder meer voor elkaar te krijgen:
  • draagt de zorg actief bij aan het maatschappelijke debat over klimaatverandering en milieuvervuiling;
  • wordt duurzame zorg en Planetary Health ingebed in zorgopleidingen;
  • worden preventie en duurzame zorg in strategiedocumenten (zoals inkoopbeleid) van zorgorganisaties en zorgverzekeraars opgenomen.
• Klimaatneutraal zijn in 2050
  In 2050 moeten alle zorgorganisaties klimaatneutraal werken. Daarom staan in de Green Deal onder meer de volgende afspraken:
  • streven naar gemiddeld 30% minder CO₂-uitstoot op sectorniveau voor vastgoed en energie eind 2026 vergeleken met het referentiejaar 2018;
  • grote zorgaanbieders stellen uiterlijk 1 juli 2024 een bestuurlijk vastgestelde routekaart op. Hierop staat een op de toekomst gericht verduurzamingsplan voor hun vastgoed. Zie de Routekaart Care (januari 2020) en de Concept routekaart Cure (januari 2020);
  • zorgaanbieders met meer dan 100 medewerkers brengen vanaf 2023 hun CO₂-uitstoot van ritten van personeel in kaart. Ook stellen ze een mobiliteitsplan op met doelen en maatregelen voor vermindering van de CO₂-uitstoot en het verduurzamen van ritten.
• Grondstofgebruik en restafval terugdringen
  De zorg verbruikt veel materialen, hulp- en beschermingsmiddelen en grondstoffen. De zorgsector gaat meer inzetten op hergebruik en minder verbruik van grondstoffen en materialen waar dat kan. Het streven is dat in 2030 maximaal 25% van al het afval in de zorg ‘ongesorteerd restafval’ is. Bovendien wil men dat er in 2026 al 25% minder ongesorteerd restafval is ten opzichte van 2018.
  Dit wil de zorgsector bereiken door:
  • bestaande kennis, ervaring en mogelijkheden gebruiken om circulair te werken en zuinig met grondstoffen om te gaan;
  • duurzaam en circulair inkopen als doel op te nemen in het inkoopbeleid. Bijvoorbeeld door waar mogelijk herbruikbare producten en diensten in te kopen;
  • het verbruik van luiers en continentiemateriaal te verminderen.
• Milieubelasting van medicatie(gebruik) verminderen
  Het gebruik van medicijnen zorgt voor medicijnresten in het grond- en oppervlaktewater. Ook heeft de productie van geneesmiddelen gevolgen voor klimaat en milieu. Om vervuiling van het milieu door medicatie(verbruik) te verminderen gaan zorgsector en overheid onder meer:
  • noodzakelijke medicijnen in de juiste hoeveelheid voorschrijven en geven;
  • patiënten stimuleren om medicatie trouw te nemen (therapietrouw);
  • minder lozing van röntgencontrastmiddelen stimuleren;
  • de Ketenaanpak Medicijnresten uit water voortzetten.

Rollen van de Green-Deal-partners

De Rijksoverheid, brancheorganisaties en zorgaanbieders werken samen aan duurzamere zorg. Zij hebben allemaal hun eigen rol bij de verduurzaming van de zorg.

Rijksoverheid

Het programma Duurzaamheid en Gezondheid van VWS helpt de partijen om de doelen en afspraken in de Green Deal Duurzame Zorg te halen. Het programma zorgt er onder meer voor dat verschillende partijen bij elkaar komen. Op die manier kunnen ze van elkaar leren en goede afspraken met elkaar maken. Het programma Duurzaamheid en Gezondheid heeft een eigen nieuwsbrief. Ontwikkelingen rondom het verduurzamen van (publieke) zorg en welzijn staan centraal in de nieuwsbrief Duurzaamheid en Gezondheid.

Brancheorganisaties

De brancheorganisaties van zorgaanbieders maken hun leden bewust van het belang van verduurzaming. En stellen werkgroepen in waarin aanbieders kunnen samenwerken. Ook ondersteunen ze zorginstellingen met kennisuitwisseling, waaronder goede voorbeelden van duurzame zorg.

Zorgaanbieders

De zorgaanbieders die meedoen aan deze Green Deal laten zien welke maatregelen ze nemen. Dat kunnen ze bijvoorbeeld doen met keurmerken die laten zien dat hun gebouw of bedrijfsvoering duurzaam zijn. En door goede voorbeelden te delen met andere instellingen.