13 Mrt maart Ministerraad

Minister-president Rutte:

Goedemiddag. De ministerraad vandaag stond vanzelfsprekend voor een groot deel in het teken van de aanpak van de coronacrisis. De maatregelen die we gisteren hebben afgekondigd grijpen, dat mag duidelijk zijn, diep in het leven van mensen en ik heb begrip voor zorgen die dat oproept, vragen die dat oproept en tegelijkertijd zien we ook dat onze samenleving heel snel reageert en zich aanpast en dat is heel bijzonder. Ik wil daar zo nog iets meer over zeggen. Maar we zijn ons natuurlijk wel van bewust dat ieder van dit soort maatregelen een prijs heeft: in het persoonlijk leven van mensen, uiteraard ook maatschappelijk en dat we dus altijd moeten proberen daar met elkaar een goede balans in te vinden.

Ik begrijp dat het besluit over de scholen, wat we gisteren hebben genomen, heeft geleidt tot zorgen, misverstanden, maar ook ergernis. Ik wil allereerst nog benadrukken dat wij alle afwegingen maken vanuit het oogpunt van onze volksgezondheid, die staat op nummer 1. Medische experts hebben ons op die basis geadviseerd de scholen niet te sluiten, daarbij geldt wel dat mensen moeten thuisblijven. Dat geldt voor leerlingen, dat geldt voor leraren, dat geldt voor conciërges. Als zij klachten hebben, neus verkouden en of keelpijn en of hoesten met daarbij eventueel koorts. Het is overigens ook tegelijkertijd fijn en belangrijk dat de scholen open kunnen blijven zodat kinderen naar school kunnen blijven gaan en ouders ook inderdaad kunnen blijven werken. Maar natuurlijk hebben wij oog  voor de problemen die op scholen kunnen ontstaan. Als er gaten vallen, bijvoorbeeld door het wegvallen van docenten dan moet vanzelfsprekend binnen een school de afweging worden gemaakt hoe gaan we verder. Wij kunnen ook niet het onmogelijke vragen. Mocht dat gebeuren, dat een school het gevoel krijgt: nu wordt van ons het onmogelijke gevraagd dan vraag ik van mij kant, vanuit de crisisorganisatie twee dingen: in de eerste plaats, het natuurlijk, dat zullen de scholen ook hebben, aandacht voor de examenleerlingen, maar vooral ook kijk hoe je als school dan kan helpen bij het opvangen van kinderen van ouders in vitale sectoren die op dit moment de crisis aan het bestrijden zijn. Sectoren zoals de gezondheidszorg, sectoren zoals politie, de brandweer, onze veiligheidsmensen, de veiligheidsbranche, maar ook de mensen die bezig zijn om ervoor te zorgen dat onze supermarkten, onze drogisten, onze levensmiddelenvoorziening dat die goed blijft draaien. Kijk hoe je dan in die situatie als het als school echt niet zou gaan hoe je dan toch kan helpen bij het opvangen van kinderen van ouders uit deze vitale sectoren. Voor ons geldt, uit de crisisorganisatie, dat wij natuurlijk heel precies zullen volgen hoe dit gaat. Wij zullen dit soort maatregelen die wij nemen iedere dag bekijken, de situatie hoe die zich ontwikkelt en hoe we verder gaan. Maar dit is mijn vraag en dat is echt belangrijk.

Dan hebben we vandaag een besluit genomen ten aanzien van vluchten uit risicogebieden. Dat was een advies gisteren van het OMT, dat is de club die ons adviseert, om de instroom van mensen die mogelijk coronavirus bij zich dragen in Nederland zo veel mogelijk te beperken is besloten alle passagiersvluchten uit hoog risicogebieden op de kortst mogelijk termijn te verbieden. Het gaat om vluchten uit de landen Italië, China, dat is inclusief Hongkong, Zuid-Korea en Iran. Vluchten uit deze vier landen mogen na 6 uur vanavond, dus na 18.00 uur vanavond, niet meer vertrekken naar Nederland, omdat binnen de Europese Unie een dergelijke maatregel maximaal 14 dagen mag gelden, geldt dit besluit in eerste instantie tot 27 maart, maar er is de mogelijkheid om dat dan te verlengen. Als er aanleiding van is komen er mogelijk ook andere landen op deze lijst en er kunnen ook landen van de lijst afgaan. We zullen u steeds daarvan berichten. Het betreft alleen passagiersvluchten, dus geen vrachtvluchten. En we bekijken de gevolgen voor Nederlanders die thans in die landen aanwezig zijn en terug willen.

We hebben vandaag in de ministerraad over gesproken over de economische gevolgen van de crisis met corona. Daar is ook gisteren in het Kamerdebat aandacht voor geweest. Er is een eerste brief gestuurd met een eerste set maatregelen deze week aan de Tweede Kamer die we nemen en we beraden ons nu op nadere maatregelen en zullen daar ook volgende week weer bericht van doen. Ik heb dat ook gisteren in de Kamer gezegd. Hier mag geld nu niet het hoofdonderwerp zijn. Het hoofdonderwerp moet hier zijn zoals dat dan heet: whatever it takes. Wij moeten onze economie beschermen tegen deze crisis.

Dan wil ik iedereen in Nederland die te maken heeft gekregen met deze maatregelen gisteren en zich zo snel heeft aangepast, en we zagen vanmorgen de foto’s van mensen die wel de trein moesten nemen omdat zij niet thuis kunnen werken in hun sector. Die de lege wagons toonden. En dan zie je dus wat een enorme impact dit heeft, maar ook hoe snel mensen zich aanpassen. Ik ben daar persoonlijk, ik denk heel veel mensen, zeer van onder de indruk, hoe we dat met elkaar als land doen. Hoe wij met elkaar in zo’n crisis adviezen opvolgen. Ik wil dat hier gezegd hebben. Maar ik wil ook nog ’s zeggen hoe belangrijk het is dat dat ook gebeurt, want het kan niet vaak genoeg benadrukt worden. We kunnen dit alleen oplossen met zijn allen, met 17 miljoen mensen. We kunnen dat alleen doen als we het samen doen. En tegen die mensen, en ik denk dat dat een minderheid is, maar toch, maar die er nog zijn, die zeggen: ach, ik maak me niet zoveel zorgen. Ik zou tegen die mensen willen zeggen: denk dan ook ’s aan andere meer kwetsbare mensen, die zich wel en terecht zorgen maken, omdat ze misschien minder sterk zijn, omdat ze misschien minder jong zijn dan jijzelf. Dus ik druk iedereen op het hart: houd je aan de nieuwe regels. En ik wil iedereen ook oproepen om daarbij oog te houden voor elkaar. En vooral voor de mensen die het nu extra moeilijk hebben. Help elkaar waar dat mogelijk is. Hamsteren is overigens niet nodig. Op dit moment is er genoeg in onze winkels aanwezig en het is ook een beetje vervelend voor de mensen die op dit moment hard voor ons aan het werk zijn om de crisis te bestrijden dat die vanavond thuis komen, naar de lokale supermarkt gaan en daar de schappen halfleeg aantreffen, dus het is ook eigenlijk niet zo heel aardig voor de mensen die op dit moment hard voor ons werken. Dus ik zou willen zeggen: als iemand die neiging heeft, stop daarmee. Het is niet nodig. Onze drogisterijen, onze supermarkten, er is genoeg om te eten, en genoeg om te kopen. Er zijn geen tekorten. En dat gezegd hebbend wil ik ook nogmaals de waardering uitspreken voor alle mensen die op dit moment iedere dag bezig zijn om zaken in goede banen te leiden. In al die sectoren die zo vitaal zijn voor ons allemaal. Ja, dat zijn de artsen, dat zijn de verpleegkundigen, dat zijn de apothekers, dat zijn ook de mensen bij politie, bij brandweer, de leraren, de beveiligers, de mensen die de vakken vullen in de supermarkten en de drogisten en die daar leiding geven aan die winkels. Dat is allemaal ontzettend belangrijk. En we beseffen dat er heel veel van jullie gevraagd wordt en dat zal ook nog wel even doorlopen. Maar we hebben met zijn allen in Nederland, en dat zeg ik namens iedereen, ontzettend veel respect voor wat jullie voor ons allemaal doen.

Dan een heel korte opmerking voor u ook, voor onze onderlinge begrip, er is natuurlijk ook vandaag gesproken over de Commissie Donner. Dat is de commissie die zich heeft beziggehouden met dat ongelooflijk ingewikkelde en pijnlijke onderwerp van de problemen met de kinderopvangtoeslag, wat er allemaal gebeurd is. Die commissie heeft daar een rapport over uitgebracht. Wij nemen dat over. En we komen ook met aanvullende maatregelen voor getroffen ouders met heel schrijnende problemen en ik wil eigenlijk kortheidshalve nu verwijzen naar Alexandra van Huffelen en Tamara van Ark, want zij zullen zo dadelijk in deze zaal, na deze persconferentie nog een toelichting geven op de stappen die we daar gaan zetten.