Giften en subsidies politieke partijen

Landelijke politieke partijen kunnen een subsidie krijgen van de Rijksoverheid. Bijvoorbeeld voor onderzoek of scholing of om nieuwe leden te werven. Ook kunnen ze giften van particulieren of bedrijven ontvangen. Grotere giften moeten openbaar zijn.

Giften aan politieke partijen openbaar

Politieke partijen met een zetel in de Tweede en Eerste Kamer moeten open zijn over de giften die ze ontvangen. Dit is vastgelegd in de Wet financiering politieke partijen. Doordat partijen verplicht zijn giften van € 1.000 of meer openbaar te maken, kan niemand anoniem politieke invloed ‘kopen’. Daarnaast zijn giften van € 100.000 of meer verboden.

Giften uit het buitenland verboden

Om het risico van buitenlandse invloeden op de Nederlandse democratie te voorkomen, zijn financiële giften uit het buitenland verboden. Dat geldt voor:

alle Nederlandse politieke partijen;
aan deze partijen verbonden organisaties (bijvoorbeeld politieke jongerenorganisaties);
kandidaten bij de Tweede Kamerverkiezingen.

Jaarlijks overzicht van subsidies, giften en schulden van partijen

Alle politieke partijen moeten elk jaar hun financiële stukken voorleggen aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Ook al ze geen subsidie ontvangen. Jaarlijks vóór 1 juli sturen zij BZK de volgende stukken:

Financieel verslag van het voorafgaande kalenderjaar
Het verslag bevat een overzicht van ontvangen subsidies, giften en overige inkomsten en schulden.
Overzicht van giften van in totaal € 1.000 of meer per donateur per jaar
Het overzicht bevat de naam en woonplaats van de gever.
Overzicht van schulden van € 25.000 of meer
Het overzicht bevat de naam en adres van de geldverstrekker.

De minister van BZK maakt deze documenten openbaar. Naast een overzicht van giften en schulden maakt de minister van BZK in het kader van de verkiezingen aanvullende overzichten van giften en schulden openbaar.

Meldplicht substantiële giften aan politieke partijen

Politieke partijen en hun neveninstellingen zijn verplicht om giften vanaf € 10.000 per donateur per jaar binnen 3 dagen na ontvangst te melden bij de minister van BZK. Dat staat in de Wet financiering politieke partijen.

De minister maakt deze giften vervolgens openbaar door publicatie op Rijksoverheid.nl:

Regels partijfinanciering gelden ook voor jongerenorganisaties

De regels gelden ook voor organisaties die verbonden zijn aan een politieke partij. Bijvoorbeeld een politieke jongerenorganisatie of een politiek-wetenschappelijk instituut.

Voorwaarden subsidie politieke partijen

Het ministerie van BZK geeft de subsidie per kalenderjaar. Om in aanmerking te komen voor subsidie moet een politieke partij aan de volgende voorwaarden voldoen:

de partij is vertegenwoordigd in de Eerste en of Tweede Kamer;
de partij heeft ten minste 1.000 leden. Deze leden moeten jaarlijks minimaal € 12 contributie betalen;
de partij moet de subsidieaanvraag elk jaar voor 1 november indienen.

Hoogte subsidie politieke partijen

Hoe meer zetels in het parlement en hoe meer leden een partij heeft, hoe hoger de subsidie. De hoogte van de totale subsidie aan politieke partijen hangt af van het aantal partijen dat een aanvraag indient. De Rijksoverheid heeft jaarlijks een maximum bedrag voor alle subsidies aan politieke partijen. In 2024 was ongeveer € 32 miljoen beschikbaar voor politieke partijen.

Besteding subsidies politieke partijen

De subsidie aan een politieke partij bestaat uit 4 delen:

een algemeen deel voor de politieke partij zelf;
een deel voor het politiek-wetenschappelijk instituut van de partij;
een deel voor de politieke jongerenorganisatie van de partij;
een deel voor buitenlandse activiteiten van de partij.

De subsidies 2 t/m 4 mogen niet voor andere doelen worden ingezet.

Politieke partijen mogen de subsidie alleen gebruiken voor:

politieke vormings- en scholingsactiviteiten;
informatievoorziening;
onderhoud contacten met zusterpartijen buiten Nederland en ondersteuning van hun vormings- en scholingsactiviteiten voor die partijen;
activiteiten die participatie van jongeren bij politiek bevorderen;
werving, selectie en begeleiding van politieke ambtsdragers;
activiteiten voor verkiezingscampagnes.