Letterlijke tekst persconferentie minister-president Rutte en minister De Jonge (20 april 2021)
Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit hoe stap 1 van openingsplan voor de samenleving eruit ziet.
Inleidend statement minister-president Mark Rutte
RUTTE
Goedenavond,
Zondag jongstleden sprak de voorzitter van het Veiligheidsberaad, burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen, in een tv-interview wijze woorden toen hij zei dat we niet met nul risico uit deze crisis kunnen komen. En dat is ook een van de onderliggende gedachten van het openingsplan dat wij vorige week aan u presenteerden. Een plan in 5 stappen waarmee Nederland rond het begin van de zomer afscheid kan hebben genomen van de meeste coronamaatregelen. We hebben vorige week gezegd dat we steeds een slag om de arm houden voor wat betreft de precieze datum waarop elke stap kan worden gezet. En dat herhaal ik vandaag. Want inderdaad, zonder risico’s gaat het niet, maar de risico’s moeten wel verantwoord zijn. Dat is en blijft voorlopig een balanceer-act. En daar moeten we heel zorgvuldig en voorzichtig in zijn. Dat zijn we verplicht aan alle mensen in de zorg. De mensen die voor de zoveelste keer een extra dienst draaien. Die weer een vakantie zien verdampen.
Voor wie de dagelijkse werkelijkheid er een is van volle bedden, doodzieke patiënten en hollen, hollen, hollen. Dat maakt ons besluit van vandaag ook zo ongelooflijk spannend. Het besluit dat we inderdaad het risico aandurven per woensdag 28 april de eerste voorzichtige stap te zetten. En voor het hoger onderwijs per maandag 26 april, zoals eerder besloten. We zijn natuurlijk blij dat dit nu kan, want de samenleving snakt naar meer ruimte. Naar meer mogelijkheden voor persoonlijk contact. Naar een concreet begin van het einde, op weg terug naar normaal.
Uw eerste vraag is zo meteen natuurlijk: wat is er dan deze week precies veranderd in de cijfers en modellen dat dit besluit nu wel kan worden genomen? En het antwoord op die vraag is: niet ongelooflijk veel, maar wel net genoeg. De instroom en het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen vlakken nu af. Bovendien zien we in de modellen van het RIVM dat de daling in de ziekenhuizen in zicht komt en daarmee ook het moment waarop het verantwoord is een eerste stap te zetten. En we zien echt de spanning tussen de heftige werkelijkheid in het hier en nu in de ziekenhuizen en tegelijkertijd ook die voorzichtige optimistische vooruitzichten. Die spanning is voorlopig heel groot. En toch durven we deze eerste stap nu aan. Een stap die nog heel behoedzaam en voorzichtig is. Want we kunnen ons heel weinig tegenvallers permitteren, omdat het in de zorg nog altijd ‘alle hens aan dek’ is en dat voorlopig ook zo zal blijven. Nogmaals: een balanceer-act. Dat betekent - ik zal dat blijven zeggen - dat het naleven van de basisregels alleen maar belangrijker wordt. Dus: vaak je handen wassen en zeker als je ergens binnenkomt. Anderhalve meter afstand houden, ook als je bij vrienden bent of op het werk. Testen en thuisblijven bij klachten, ook als je al gevaccineerd bent. We noemen het niet voor niks de basisregels. Als we die zo goed mogelijk volgen, helpen we allemaal deze eerste stap tot een succes te maken.
En dan: wat verandert er volgende week concreet? Uiteraard staan alle wijzigingen zo meteen uitgebreid op rijksoverheid.nl. Maar kort samengevat komt het neer op deze 6 punten. Ten eerste: de avondklok loopt af op woensdag 28 april om half 5 in de ochtend. Daar is verder geen toelichting op nodig, lijkt mij.
Ten tweede: het zeer dringende advies voor thuisbezoek. Dat gaat vanaf woensdag 28 april van maximaal 1 naar maximaal 2 personen per dag. We weten dat dit voor veel mensen de lastigste maatregel is om na te leven. Al realiseer ik me: 2 personen is ook nog steeds heel weinig. Maar het is echt belangrijk dat we ons nog even aan deze regel houden, want nog altijd vinden de meeste nieuwe besmettingen thuis plaats.
Ten derde: vanaf woensdag 28 april mogen de buitenterrassen onder voorwaarden weer open van 12 tot 6 uur s ’middags. De belangrijkste voorwaarden zijn dat er maximaal 50 mensen per terras toegelaten worden, met een checkgesprek vooraf, met registratie en met een reservering, die overigens ook ter plekke gemaakt kan worden. Verder houden gasten anderhalve meter afstand van elkaar en zitten mensen met maximaal twee personen aan 1 tafel, behalve als zij samen een huishouden vormen. Met kuchschermen mogen de tafels ook op minder dan anderhalve meter afstand van elkaar staan. En natuurlijk helpen wij als klanten de horeca door bij klachten thuis te blijven en ons bij terrasbezoek aan de basismaatregelen te houden. Dat is het voor nu wat de horeca betreft. En ik begrijp heel goed dat horecaondernemers op meer hadden gehoopt en ook om veel meer zitten te springen. Voor hen is het een ongelooflijk zware tijd en dat nemen we met deze eerste kleine stap echt niet allemaal weg. Maar het is wel een eerste stap en het is goed dat we die nu kunnen zetten. En ik onderstreep dat we in stap 2 opnieuw naar verruimingen voor de horeca zullen kijken.
Ten vierde de winkels en de warenmarkten. Vanaf woensdag 28 april is in de niet-essentiële winkels een afspraak vooraf niet meer nodig. Daarmee verdwijnt de nodige administratieve rompslomp waar veel winkeliers begrijpelijkerwijs een stevige hekel aan hebben. Zo krijgen ook deze ondernemers weer iets meer ruimte om te doen wat ze het liefste doen en waar ze goed in zijn: ondernemen. Wat blijft is dat het maximaal aantal klanten bepaald wordt door de oppervlakte van een winkel, rekening houdend met de anderhalve meter. Dus in kleine winkels maximaal 2 personen per verdieping en in grote winkels en warenhuizen 1 klant per 25 vierkante meter. Klanten komen natuurlijk zoveel mogelijk alleen en mondkapjes zijn verplicht. En ook de warenmarkten mogen vanaf woensdag 28 april weer volledig open, uiteraard op anderhalve meter afstand.
Ten vijfde: iedere student in het hoger onderwijs kan vanaf maandag 26 april weer 1 dag per week naar college of naar een andere vorm van live onderwijs, dus in een klas of collegezaal. Eindelijk weer. Eindelijk weer direct contact met andere studenten en met docenten. Eindelijk weer eens weg achter je laptop en uit je studentenkamer. En ook al is dit niet meer dan een eerste stap, ik denk dat het voor studenten en voor onderwijsinstellingen goed nieuws is. Ondertussen wordt met en op de hbo’s en universiteiten met man en macht gewerkt om met zoveel mogelijk sneltesten in te regelen en daarmee de risico’s van besmettingshaarden tot een minimum te beperken. En natuurlijk blijven we kijken hoe we leerlingen en studenten op een verantwoorde manier weer meer en vaker naar school kunnen laten gaan.
Ten zesde en tot slot twee op zichzelf staande besluiten, die ook ingaan op woensdag 28 april. Namelijk: het maximale aantal aanwezigen op een begrafenis gaat van 50 naar 100. En theorie-examens voor alle rijopleidingen worden weer mogelijk.
Tot zover de belangrijkste onderdelen van deze voorzichtige, maar ik denk ook belangrijke eerste stap. Ik wil benadrukken dat we voor de uitvoering een beroep doen op gemeentes, op brancheorganisaties en op individuele ondernemers alles te doen wat nodig is om deze spannende stap in goede banen te leiden. Dat vraagt iets op het gebied van handhaving, bijvoorbeeld dat te drukke winkelstraten en te drukke horecapleinen tijdelijk worden gesloten. Dat vraagt iets van de inrichting van winkelstraten, van pleinen en terrassen, van kleine winkels en van grote warenhuizen.
Bijvoorbeeld met looproutes, met tellers aan de poort, en met hulpmiddelen om makkelijker anderhalve meter afstand te kunnen houden. En het vraagt vooral om gezond verstand en verantwoordelijkheid van ons allemaal. En dat zeg ik ook met het oog op al die mensen die nu zitten te kijken en die denken: ‘En wij dan?’ Bijvoorbeeld de mensen achter de sportscholen, de theaters en musea, de dierentuinen en de pretparken. De waarheid is: het land kan niet ineens helemaal van het slot. Dat hebben we vorig jaar zomer met elkaar geleerd. We moeten keuzes maken. We doen zoveel mogelijk, die keuzes maken we zoveel mogelijk in overleg met gemeentes, brancheorganisaties en de handhavers. Uiteraard kijkend naar de risico’s. Kijkend naar het aantal extra contacten en reisbewegingen. Maar ook kijkend naar de vraag: welke maatregelen zijn voor mensen het lastigst en welke drukken het zwaarst op de samenleving? En dan nog zijn die keuzes soms lastig uit te leggen. Laat ons er dus samen voor zorgen dat we ook de volgende stappen zo snel mogelijk kunnen zetten. Voor onszelf en voor elkaar. Met het vaccin als onze grote troef. En daarmee geef ik het woord aan Hugo de Jonge.
Inleidend statement minister De Jonge
Deze weken krijgt u vast allemaal dezelfde soort berichtjes als ik vaak krijg: ‘Mijn vader wordt over twee weken geprikt!’ Of: mijn moeder is net gevaccineerd! En steeds als ik zo’n berichtje lees, dan spat de opluchting door de telefoon. Want de meesten van ons kijken reikhalzend uit naar het moment dat het zo ver is: dat we zelf gevaccineerd worden, of misschien nog wel meer: de mensen om ons heen om wie we ons zorgen maken. Onze ouders, bijvoorbeeld.
Over vaccineren een paar punten: Vaccineren doen we van oud naar jong. Want hoe ouder je bent, hoe groter de kans is dat je een corona-infectie op een ernstige manier doormaakt, dat je er ernstig ziek van wordt. Inmiddels kunnen de mensen die voor en in 1952 geboren zijn een afspraak maken. En deze week komen daar de mensen geboren in 1953 en 1954 bij. En ook de mensen tussen de 60 en 64 jaar oud die worden bij de huisarts gevaccineerd. En zo willen we alle 60-plussers in de tweede helft van mei een eerste prik hebben gegeven. En dat geldt ook voor de mensen die - volgens het advies van de Gezondheidsraad - een hoog medisch risico hebben om ernstig ziek te worden van corona. Iemand met het syndroom van Down bijvoorbeeld, of iemand met leukemie. Het risico dat zij lopen is vergelijkbaar met het risico dat mensen van rond de 70 jaar lopen. Ook jongeren van 16 en 17 jaar met zo’n hoog medisch risico worden binnenkort uitgenodigd. Mensen die normaal in aanmerking komen voor een griepprik hebben ook een hoger risico om erg ziek te worden door corona. Dat risico is voor hen ook hoger dan voor hun leeftijdsgenoten, en te vergelijken met dat bij mensen tussen de 50 en de 59 jaar. En daarom vaccineren we deze groep met prioriteit, ongeacht hun leeftijd. En dat is zo snel mogelijk nadat de 60-plussers zijn geweest. Vanaf begin mei worden zij door de huisarts uitgenodigd om voor later die maand een afspraak te maken bij de GGD.
En dan het vaccin van Janssen. Afgelopen week vroeg Johnson & Johnson ons het prikken op te schorten nadat in de Verenigde Staten een zeer klein aantal gevallen na vaccinatie een zeldzaam maar ernstige, mogelijke bijwerking was gevonden. Het Europees Medicijn Agentschap heeft daar goed naar gekeken en is op basis van de nu gerapporteerde meldingen, tot de conclusie gekomen dat die mogelijke bijwerking weliswaar op zou kunnen treden, maar dat het aantal gemelde gevallen extreem laag is. En daarmee is het vaccin van Janssen in te zetten zoals gepland. En daar starten we morgen mee en we beginnen met de mensen in de ziekenhuizen en in de GGZ. En doordat we Janssen kunnen inzetten, blijven we op koers om in de tweede helft van mei de mensen met de hoogste medische kwetsbaarheid en de 60-plussers het eerste vaccin te kunnen hebben gegeven.
Vandaag zitten we op meer dan 4.5 miljoen prikken. Met nu ruim 9 duizend vaccinaties per uur, heeft meer dan een kwart van de volwassenen zijn eerste prik gehad. We zijn en blijven voor het tempo afhankelijk van de vaccins die geleverd worden. En omdat het er steeds meer worden, blijven we op schema om begin juli iedereen tenminste 1 keer te hebben gevaccineerd. Als we daar zijn, dan kan het een mooie zomer worden. En dat is een heerlijk vooruitzicht. Maar let wel: het is nog een vooruitzicht. Want we zijn daar nog niet. Versoepelen mag geen versloffen worden in het naleven van de maatregelen. Juist niet. De stap die we zetten is heel voorzichtig en wij moeten dat zelf ook zijn. We zitten echt nog wel even aan die maatregelen vast. Maar met die maatregelen en met testen en vooral met vaccineren banen we ons een weg uit deze crisis. Prik voor prik komt het normale leven steeds dichterbij. Elke week is een steeds groter deel van de samenleving, steeds beter beschermd tegen het virus. Laten we ons aan daaraan vasthouden. En ons tot die tijd optrekken aan al die blije en opgeluchte berichten van de mensen na hun eerste prik.
Beantwoording persvragen
VRAAG (NOS)
Meneer Rutte, vorige week zei u op deze plek dat u pas wil gaan versoepelen als de daling in zicht is en nu zijn vandaag de cijfers slechter dan toe. Ja, u noemt het een ‘balanceer-act’, maar het is natuurlijk ook gewoon een gok. Of zie ik dat verkeerd?
RUTTE
Nee, dat is het niet. We hebben vorige week gezegd dat we stap 1 uit het openingsplan pas willen zetten als we zien dat we inderdaad over die piek heen raken en dat bekent dat je ook wil zien dat de verwachting is dat het aantal ziekenhuisopnames gaat dalen en dan kijk je naar de modellering van het RIVM. Wat je nu ziet is, dat zegt ook het OMT, dat we enerzijds een stabilisatie zien gemiddeld en het is waar dat er vandaag weer een piek in zit, maar dat zijn dagpieken, maar gemiddeld genomen een stabilisatie van het aantal ziekenhuisopnames en dat we in de RIVM-modellen zien dat we kunnen verwachten, de komende tijd, een afname te zien van het aantal dagelijkse ziekenhuisopnames.
VRAAG
Wij horen het RIVM vandaag zeggen dat het het beste is om eerst die daling echt te zien en niet alleen maar naar de modellen te kijken.
RUTTE
Klopt. En daar wijken wij dus van hen af. Dus zij zeggen ‘wij verwachten in onze modellen dat de komende tijd het aantal ziekenhuisopnames ook daadwerkelijk gaat dalen’, dat is hun modellering. Ze zeggen ‘als je het heel voorzichtig wil doen, verstandig zou zijn, om dus ook te wachten met een versoepeling totdat je ook daadwerkelijk dat terugziet in de cijfers’ en wat wij zeggen is: wij besluiten dat toch al nu te gaan doen, omdat wij natuurlijk ook die bredere afweging hebben te maken. Dus wij zien nu daadwerkelijk dat plateau. De modellering laat zien dat de komende het aantal ziekenhuisopnames gaat dalen en wij nemen het besluit, dat is natuurlijk ook de politieke-bestuurlijke weging, ook acceptabele risico’s nemen, ook vanwege de grote maatschappelijke effecten van langer de avondklok, langer de bezoekersregeling et cetera. Daarom hebben wij gezegd: op dit punt maken wij daar de afweging om dat beperkte, denken we, risico te nemen door die stap vervolgens ook heel beperkt te maken door de cafés niet tot 20.00 uur avonds, maar 18.00 uur avonds. De handhaving is gisteren uitvoerig besproken met de burgemeesters, de rol van de inspecties is daarbij van belang. Et cetera.
VRAAG
U noemt het dus geen gok, maar acceptabele risico’s nemen. Is dat dan een gokje?
RUTTE
Nee, dat is het nemen van een acceptabele risico’s wat bestuur is. Voor ons was heel belangrijk die drieslag, namelijk: zitten we op dat plateau? Nou, daarvan zegt ook het OMT ‘ja, we zitten op dat plateau’. Vervolgens is de vraag ‘neem je ook echt al waardedaling in de ziekenhuizen?’ Nou in ieder geval in de modellering zie je dat en daar zit dan wel het verschil. Dat het RIVM of het OMT zegt ‘je zou nog verstandiger eraan doen om nog te wachten tot je hem ook daadwerkelijk waar neemt’. Maar nogmaals: dan zou je nog weer een week later zitten en je hebt ook natuurlijk de bredere maatschappelijke weging te maken, net zoals we eind februari, begin maart, ook een klein risico hebben genomen, aanvaardbaar dachten wij, vinden we nog steeds, om het basisonderwijs open te zetten.
VRAAG
Heeft u nog getwijfeld vandaag toen u die cijfers zag?
RUTTE
Nee, omdat je weet dat in die cijfers altijd dagelijkse afwijking kunnen zitten en je moet je natuurlijk baseren op de modellering die over een aantal, die over een langere periode loopt, die ook naar een breder beeld kijkt. En het feit dat wij ook met het OMT vaststellen dat ieder geval dat plateau in het aantal ziekenhuisopnames is bereikt.
VRAAG
En stel dat u er nou toch naast zit gaan dan die maatregelen die u net noemde volgende week toch niet door? Dat kunt u toch niet maken?
RUTTE
Nee, ons voornemen is dat dit pakket doorgaat. Natuurlijk, als de hemel naar beneden komt heb je een afweging te maken, maar ons plan is om dit zo door te zetten.
VRAAG (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, u zegt net ‘de terrassen mogen op van 12.00 tot 18.00 uur’. Waarom die tijden?
RUTTE
Kijk, we hebben besloten die eerste stap te willen zetten, maar we hebben op een aantal manieren ervoor gezorgd dat die nog voorzichtiger is dan stap 1 voorzien was. Eén is dat we hem wat beperken ten opzichte wat van plan waren op de terrassen. En tot 18.00 uur daarmee schrap je de bitterbal en de avondmaaltijd die op het terras nog kan plaatsvinden. Dus je beperkt daarmee de terrassen vooral tot overdag koffie, de lunch en laten we zeggen een biertje om een uurtje of 17.00. Om 18.00 uur zijn de terrassen weer leeg. Dat is één ding. Het tweede is: ook om voorzichtig te zijn is gisteren uitvoerig gepraat in het Veiligheidsberaad en daar is de afspraak gemaakt om langs vier lijnen ervoor te zorgen dat ook daadwerkelijk de handhaving plaatsvindt. In de eerste plaats zijn de koepels verantwoordelijk, van horeca en van winkels. Daarnaast de belangrijke rol van de inspecties breed, dus de onderwijsinspectie, dat is uiteraard voedsel- en warenautoriteit, de inspectie voor sociale zaken. Drie is dat de burgemeesters verantwoordelijk zijn, dat is de derde afspraak die is gemaakt, voor het handhavingsarrangement. Maar ook, laten we zeggen, voor het hele crowd control. Dus dat je als het te druk wordt dingen kunt sluiten, maar ook dat je de looproutes goed geregeld hebt. En als sluitstuk natuurlijk de handhaving door onze fantastisch politie en boa’s.
VRAAG
Een aantal maanden geleden heeft u de alcoholverkoop in de supermarkten moeten beperken. Dat mag niet meer na 20.00 uur, omdat er de hele tijd mensen vanaf de terrassen alcohol gingen kopen in de supermarkten en er daarna mee in het park gingen zitten. Bent u niet bang dat dat nu gewoon opnieuw gaat gebeuren als u de terrassen om 18.00 uur doet sluiten?
RUTTE
Het zal een enkele keer gebeuren, maar dat is niet logisch, want dan zou dat nu op dezelfde hele grote schaal plaatsvinden. Dus dat zal niet toenemen voor zover het al gebeurd doordat je terrassen sluit om 18.00 uur, denken we.
VRAAG
Meneer De Jonge, één vraag nog over Janssen. U zegt in de ziekenhuizen wordt morgen begonnen met die 35.000 die hen al was toegezegd. Bij wie gaan de andere Janssen-vaccins ingezet worden?
DE JONGE
Bij de GGZ onder andere en zo reserveren we telkens Janssen. We hebben nu nog maar een hele kleine levering natuurlijk binnengekregen voor doelgroepen die we graag snel willen prikken en gelukkig kunnen we het inzetten.
VRAAG
En dat is dus in eerste instantie dan de GGZ. Zijn er nog andere groepen?
DE JONGE
Ja, ziekenhuizen, GGZ. Dat zijn de eerste groepen die met Janssen aan de slag gaan. En ik denk dat het goed is om te zeggen dat we deze keuze nu maken op basis van het EMA-advies. Het EMA-advies dat laat zien dat het aantal gerapporteerde gegevens, dus het aantal gerapporteerde meldingen van deze hele ernstige bijwerking, dusdanig laag is op dit moment dat er ook geen aanleiding is om aan de Gezondheidsraad te vragen ‘zouden jullie misschien met een nader doelgroep-advies moeten komen’. Ook omdat er nog heel weinig bekend is eigenlijk. Het zijn 8 meldingen op basis van 7 miljoen gezette prikken in de VS. Mogelijkerwijs zijn dit nog niet alle meldingen, maar zijn in ieder geval alle meldingen die nu bekend zijn bij EMA. Op basis daarvan is niet tot een andere afweging te komen dan doorgaan en daarin wijkt de aantallen met name heel erg af van datgene wat we eerder met AstraZeneca hebben moeten constateren.
VRAAG (SBS6)
Goedendag, meneer Rutte. Ja dit is echt eigenlijk één van de eerste persconferenties sinds tijden waarin echt weer versoepelingen worden aangekondigd. Heeft u niet het idee dat... bent u niet bang dat mensen nu gaan denken ‘hè de teugels die laten ze vieren, dingen kunnen weer’. Bent u niet bang dat het uit de hand loopt, dat het onbeheersbaar wordt, dat mensen zich gewoon nergens meer aan gaan houden?
RUTTE
Het is een voorzichtige stap. We kunnen nog niet ’s avonds eten, helaas, op het terras. We hebben uitvoerige afspraken gemaakt over de rol van alle spelers die hierbij van belang zijn: burgemeesters, de koepels, de inspecties. Deze persconferentie is van belang en ook het feit dat u dat ook weer uitzendt nu live en later vanavond in de programma’s. En als de boodschap zou mogen klinken: we zetten nu een voorzichtige stap, een voorzichtige stap. Twee: dat doen we tegen de achtergrond van nog steeds zeer grote druk op de zorg, maar wel is het beeld veranderd ten opzichte van een week geleden dat ook het OMT laat zien dat we, hoewel nog steeds een hoog aantal besmettelijke personen, dat we inmiddels wel, als het gaat om de IC’s, dat we langzaam op dat plateau zijn aangekomen en het RIVM ook prognosticeert: een daling de komende tijd. Maar het is allemaal nog met onzekerheden omgeven. Dus we hebben hier met zijn allen verstandig te handelen. Dan heb ik weer vertrouwen in Nederland, dat we ook in staat zijn daar met zijn alleen mee om te gaan. En dat u daarin gaat helpen, alleen al door dit uit te zenden.
VRAAG
Nog even over de horeca. Die mensen zeggen, we hadden een aantal in de uitzending net, die zeggen ‘ja, het is eigenlijk een beetje een wassen neus, openen tot 18.00 uur, we moeten natuurlijk wel gewoon personeel inhuren om die mensen op die terrassen weer te bedienen, dat gaat me zoveel geld kosten dat het me eigenlijk nauwelijks iets oplevert. Dus eigenlijk heb ik daar niet zoveel aan’. Kunt u ze geruststellen?
RUTTE
Nou nee. Ik snap dat en ik zou ook dolgraag willen dat je weer ’s avonds lekker op het terras kunt eten et cetera, maar dat is echt nog onverantwoord. We hebben daarom besloten om die stap 1 te doen. Maar wel met die twee beperkingen. Eén is nog veel meer dan we al van plan waren inzetten op: hoe handhaven we van crowd... Van de controle op de stromen mensen, de rol van politie, burgemeesters en van inspecties. Maar ook die beperking verder ook in die terrassen. En dat je pas in stap twee kunt kijken of het mogelijk is om naar acht uur te gaan.
VRAAG
Want het is nu natuurlijk een beetje een raar signaal. De avondklok eraf, terras open, maar tot 18.00 uur.
RUTTE
Ja, de avondklok begon om 22.00 uur. Die heeft natuurlijk een hele andere functie. En ik zei ook aan het einde van mijn betoog net: iedereen kan ook in dit pakket weer inconsequenties ontdekken en zeggen: hoe kan dat nou? Nou, die zijn allemaal te vinden. Maar we moeten met een zeer beperkte ruimte die er nu is. Er is een heel klein beetje ruimte. Ontstaat er. Nogmaals, het OMT zegt ‘eigenlijk doe je er het verstandigst aan om nog even zeker te weten dat wat het RIVM verwacht ook gebeurt’. Wij nemen daar - vind ik – een aanvaardbaar risico door dat toch al te doen. Maar dan is het ook verstandig om die stap zorgvuldig en voorzichtig te zetten. En ik denk dat het belangrijk is dat Nederland zich dat, dat we met zijn allen realiseren, ook in solidariteit met de mensen in de zorg en de mensen die daarvan afhankelijk zijn.
VRAAG (DE TELEGRAAF)
Meneer Rutte, u benadrukte hier de hele tijd dat de eerste stap die nu wordt gezet heel voorzichtig is. En dat het eigenlijk een hele kleine stap is. Wat zegt dat eigenlijk over zo’n maatregel als de avondklok? Stelt die dan niet zoveel voor terugkijkend?
RUTTE
Nou die was natuurlijk belangrijk, maar wat je wel ziet is dat met het verplaatsen van 21.00 naar 22.00 uur, dat mag je natuurlijk verwachten, dat is een uur langer, dat effect met dat volle uur is afgenomen. En is ook gesuggereerd ‘zou je een nachtklok moeten doen van 00.00 tot 04.00 uur’. Ja, dan heb je een klok terwijl we slapen. Dus vanaf 22.00 uur heeft hij natuurlijk wat minder impact, we kunnen dat niet precies berekenen, dan vanaf 21.00 uur. Daar komt bij natuurlijk dat we geleidelijk aan ook met de schemering gaan... nu al zo rond 21.30 uur. Maar dat gaat natuurlijk, kruipt op de komende weken naar 21.45 uur en 22.00 uur. Dus wij denken dat als je voorzichtig wat verruiming doet in de winkels en de terrassen, dat het ook logisch is om de avondklok los te laten.
VRAAG
Ja, en is dat dan voorgoed? Of blijft die nog even op de plank liggen voor mochten de cijfers weer oplopen?
RUTTE
Ja, wat ik net zei. Deze stap willen we echt zetten per 28 april. En we hebben weer met potlood, let op, met potlood ingepland staan, dat we een paar weken later weer opnieuw te kijken naar stap twee. Maar dat is met potlood, dat is echt zeer onzeker of het allemaal kan, en uiteraard hoop je dan nog wat verder te kunnen verruimen. Maar alleen als het kan. Je moet altijd bereid zijn als het beeld ineens heel erg verslechterd om weer maatregelen aanscherpend te nemen. Ook toe bereid zijn, dat is niet de verwachting nu op basis van alle modellering.
VRAAG
Op dat hele openingsplan zie ik eigenlijk die mondkapjes nergens staan. Die staan niet bij de basisregels in elk geval. Waar passen die en wanneer kunnen we daar vanaf, eigenlijk?
DE JONGE
Op een later moment, op een later moment. Maar u heeft helemaal gelijk. Linksonder staat een kadertje met een aantal dingen we nog moeten inpassen. Een van de dingen die we nog moeten inpassen is: wanneer laten we de anderhalve meter los in het voortgezet onderwijs en hoop ik later in het MBO, in het hoger onderwijs misschien zelfs. Maar dat zal echt pas na de zomer zijn, verwacht ik eerlijk gezegd. Maar die hebben we nog in te passen. De mondkapjes hebben we nog in te passen en zo zijn er nog meer besluiten die we nog moeten nemen. Daar zullen we ons nader over laten adviseren, want dat staat ook in de wettelijke regeling rondom die mondkapjes, zodra de proportionaliteit niet meer aanwezig is voor die maatregelen moet die ook komen te vervallen. Kijk op dit moment hebben we nog 160.000 besmettelijken. Dus één op 100 mensen die je kunt tegenkomen, één op de 105, denk ik, ja die zou nog... die is besmettelijk. Als die niet is thuisgebleven omdat die klachten heeft. Kortom: mondkapje loont op dit moment.
VRAAG
Maar heeft u dan bepaald bij welke besmettingsniveau of we...?
DE JONGE
Nee, nog niet. Daar zullen we ons over laten adviseren door het OMT.
VRAAG
Dan heb ik nog één vraag over het Janssen-vaccin.
DE JONGE
Ja.
VRAAG
Die mogelijke bijwerkingen die treden... die lijken dan vooral op te treden bij jongere mensen, terwijl wij dit vaccin juist inzetten juist voor jongere mensen. Geeft dat geen problemen?
DE JONGE
Dat is een terechte vraag. Maar even heel precies: kijk waar zit het grote verschil met AstraZeneca. Dat gaat eigenlijk over de getallen zoals die op dit moment zijn gerapporteerd. Bij AstraZeneca hadden wij op het moment dat ik op de pauzeknop moest drukken uit voorzorg, hadden we 5 van dit type meldingen gekregen van Lareb, van het bijwerkingencentrum. Grosso modo mensen onder de 60 in de meerderheid, het waren eigenlijk allemaal vrouwen. En vervolgens later bleken dat er 8 te zijn in Nederland op 400.000 gezette prikken, waarvan zo’n 200.000 onder de 60. Dat was dus behoorlijk veel hoger dan ik mocht aannemen op basis van dat er dan toe gerapporteerde gevallen bij EMA. Dat was ook de aanleiding voor mij om op de pauzeknop te drukken en naar later bleek terecht en dat heeft ook... die getallen hebben de Gezondheidsraad ook bij AstraZeneca tot de conclusie gebracht dat de kans bij jongere mensen op sterfte door corona eigenlijk vergelijkbaar is met de kans op sterfte door deze hele ernstige bijwerking. Dat maakt die keuze dus niet zo heel erg moeilijk om te zeggen... zeker niet omdat we al alternatieven hadden voor de mensen onder 60, want we zeggen: we zetten AstraZeneca alleen in maar in boven de 60. Bij Janssen zijn we nog niet zo ver, kun je dat niet constateren op basis van de huidige gemelde gerapporteerde gegevens, want het aantal gerapporteerde gegevens op dit moment uit de VS betreft op dit moment alleen maar die 8 gevallen op die 7 miljoenen prikken. Daarbij is niet duidelijk genoeg, wel dat het overigens gaat over mensen onder 60, maar niet duidelijk genoeg of dat ook een reden heeft in de stratificaties, dus in de manier waarop die vaccins zijn uitgerold of dat het echt over de gehele geprikte populatie is. Kortom, je kunt eigenlijk op dit moment niet tot een andere conclusie komen dan te zeggen ‘nou ja, wat we in ieder geval weten is dat het op basis van de huidige gerapporteerde gegevens in zeer geringe mate voorkomt, we weten onvoldoende over de leeftijd, we weten onvoldoende over de geslacht om op basis daarvan tot een nadere doelgroep-specificatie te komen. Kortom: wij gaan aan de slag met Janssen, maar het kan zijn dat je op een nader moment, als je meer weet, tot een ander conclusie kan komen of dat de Gezondheidsraad tot een andere conclusie komt, maar op dit moment is er geen enkele aanleiding om te zeggen: de rem er op of een nadere doelgroep-specificatie, dus we gaan gewoon aan de slag.
VRAAG (ANP)
Meneer De Jonge, over het Janssen-vaccin dan nog eventjes. U zegt we weten nog niet, op basis van de gemelde cijfers, of leeftijd of geslacht een rol speelt. Neemt u dan niet ook een risico door het nu weer in te zetten?
DE JONGE
Je neemt altijd een risico. Het is onvermijdelijk bij een vaccinatieprogramma dat je altijd een risico neemt. Het gaat erom: neem je een verantwoord risico? En dat maakt ook dat wij bij Astra de keuze hebben gemaakt die we hebben gemaakt, namelijk door te zeggen: onder de 60 treedt die zeer zeldzame bijwerking wel in die mate op dat de Gezondheidsraad tot de conclusie is kunnen komen door te zeggen ‘de kans onder 60, dus bij jongere mensen, met name vrouwen onder de 60, daar is de kans op sterfte door corona natuurlijk heel laag en de kans op de zeer zeldzame maar wel zeer ernstige bijwerking toch relatief hoog. En dusdanig hoog dat je kunt zeggen: de kans op sterfte door deze bijwerking is eigenlijk groter dan de kans op sterfte door corona bij twintigers, dertigers et cetera’. En zeker omdat je alternatieven hebt voor mensen onder de 60 is het raadzaam om Astra te benutten voor de mensen boven de 60 en onder de 60 alternatieven in te zetten. Nou die getallen hebben we niet als het gaat over Janssen. De op dit moment beschikbare getallen bij EMA, dat zijn de getallen die niet uit Europa komen maar op basis van de Amerikaanse ervaringen zijn gerapporteerd, en dat zijn er 8 van dit type ernstige bijwerking op de 7 miljoen die zijn geprikt. Het punt is alleen: onvoldoende specifiek valt na te gaan of... en het gaat over de mensen onder 60 en het gaat ook in meerderheid over vrouw, dus wat dat betreft is het een vergelijkbaar, vergelijkbaar ziektebeeld, maar onvoldoende is na te gaan of dat te maken heeft met de manier waarop dat vaccin is ingezet en of dat misschien reden kan zijn voor deze mate van voorkomen. Kortom: je kunt op basis daarvan niet tot een andere conclusie komen dan inzetten. Kan het nou zijn dat je op een later moment als nog meer gevallen gerapporteerd krijgt bijvoorbeeld, die tot een andere conclusie kunnen leiden? Ja, dat kan. Maar dat enkele feit van een mogelijke verwachting in de toekomst kan nu geen reden zijn om te zeggen ‘we zetten het niet in’, want onder de streep is Janssen een werkzaam vaccin, een effectief vaccin, een veilig vaccin en wegen de voordelen op tegen de mogelijke risico’s. Kortom: prikken.
VRAAG
Ja, dat over de voordelen die opwegen tegen de mogelijke risico’s dat zei de EMA ook over AstraZeneca. Toen vroeg u een advies aan de Gezondheidsraad. Dat doet u nu niet, waarom?
DE JONGE
Omdat er onvoldoende aanvullende gegevens bekend zijn op basis waarvan de Gezondheidsraad op een doelgroep-advies zou kunnen komen. Er is op dit moment niet meer bekend dan die 8 gevallen uit de VS, op basis van 7 miljoen prikken. Dus de Gezondheidsraad kan niet tot een ander oordeel komen dan waar de EMA nu toekomt. En dat is mij vaak gevraagd: ‘als de EMA nu zegt, ook over AstraZeneca zeiden ze natuurlijk over de hele groep genomen, wegen de voordelen op tegen de mogelijke risico’s, en is de risk-benefit-balans is positief. Dat was de conclusie van EMA. Ja, maar dat gaat over marktoelating, dat is waar de EMA over gaat: adviseren over marktoelating. Waar wij zelf over gaan, als lidstaten van Europa, is over in welke doelgroep is het nou het meest verstandig om het in te zetten? En wat waren de gegevens op dat moment, toen de EMA over Astra onder de streep, terecht naar mijn oordeel, terecht heeft gezegd ‘de risk-benefit is positief, dus de voordelen wegen op tegen de mogelijke risico’s, daar had ik natuurlijk ook te maken met de 8 gemelde gevallen inmiddels in Nederland, op basis van de 400.000 prikken, waarvan 200/250.000 onder de 60. Ik had te maken met ervaringen in Duitsland, ik had te maken met de ervaringen in Scandinavische landen en er was een alternatief voor de mensen onder de 60. En dat maakt dat die keuze helemaal niet zo moeilijk is als je gewoon de getallen op je in laat werken door te zeggen: we zetten Astra alleen in boven de 60 en onder de 60 kiezen we een alternatief. Qua type bijwerking is op dit moment eigenlijk een vergelijkbare bijwerking geconstateerd. Alleen de getallen zijn wezenlijk anders en de teller en de noemer is allebei anders. Sterker nog: we weten zowel over de teller als over de noemer eigenlijk nog te weinig om überhaupt tot een conclusie te kunnen komen, een andere conclusie dan the benefits outweigh the risks en dus prikken.
VRAAG
Afsluitend: toen Janssen... bij Janssen op pauze werd gedrukt zullen veel mensen gedacht hebben ‘wat betekent dit, wanneer wordt ik nu geprikt’. Voor de strategie, eerder mikte u op begin juli iedereen een eerste prik. Kan dat hiermee?
DE JONGE
Dat is niet veranderd. Overigens, dat was denk ik het allergrootste misverstand bij AstraZeneca, vandaar ook dat het grote dispuut wat vervolgens ontstond: men vermoedde dat door de keuze rondom AstraZeneca dat dat iets zou doen met het tempo en of we de mijlpalen nog wel zouden gaan halen, maar omdat we niet met de planning hebben geschoven, maar alleen met de vaccins, voor welke doelgroepen welk vaccin konden inzetten heeft dat op de planning, op de hoofdlijnen daarvan, eigenlijk geen invloed gehad. Ook niet op de volgorde waarmee mensen geprikt worden. Wat wel invloed heeft op de snelheid waarmee we met name risicogroepen kunnen doen, is dat we hebben gezegd ‘nadat we klaar zijn met de 60-ers, 60-plussers, gaan we eerst die groep die ook in aanmerking komt voor de griepvaccinatie doen. Die worden vanaf begin mei worden die uitgenodigd. Ik denk dat dat voor hen heel erg belangrijk is dat zij daarmee nader geprioriteerd zijn, ook eerder klaar zijn omdat ze door de GGD zullen worden gedaan, ze worden uitgenodigd door de huisarts, maar de GGD gaat prikken. Ze zullen daardoor ook eerder klaar zijn, dus dat maakt voor hen uit in de planning. Overall is er maar één ding wat echt bepalend is, namelijk gewoon het aantal vaccins dat we in kunnen zetten. En het aantal vaccins dat we in kunnen zetten is helemaal afhankelijk van de leveringen en ja, vooralsnog laat het zich wat aanzien, zullen de leveringen de komende tijd toenemen. En dus zijn we op dit moment gewoon op koers om in de tweede helft van mei alle 60-plussers te hebben gedaan, alle mensen met een hoog medisch risico en in het begin van juli iedereen die eerste prik te hebben gegeven.
VRAAG (NU.nl)
Meneer De Jonge, veel huisartsen zien dat 60-plussers toch twijfelen over AstraZeneca. Gaat u een campagne opstarten om men toch over de streep te trekken?
DE JONGE
Nou we moeten denk ik altijd... volmaakt transparant zijn over de risico’s. Dat is exact ook de reden dat we doen wat we doen. Mensen hebben wel gevraagd ‘waarom zou je op die pauzeknop drukken, want als je dat doet dan gaan mensen er ook aan twijfelen’. Maar eerlijk gezegd denk ik dat als je de vaccinatiebereidheid op een langere termijn hoog wil houden moeten mensen erop kunnen rekenen dat je transparant bent als overheid, dat je in actie komt op het moment dat er signalen zijn over de veiligheid en dat je ook de consequenties verbindt aan de signalen die je ziet. Dat is de enige manier om het vertrouwen te houden en de vaccinatiebereidheid hoog te houden. Mensen moeten er vanuit gaan dat dat vaccin wat ze wordt aangeboden voor een bepaalde leeftijdsgroep dat dat een veilig vaccin is en dat de overheid ervoor zorgt dat als er risico’s zijn dat ze daarvoor worden gewaarschuwd. Daar moeten mensen vanuit kunnen gaan en zo geldt dat dus ook nu. Dus ja, ik zie dat een aantal 60-plussers twijfelt aan AstraZeneca, maar ik denk dat dat niet nodig is, want als die twijfel terecht zou zijn geweest zouden we het niet hebben aangeboden. En ik heb een heel mooi verhaal gelezen afgelopen zaterdag in De Volkskrant. Stond een verslag in van een huisarts in Groningen, hoe zij bezig was in de praktijk soms mensen één voor één te overtuigen en om te zeggen ‘joh, dit is veilig, want anders hadden we het ook helemaal niet aangeboden’ en ik dat precies die manier van werken juist... dat juist huisartsen daar op een geweldige manier toe in staat zijn. Het is wel een flinke klus voor ze. Dat zie ik ook. Ik denk dat de keuze om de mensen uit de griepgroep om die bij de GGD te laten vaccineren na uitnodiging door de huisarts dat scheelt weer heel veel werk voor de huisartsen. En ik weet zeker dat huisartsen met volle overtuiging, juist met die 64-jarigen aan de slag gaan en met de ouderen die thuis wonen. En dat is echt de groep die door de huisartsen gedaan gaat worden. Met de overtuigingskracht die huisartsen eigen is.
VRAAG
En is het voor die twijfelaars nu of nooit of komt er nog een moment dat zij misschien met Pfizer ingeënt kunnen worden?
DE JONGE
Nou kijk, voor nu is natuurlijk gewoon prikken wat de pot schaft. Als we daar een soort liberaal keuze model van gaan maken, liberalisme werkt uiteindelijk in de praktijk doorgaans wat minder dan sommige willen doen geloven. Als we daar een keuzemodel van gaan maken wordt het echt een rommeltje in de uitvoering. Dus het is prikken wat de pot schaft en dat blijven we ook doen. En aan het einde ja zullen we natuurlijk de vaccins die we hebben beschikbaar stellen. Maar dan moet je wel echt even wachten.
VRAAG
Hoe lang?
DE JONGE
Nou, totdat we klaar zijn. Dus we gaan echt voorlopig gewoon in deze volgorde aan het prikken.
VRAAG
Nog een korte vraag aan meneer Rutte, mogen mensen eigenlijk in een rij staan als een winkel vol is?
RUTTE
Nou ja, dat moeten dus die winkels regelen dat je geen rijvorming krijgt buiten. En als ze even staan te wachten dat er voldoende afstand is. Dus als wij zeggen de koepels van winkels maar ook van cafés, restaurants, de burgemeesters waar het betreft, en dat pakken ze ook echt op hoor, merk ik. Ze zijn zeer voor gemotiveerd waar betreft hoe regel je op straat al die beweging van mensen. En ook hoe voorkom je voor winkels dat het daar te druk wordt en mensen op elkaar gaan staan. Dat is echt een belangrijke verantwoordelijkheid, juist ook van de winkels zelf maar ook van de steden en dorpen.
VRAAG (Trouw)
Meneer Rutte, ik was benieuwd wat het OMT gemodelleerd heeft voor de komende tijd of de besmettingen weer op gaan lopen en met hoeveel bij deze versoepelingen?
RUTTE
Die cijfers zijn er toch al?
DE JONGE
Nou kijk, als je, er zijn altijd onzekerheidsmarges natuurlijk. Dus in de modellering zie je altijd die wat vagere vlakken en dan zie je een lijn in het midden lopen en dat is dan de mediaan. We moeten ons niet helemaal blind staren op de mediaan natuurlijk. Je moet altijd rekening houden met de kans dat het somberder uitpakt en de kans dat het minder somber uitpakt. Maar de belangrijkste, het belangrijkste cijfer om te modelleren is op dit moment niet meer de besmettingen natuurlijk, maar is de IC-opname. En waarom? Omdat dat eigenlijk de max bepaalt van belasting in de zorg. Je kijkt natuurlijk van: we hebben twee doelen, we willen onze kwetsbare mensen zo goed mogelijk beschermen. Nou, me dunkt natuurlijk dat we dat aan het doen zijn door in dit tempo te prikken en ook in de volgorde waarin we prikken. En wat je wil doen is voorkomen dat de zorg overbelast raakt. En daarvoor zijn de IC-cijfers de belangrijkste factor. De besmettingscijfers zijn, krijgen een afnemend belang. En waarom? Omdat in toenemende mate die besmettingen plaatsvinden bij groepen die een verminderd risico hebben om in de ziekenhuizen te belanden. Dus hoewel je nog steeds die 160.000 besmettingen, besmettelijken moet ik zeggen, hebt, die vergelijkbaar is met de piek eigenlijk van vorig jaar. Kwamen daar toen heel veel meer ziekenhuisopnames uit naar voren dan op dit moment. Dat heeft te maken met dat een flink deel van de mensen inmiddels beschermd is én door vaccinatie én omdat we met elkaar nu die bescherming hebben opgebouwd omdat we zelf een infectie hebben doorgemaakt.
RUTTE
Is ook de reden waarom we vorige keer zeiden dat we vooral sturen nu vanwege precies deze ontwikkeling op ziekenhuiscijfers.
VRAAG
Maar er liggen nu toch ook heel veel 30-ers en 40-ers in de ziekenhuizen?
DE JONGE
Dat is een selectie-effect. Dat is een selectie-effect omdat als je de oudere mensen hebt beschermd, en we zijn inmiddels in de 70-ers beland. Dus de mensen van 70 jaar en ouder worden op dit moment geprikt. En de 69, 68, 67-jarigen worden uitgenodigd deze week. Daarmee zijn ze dan in een aantal weken zijn ze aan de beurt. En dat betekent dat je in toenemende mate mensen hebt gevaccineerd, op z’n minst met één prik hebt gevaccineerd, waardoor ze bescherming hebben om opgenomen te worden in een ziekenhuis. En in toenemende mate zijn de mensen überhaupt beschermd omdat ze een infectie hebben doorgemaakt. En dat maakt dat we op dit moment een behoorlijke bescherming hebben in de bevolking. Dat is niet omdat we ons allemaal zo voorbeeldig hebben gedragen dat we over de piek heen geraken. Dat is juist niet zo. Het is zo dat we inmiddels in toenemende mate bescherming hebben opgebouwd. Dat helpt ons over de piek heen. En vervolgens heb je dan die groep die op dit moment het minst nog beschermd is. Dat is natuurlijk de groep die jonger is, gemiddeld genomen jonger is, en daarom is de gemiddelde leeftijd op de IC ook lager. Dat is gewoon een selectie-effect. Want je houdt die 160.000 besmettelijken. Daar komt als zodanig minder ziekenhuisopnames uit naar voren. En de ziekenhuisopnames die eruit naar voren komen, die zijn gemiddeld genomen, komen die door jongere mensen.
VRAAG
Op dit moment is er een recordaantal besmettelijken, sinds januari, loopt er rond in het land. U zegt: daardoor zullen de ziekenhuizen niet meer vol raken? Als je nu gaat versoepelen en...
DE JONGE
Nou, zo geruststellend en sussend zijn mijn woorden niet. In tegendeel. Het is niet voor niks dat we zeggen we nemen wel een stap, maar we nemen een hele voorzichtige stap. En waarom doen we dat? Omdat we zien dat de situatie in de ziekenhuizen natuurlijk gewoon heel kwetsbaar is. En zeker kwetsbaar is omdat je zo’n enorme berg aan besmettelijken hebt. Dus nee, dat zeg ik zeker niet. En we zeggen ook: ja, we gaan nu dat eerste stapje zetten, avondklok, van één naar twee, nog een aantal andere dingen. Maar dat doen we met tegelijkertijd ook een appel erbij, namelijk: we rekenen er wel op dat we er met elkaar voor zorgen dat versoepelen niet versloffen wordt. En dat we juist, we nemen die maatregel, die stap zetten we heel voorzichtig, ook met het appel op iedereen om zelf ook voorzichtig te zijn. Want als we nu denken dat er weer van alles kan, als we nu denken dat het al bijna zomer is, dan is dat gewoon niet zo. We staan echt helemaal aan het begin van de lente.
VRAAG
Zo’n tien procent van de patiënten krijgt ‘long Covid’ waarbij ze nog een jaar later zware gevolgen ondervinden van zo’n infectie. Heeft u die groep ook gesproken in het Catshuis of is dat iets waar u rekening mee houdt dat deze groep ook niet zomaar het terras op kan gaan misschien omdat iedereen hier een groot risico loopt?
DE JONGE
Dat is natuurlijk de reden dat je nooit luchtig moet denken over een coronabesmetting. Ook jongere mensen, ook leeftijdsgenoten van ons die normaal heel sportief zijn, die kilometers hardlopen. Die zijn vaak na een Covid-besmetting op een geweldige manier hun conditie kwijt. En blijven vaak heel erg lang tobben met de klachten die je hebt. Dus denk nooit van ‘Oh, nou hebben we die ouderen beschermd, nou hebben we die 60-plussers straks gedaan in de tweede helft mei en dan kunnen we weer zomaar los want het maakt allemaal toch niet meer uit.’ Dat is niet waar. Dan gaan er nog behoorlijk wat mensen daardoor ziek worden. En een procent of 10 weten we, denken we te weten in ieder geval op basis van huidige rapportages, houdt daar ‘long Covid’ aan over. En heeft dus echt z’n conditie, voorlopig zijn conditie, echt kwijt.
VRAAG (NIEUWSUUR)
Meneer Rutte, gaat u volgende week zelf ook een terrasje pakken? Krantje erbij, koffie?
RUTTE
Nog niet over nagedacht. Zoals al gezegd is de tijd best beperkt tussen twaalf en zes maar wie weet, we gaan kijken.
VRAAG
Want kunnen mensen dat eigenlijk wel met een gerust hart doen of moet je je ook schuldig voelen naar het zorgpersoneel?
RUTTE
Nee, dan zouden we het niet doen. Dus dat geruste hart, ja. Maar hou je nou aan de regels. Dus zorg ervoor dat je de afstand houdt, niet meer dan twee aan een tafeltje, tenzij er kinderen onder de 13, tot en met 12 bijzijn uit het zelfde huishouden. Dus als je je aan al die regels houdt die de terraseigenaar je goed zal uitleggen, dan hoef je je niet schuldig te voelen.
VRAAG
Ondertussen horen we wel bijvoorbeeld van de beroepsorganisaties in de zorg, de artsen, de verpleegkundigen, die zijn allemaal bang dat er code zwart gaat komen.
RUTTE
Ja, goed, wat wij natuurlijk doen is proberen op basis van de cijfers zorgvuldig, voorzichtig stappen te zetten. Wat we nu zien in de berekeningen van het OMT is dat we langzamerhand op dat plateau zitten wat betreft het aantal mensen in de ziekenhuizen en dat ook in de modellering blijkt dat het de komende tijd gaat dalen. Tegen die achtergrond durven we dit aan. Is het ook een beperkte stap, gaan we ook niet tot ’s avonds laat op de terrassen zitten. In de winkels blijft de beperking 1 per 25 vierkante meter. En ook andere beperkingen blijven gelden. En wat hier staat blijft gelden, je handen wassen, afstand houden, testen bij klachten. Dus dat blijft allemaal zo.
VRAAG
Maar u heeft het over een plateau. Maar er ligt vandaag 200 mensen meer op de verpleegafdelingen en zo’n 150 mensen meer op de IC dan eind januari toen u die avondklok ging instellen. Waar is dan dat plateau? Dat is toch een stijging?
RUTTE
Ja, maar je ziet dus nu in de cijfers van de laatste weken dat in de modellering van het OMT blijkt dat wat we ook wilden zien dat het aantal ziekenhuisopnames dat plateau nu heeft bereikt. Sterker nog, dat ook in de vooruitberekening, die maakt het RIVM, dat daaruit blijkt dat ‘ie de komende tijd gaat dalen. Dan komt er vervolgens ook nog een verschil tussen ons en het OMT, dat het OMT zegt: ga pas die stap zetten als je ook zeker weet dat het daalt. En wij nemen het beperkte risico door te zeggen: op basis van de modellering nemen we dat beperkte risico.
DE JONGE
Op het moment waarop...
RUTTE
Het moment dat zij verwachten, 1 mei, eind april, daar zitten we ongeveer hetzelfde op.
DE JONGE
En het grote verschil natuurlijk met januari is de mate waarin je inmiddels bescherming hebt opgebouwd. Deels omdat mensen veel mensen die besmetting hebben doorgemaakt. Dat is ruim vier miljoen naar verwachting. En deels omdat we inmiddels op 4,5 miljoen prikken zitten. Dat is nogal wat. Dus het gemiddeld antwoord dat ik u geef, in een paar minuten, daar kun je toch al gauw 300 prikken zetten. Met de huidige snelheid.
RUTTE
Bij mijn antwoord 100 prikken.
DE JONGE
We zetten zo’n 150 prikken per minuut op dit moment. Dus het gaat heel hard.
VRAAG
Maar ik heb wel altijd hier het adagium gehoord: wij zijn misschien wel klaar met het virus maar het virus is nog niet klaar met ons. Maar we gaan wel versoepelen?
RUTTE
Zo is het. Maar heel voorzichtig. Het is een stappenplan in vijf stappen.
VRAAG
Maar luisteren naar de wetenschap of luisteren we naar de maatschappelijke druk op het moment?
RUTTE
Wij moeten altijd een weging maken daartussen. Maar het belangrijkste is natuurlijk dat je ervoor zorgt dat je geen gevaarlijke situatie creëert in de ziekenhuizen. En daar zie je die twee belangrijke ontwikkelingen. Dat is ook echt een verschil met vorige week. Vorige week, toen zagen we nog steeds dat het plateau niet bereikt was. Het verschil met een week geleden en nu is, de cijfers die we dit weekend hebben gekregen, dat je ziet in die OMT-berekeningen dat je zo langzamerhand op het plateau zit. En dat je sterker nog, ook die daling gaat zien. En ook het moment waarop je die daling ziet, precies wat Hugo net zegt, die ligt ook precies in lijn met die datum van 28 april. Het RIVM zegt rond 1 mei. Nou 28 april, het enige verschil is wel dat zij zeggen: ja, je kan ook nog even wachten tot je het zeker weet.
VRAAG
Bestaat er een kans dat u over drie weken ongelooflijk veel spijt heeft van deze persconferentie?
RUTTE
Bij elk besluit wat we in de politiek nemen bestaat de kans dat je daar spijt van krijgt. Maar we nemen hier denken wij op basis van alle discussie die we gehad hebben, met alle deskundigen gesproken, dat zorgvuldig gewogen, nemen wij hier, vinden wij, een aanvaardbaar risico. Maar we nemen net zoals bij de opening van het basisonderwijs wel een, zij het aanvaardbaar, risico.
VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
Goeienavond, wat voor Koningsdag gaan we volgende week zien? Geen Woningsdag hoor ik, maar?
RUTTE
Ja, dit is dus na Koningsdag helaas. Dit gaat niet op 27 april in. Ik heb hier wel meegekregen het hele programma van Koningsdag. Maar dat is misschien meer iets voor een andere persconferentie.
VRAAG
Het gaat er meer om: heeft u overwogen om de versoepelingen één dag eerder in te laten gaan?
RUTTE
Nee, geen second eigenlijk. Omdat wij in ons stappenplan, toen 21 april dat we ooit met potlood hadden staan, echt niet ging vanwege de cijfers die we vorig weekend hadden. En nu zeggen: nou, weet je, door je oogharen kijkend op basis van de cijfers durven wij dit verantwoorde risico aan. Hebben we echt gezegd, maar houden we ook vast aan die datum van 28 april. Omdat je daarmee al een risico neemt, een aanvaardbaar risico. Maar als je dan ook nog weer naar voren gaat zitten, je ook verder af komt te zitten van de datum die het RIVM modelleert waar je ook daadwerkelijk die daling gaat zien.
VRAAG
Maar u vreest dus ook niet voor spontante en dus illegale feestjes de 27e?
RUTTE
Ik doe een beroep op mijn landgenoten, uw landgenoten, ons aller landgenoten om hier verstandig mee om te gaan in volle solidariteit met mensen die ziek zijn en de mensen die zo vreselijk hard werken in de ziekenhuizen.
VRAAG
De zomervakantie, volgens mij vroeg ik het een maandje geleden: wanneer weten mensen wat ze kunnen doen? Toen zei u: ik kom hier heel binnenkort op terug. Ik weet niet wat heel binnenkort is?
RUTTE
Ja, daar is voorzien heb ik vorige keer gezegd dat we op, althans ik dacht dat we het erover hadden.
Maar voor de zekerheid: wij gaan weer kijken naar alles op per 3 mei. Maandag 3 mei. Dat betekent niet dat dan stap twee gezet wordt. Die staat met potlood in het stappenplan, niet per 3 mei overigens, maar per 11 mei. Maar te besluiten op 3 mei. Maar nogmaals: alleen als het kan en alle voorwaarden. Dus geen beloften, niet met pen, maar met snel uitwisbare inkt. Maar we gaan wel op drie mei ook zeggen wat wij qua reisadvies geven na 15 mei. Dat komt op 3 mei.
VRAAG
Oké, even over het OMT. Dat was ooit heilig. Nu durft u eerder een stap te zetten dan dat zij adviseren. Hoe kan dat?
RUTTE
We hebben steeds gezegd dat wij ons laten adviseren door het Outbreak Management Team, daarbij ook de bredere maatschappelijke weging maken. We hebben ook eerder een klein risico genomen bij het openen van het basisonderwijs. Eind februari, wat was het? Of begin februari. Nee, in ieder geval een paar maanden geleden. En ook hier geldt dat we een aanvaardbaar risico nemen.
DE JONGE
En de stap nogmaals gaat niet eerder in dat het OMT verantwoord acht, het punt is alleen: we besluiten hem nu.
RUTTE
En zij zeggen: besluit het pas als je zeker weet dat die daling er is.
VRAAG
Welke piek moeten we mee rekenen op de IC, wat is de top van de boog volgens het OMT? Hoeveel bezette bedden?
DE JONGE
Acht zo... Tussen de acht en de negenhonderd. Becijfert het OMT. Ja, het eerste moment dat je kunt aannemen dat die bezetting gaat dalen is als de nieuwe instroom gaat dalen.
VRAAG
Laatste vraag over AstraZeneca, waarom wordt er niet besloten om bijvoorbeeld mannen wel AstraZeneca te geven in Nederland. Omdat al die bijwerkingen vooral bij vrouwen voorkomt.
DE JONGE
We zien op dit moment dat ze in meerderheid bij vrouwen voorkomen, maar dat kan een gevolg zijn van de manier waarop AstraZeneca op dit moment al onder de zestig is ingezet, namelijk in de meeste Europese landen volgen we de strategie die we ook in Nederland hebben. Je begint met de oudste ouderen eerst, en je gaat van bovenaf de trap af. Met één aanvulling daarop: namelijk het zorgpersoneel. Wie werken meestal in de zorg? Dat zijn doorgaans vrouwen. Dus op het moment dat je het zorgpersoneel bij voorrang – dus met dezelfde voorrang als de ouderen vaccineert, dan is het logisch dat de vaccins die je onder de zestig hebt ingezet, dat daar waarschijnlijk vooral vrouwen zijn geprikt. Dus je kunt op basis daarvan nog geen conclusie trekken ten aanzien van de gender verschillen. Het zou mogelijk op enig moment wel kunnen, maar dat moment wachten wij niet af omdat we Astra willen inzetten boven de zestig.
VRAAG (NRC)
Meneer Rutte, u begon over de mensen in de zorg. En dat die veel extra diensten hebben gedraaid, dat die vakanties hebben gemist, gaan missen. Nu neemt u een stap waardoor die mensen nog meer overuren zullen draaien. En nog meer vakanties zullen missen.
RUTTE
Nee.
VRAAG
Wat is dan precies, wat is er precies zo belangrijk... Waarom zegt u nee?
RUTTE
Die stap nemen we niet. Want de verwachting is op basis van de modellering dat die aantallen gaan dalen. En het effect van een verruiming op 28 april in de ziekenhuizen, dan zit je minimaal twee weken later voordat je het daar merkt. Dus het beperkt risico dat we nemen is dat we met het OMT zeggen: rondom 1 mei, iets voor 1 mei in ons geval: het verschil is dat we zeggen, we gaan niet kijken of het ook gebeurt. We gaan uit van de modellering. Maar daarmee, als die modellering dus ook klopt, dan zal ook het aantal mensen daar dalen.
VRAAG
Maar de ziekenhuizen zeggen: onze mensen zitten aan hun taks, moeten mensen nu vanuit de operatiekamer bijvoorbeeld meedraaien op de IC. Dus er vallen andere operaties uit, dat moeten we echt nog allemaal gaan inhalen. U zegt: dat valt wel mee?
RUTTE
Nee, dat valt helemaal niet mee. Er wordt ontzettend hard gewerkt, want ik zei: het is daar letterlijk, hollen, hollen, hollen. Letterlijk. Mensen die dreigen te overlijden proberen zo goed mogelijk door dat ziekteproces heen te loodsen en te hopen dat het overlijden kan worden tegengegaan. Ik heb er alleen maar het grootst mogelijke respect voor. Wat we doen natuurlijk op basis van alle cijfers is kijken: wat kun je in een volgende stap wel of niet doen. En wat je dan ziet is dat, waar we aanvankelijk vreesden dat er een veel hogere piek zou komen in die ziekenhuizen, dat die piek inmiddels een stuk lager is, die gemiddelde piek, de mediaan. En dat je ook ziet dat je langzamerhand op dat plateau zit. En vanuit dat gegeven en ook het gegeven dat de modellering laat zien dat die zo rond 1 mei ook daadwerkelijk gaan afnemen, kun je deze voorzichtige stap zetten.
VRAAG
En waarom nu juist deze keuze? Dus waarom winkels, terrassen bijvoorbeeld? En niet wat versoepelingen in de verpleeghuizen waar veel mensen gevaccineerd zijn, waar veel mensen nog met precies dezelfde beperkingen zitten als...
RUTTE
Er zijn ook verpleeghuizen, gebeurt dat wel....
DE JONGE
De verpleeghuizen die kunnen al een aantal weken, als de bewoners met meer dan tachtig procent zijn gevaccineerd, kunnen ze al die versoepelingen doorvoeren.
RUTTE
Kan al.
DE JONGE
En dat doen ze ook.
RUTTE
En de overige logica is dat je, het is nooit heel precies, maar het knippen, maar we hebben natuurlijk ook steeds gezegd: je kijkt naar de plus op stap vier in de routekaart. Dus de opplussing en wat je in stap 1 en 2 van het stappenplan wilt doen is die extra plus eraf halen. En dat doe je in twee stappen. Dit is een eerste stapje en dan kijk je van buiten naar binnen. Dus je kijkt vooral naar de buitenruimte op de terrassen. In de winkels hadden we al de mogelijkheid van 1 per 25 vierkante meter maar met reservering, we halen die reservering eraf. Dat is ook een beperking. Sorry, een beperkte verruiming. En pas in stap drie en vier ga je wat meer echt grotere verruimingen zien. Stap 1 en 2 is vooral de plus eraf halen op niveau 4....
DE JONGE
Volmaakt consistent en congruent met de routekaart zoals die al een tijdje geleden is vastgesteld. Het zijn natuurlijk wel de mensen die daaraan hechten, dat is dus zo. Zo mooi.
VRAAG
Het zijn best wel wat stapjes tegelijk natuurlijk. Stel nou dat er toch iets onverwachts gebeurt. Ik begreep dat bij die Fieldlabs bijvoorbeeld dat daarvan wordt gezegd: daar gaan er nog een hoop van komen, maar als de IC bezetting boven de 900 gaat dan gaan we daar toch nog eens naar kijken. Dan gaan we daar nog eens over nadenken. Nu zult u vast bij deze maatregelen ook hebben gedacht: misschien moeten ze toch weer terugkomen als die capaciteit het niet aan kan. Welke van deze maatregelen komt er dan als eerste weer bij?
RUTTE
Onze besluit is om dit echt ook te gaan doen per 28 april. Ik heb alleen in algemene zin gezegd als ineens de cijfers over een breed front verslechteren, als dat zou gebeuren, als dus alle aannames niet blijken te kloppen, moet je altijd weer bereid zijn, maar dan gaat het niet specifiek over deze ene stap. Dan moet je altijd weer bereid zijn om te kijken wat nodig is omdat voorop blijft staan voor ons, voor het hele kabinet, de volksgezondheid. En waar stuur je dan op: nou, dan stuur je op natuurlijk zorgcapaciteit en de positie van kwetsbaren in de samenleving.
VRAAG
Maar heeft u een afweging gemaakt? Liefst allereerst de avondklok of het liefst van deze maatregelen willen we in elk geval die of die doorvoeren?
RUTTE
Nee, we hebben een stappenplan gepresenteerd vorige week. Dit is grosso modo stap één met weliswaar twee beperkingen. Eén is dat we nog veel meer dan we al van plan waren het gesprek hebben gevoerd met burgemeesters en ook voeren met de inspecties en met alle koepelorganisaties over hoe zorg je ervoor dat je het ook zo inregelt dat je een minimaal risico neemt op de terrassen en de winkels en rijvorming buiten bij winkels en noem maar op. En het tweede is dat we bij de terrassen iets voorzichtiger zijn dan we al van plan waren door het diner op het terras eraf te halen.
VRAAG
Tot slot nog een vraag voor meneer De Jonge, die fieldlabs die.... Daar gaan er nog een hoop van komen, maar er is er natuurlijk deze week eentje afgelast. Oranjefeest, door de gemeente Breda onder maatschappelijke druk. Die druk kwam niet van het kabinet. Die druk kwam niet van u.
DE JONGE
Nee.
VRAAG
Als het aan u had gelegen had dat door kunnen gaan. Bent u daar anders over gaan denken?
DE JONGE
Nee. Nee, ik heb mij wel verbaasd over de wijze waarop de afgelopen tijd is bericht over de toegangstesten en over de fieldlabs. Omdat als je even terug gaat naar waarom doen we dat ook alweer: dat is volgens mij precies aansluiten en wat een grote meerderheid van de Kamer wenste, dat volgens mij ook een grote meerderheid in de samenleving wenste, namelijk dat we zouden kijken of we via het testen weer eerder en meer dingen mogelijk zouden kunnen maken. Zo zijn ze ooit bedoeld geweest, en zo zijn we er ook mee gestart. En die Fieldlabs zijn daarin meer wetenschappelijke experimenten om te kijken op welke manier je dat vorm zou kunnen geven en wat het besmettingsrisico is dat resteert op het moment dat je een activiteit doet plaatsvinden achter de poorten van een toegangstesten. En vervolgens de pilot toegangstesten die we in april uitvoeren, dat is eigenlijk het testen met de toegangstesten zelf. Namelijk: hoe werkt het? Zijn mensen bereid om naar de teststraat te gaan en hoe werkt dat hele systeem van toegangstesten, kunnen ondernemers ermee uit de voeten et cetera. En wat dit aan mogelijkheden biedt voor ondernemers is bijvoorbeeld dat ze het dubbele aantal mensen in hun zaak kunnen zetten. Als het grosso modo mogelijk is bijvoorbeeld om met zijn dertigen weer ergens bij elkaar te komen, in stap drie, voegen we daaraan toe dat die mogelijkheid verruimt wordt voor die ondernemers, of die theaters die gebruik maken van toegangstesten. Waarom? Nou, omdat we inmiddels hebben uitgeprobeerd in Fieldlabs dat dat veilig kan. En het restrisico dat dan overblijft is zeer gering en daarmee is het verantwoord om afwijkend van de reguliere groepsgrote in grotere groepen bij elkaar te komen. Waarom is dat heel fijn? Nou, dan kunnen mensen met meer naar het theater bijvoorbeeld. Of mensen kunnen met meer naar een restaurant. Maar ook voor een restauranteigenaar is dat fijn, want je zaak wordt er gewoon meer exploitabel van. Nou en zeker in bijvoorbeeld in de horeca zit men al behoorlijke tijd op droog brood. Dus dat is best fijn als je dan je zaak weer gewoon goed exploitabel kunt maken dankzij toegangstesten. Vervolgens is de verkeerde aanname dat we daar tot Sint Juttemis mee doorgaan. Natuurlijk niet. Zodra we er weer vanaf kunnen, dan gaan we er ook vanaf. Het wetsvoorstel schijft dat ook voor. Dus we kunnen het alleen maar inzetten als je er eerder meer dingen mee mogelijk maakt. En zodra dat ‘eerder meer’ niet meer telt, dan niet meer. Ja, maar die eigen bijdrage dan? Ja, maar dat is pas in de zomer Dus die eigen bijdrage die gaan we pas inzetten vanaf het moment dat we alleen nog maar toegangstesten nodig hebben voor hele grote evenement. Pas dan. Nou, dan moet je toch een kaartje kopen, dan kan die 7,50 er ook nog wel bij. Daarvoor dus niet. Betalen we dat dus met elkaar. Kortom: ik denk dat voor ondernemers toegangstesten een hele mooie stap is. Ik denk dat voor het theaters toegangstesten een hele mooie stap is. Ik denk dat voor heel veel mensen toegangstesten een hele mooie stap is omdat je weer eerder meer dingen kunt. En zodra het ‘eerder meer’ niet meer op gaat, stoppen we er ook mee.
VRAAG
Wordt uw beleid natuurlijk ingegeven door het maatschappelijk sentiment?
VRAAG
Dat geldt bij versoepelingen, daarin luistert u naar de samenleving. Maar de samenleving kan ook zeggen: wij vinden het gewoon een heel onprettig idee dat wij met een hele kleine groep iemand uit de familie begraven hebben – zoals tot vandaag totdat deze versoepeling komt – of wij kunnen nog steeds niet naar die of die in het verpleeghuis toe. En ondertussen zien wij dat er duizenden mensen naar een feest kunnen. Of duizenden mensen samen binnen ergens bij een concert staan, of een festival. Is dat ook niet iets dat....?
DE JONGE
Dat snap ik...
VRAAG
Dat u misschien heeft onderschat?
DE JONGE
Nee, dat hebben we niet onderschat, dat hebben we gewogen. Maar we hebben ook wel geconstateerd, ja je zit nu eenmaal in de fase waarin je maatregelen moet afbouwen. Dus dan is het onvermijdelijk zo dat het één al wel kan, en het ander nog niet kan. Dat je een experiment doet, een experiment doet met heel veel mensen bij elkaar na de poort van de toegangstesten wil niet zeggen dat alle bewegingen op dat moment weer allemaal verantwoord zijn. Dus inconsistentie leidt altijd tot: hé, waarom kan dat wel, en waarom kan dat nog niet? En zeker in de fase van versoepeling is dat onherroepelijk het geval. Maar dat wil niet zeggen dat je daarmee voor iedereen de deur dicht kan houden totdat we helemaal van dat virus af zijn. Want als je dat doet, ja, dan betekent dat ondernemers allemaal nog heel erg veel langer moeten wachten voordat er weer iets kan in hun zaak. Dat betekent dat alle theatergezelschappen wel kunnen stoppen tot na de zomer, want ja, voorlopig komt er dus helemaal niemand meer kijken. Dus je kunt niet, dat kan niet de enkele reden zijn om dan maar helemaal niets meer te willen uitproberen.
VRAAG (BNR)
Ik zal het wat kort te houden. Meneer Rutte, aansluitend over de Fieldlabs. Het balletje in Breda begon te rollen nadat het lokale Amphia Ziekenhuis had gezegd, het personeel, kan het niet aan, het doet het personeel pijn dat dit feest daar gehouden wordt. Hetzelfde dreigt nu te ontstaan in Midden-Brabant waar de Efteling komende zaterdag 8000 gasten mag ontvangen. Vindt u dat dat kan?
RUTTE
Nou het verschil denk ik met het feest was dat men dacht ik... Kijk het is niet zo dat iemand naar het feest gaat en dan onmiddellijk die avond ook op de IC wordt binnengereden met corona. Ik geloof dat de zorg was dat mensen met andere klachten binnen zouden komen. Door partypilletjes te slikken of teveel te zuipen. Ik dacht dat het zo was bij het Amphia Ziekenhuis dat ze zeiden: dat kunnen we er nu niet bij hebben...
VRAAG
Nou ja, er zat ook in...
RUTTE
En bij de Efteling, ja, daar verwacht ik niet dat mensen daar partydrugs gebruiken.
VRAAG
Nee, nee dat denk ik ook niet....
RUTTE
Hoewel..... misschien eh.....
VRAAG
Maar het zijn wel 8000 mensen....
RUTTE
...dat Holle Bolle Gijs, die neiging wel.....
VRAAG
Maar het zijn wel 8000 mensen die naar een locatie reizen en waar ook voor een deel de anderhalve meter en de mondkapjesplicht wordt losgelaten.
RUTTE
Ja, maar onder strikte voorwaarden en om heel precies in kaart te brengen wat je daarvan kan leren. En met allerlei testen vooraf, achteraf, et cetera.
VRAAG
Ja, nou zijn er allerlei....
RUTTE
Dat is echt anders vind ik dan bij 538 hoor....
VRAAG
Oké, nou zijn er.... Dat 538 vindt u wel terecht dat het niet door gaat?
RUTTE
Nee, ik respecteer dat de burgemeester een besluit neemt, ook omdat hij op een gegeven moment zag dat er demonstraties dreigden van allerlei groepen. Het leek een soort Sinterklaasintocht te worden zei iemand vandaag met alle demonstraties die er bij horen inmiddels. Dus dan ja, weet je? Dan heb je gewoon als burgemeester dat te wegen. Maar ja, zoals Hugo de Jonge net zegt: wij denken dat dit soort experimenten echt nodig zijn om ervaring op te doen om te kijken: wat kan wel en niet.
VRAAG
Het ging hier vandaag veel over zorgpersoneel. Dit is wel ook de dag dat deze bijeenkomst dat u dit zegt, deze versoepeling aankondigt, is dezelfde dag waarop de Tweede Kamer besluit dat het kabinet niet meer geld hoeft vrij te maken voor de bonus voor het zorgpersoneel die gaat ook over de coronazorg. Is dat niet heel pijnlijk op dezelfde dag?
RUTTE
Nou wat we hebben gezegd tegen de Kamer is: je zou willen dat je die bonus kunt richten op de mensen in de zorg. Er werken natuurlijk heel veel mensen in de zorg. 1,3 miljoen. En die werken allemaal vreselijk hard. Maar het is niet dat alle 1,3 miljoen altijd ook te maken hebben met coronapatiënten. En één van de doelstellingen natuurlijk van de bonus was mede om te kijken: kun je die extra inspanning die corona met zich meebrengt – dat is breder dan alleen in de ziekenhuizen – ook in de ouderenzorg et cetera, kun je die reflecteren? En de pot geld is niet genoeg om de volle 1,3 miljoen die bonus te geven. Dat is de keuze die we aan de Kamer hebben voorgelegd. Wil je een wat lagere bonus voor iedereen, of gaan we nog wat gerichter kijken naar de groep die daar als eerste voor in aanmerking komt.
VRAAG
Ja, maar zij krijgen nu van u vanavond het nieuws dat ze de komende weken wellicht nog zo hard moeten werken als de afgelopen weken, wat al extreem hard was. Maar ze krijgen van u ook het bericht vandaag dat die bonus, dat die niet zo groot wordt als ze hadden gehoopt.
RUTTE
Nou dat tweede, nogmaals, is ook een kwestie van keuzes maken door uiteindelijk ook de mensen in de zorg, kun je hem zo richten dat die terecht komt bij de mensen die het nodig hebben. En dan had je de volle 500 euro kunnen doen. En ik respecteer ook als dat lastig is. Wij hebben ook te maken met de begrotingsregels en we hadden daar - wat is het - 700 miljoen voor. En dat was niet voldoende om 1,3 miljoen mensen het volle bedrag te geven. De bedoeling was ook dat iets meer te richten naar de mensen die met corona te maken hadden. Wat wij vandaag aankondigen die voorzichtige eerste stap kan juist omdat wij verwachten dat er een afname te zien zal zijn in de ziekenhuisbezetting. Dus op zichzelf heeft die stap natuurlijk altijd weer effecten met hoe lang het dan nog verder nog duurt. Dat snap ik wel, maar het is niet zo dat daardoor de verwachting nu is dat door dit te doen we ineens een nieuwe piek gaan krijgen.
VRAAG
Laatste vraag: wat betekent dit alles voor de steunpakketten voor ondernemers die... worden die verlengd, wordt daar nog over nagedacht? Want ik kan me voorstellen dat zo’n horecabaas denkt ‘ojee, daar gaan we weer dan kan ik drie biertjes verkopen op woensdagmiddag en daar gaat mijn steunpakket’.
RUTTE
Het steunpakket werkt zo dat die sowieso mee ademen met omzet en met situaties bij bedrijven en personeelsbestand. We zijn aan het kijken, daar voorop Hoekstra, Van ’t Wout en Koolmees, de verantwoordelijk ministers, maar uiteraard met het hele kabinet, zijn we aan het kijken en we hopen half mei of kort daarna te komen met een opvatting daarover, een brief aan de Kamer. En dan gaat het over: wat doe je nou met de steunpakketten na 1 juli? We laten echt niet de bedrijven zomaar vallen, maar hoe gaan we daarmee door? Twee: hoe ga je om met het vraagstuk van de eigen vermogenspositie van bedrijven die vaak verzwakt is? Hoe ga je om met de schuldenposities die in bedrijven behoorlijk zijn opgelopen? Misschien moet je ook nog even apart kijken naar de opbouw van een voorraad. Dat is even een vraag die we ook nog onder schot proberen te brengen en we kijken sowieso apart daarvan nog naar het groot winkelbedrijf en dat zijn dus, zeg maar, de grote detailhandel, dat zijn bedrijven die heel veel vestigingen hebben. En ook echt te maken hebben met behoorlijke omzetkrimp, in veel gevallen, maar niet volledig worden bedient met de huidige regelingen. Dus dat allemaal moet onderdeel worden van een kabinetstuk rond half mei of kort daarna.
VRAAG
Ja, dat duurt nog wel lang dan.
RUTTE
Nee, want de bestaande pakketten ademen volledig mee, dus bedrijven die minder omzet maken, maken ook meer gebruik van die pakketten. Dus tot 1 juli zijn alle pakketten er volledig. De vraag is alleen: wat doe je na 1 juli. En dat besluit nemen... 15 mei of kort daarna is op tijd.
VRAAG (FunX)
Een vraag aan de heer Rutte. Ja, veel jongeren die houden het niet meer vol. Je hoort veel verhalen over eenzaamheid en depressie. Wat... hoe zou een zestienjarige Mark Rutte omgaan met dit gevoel van eenzaamheid?
RUTTE
Ik denk dat ik het ook zou hebben. Ik ben een sociaal kereltje met veel vrienden en ga graag uit, met vrienden op pad. Ja, de een is wat meer op zichzelf, maar heel veel jongeren zijn natuurlijk juist heel erg ook met vrienden bezig, met sporten, met school. Dus ik denk dat ik het er heel zwaar mee zou hebben. En ik snap dat ook. Ik mag zelf nog twee uurtjes als vrijwilliger lesgeven op een middelbare school en je ziet gewoon nu al het verschil dat kinderen daar zij het half, want de klassen zijn er maar voor de helft. Zitten dan de ene week of per dag of per week thuis via de videoverbinding, Zoom en Webex, en de andere helft op de school. Je ziet nu het verschil al dat nu al de helft naar die school kan en hoe belangrijk dat voor jonge mensen is.
VRAAG
Tot slot: wat voor tips geeft u aan, als zestienjarige Mark Rutte, aan alle jongeren die zich niet gehoord voelen op dit moment?
RUTTE
Ik vind het aanmatigend om te denken dat ik als zestienjarige Mark Rutte toen al had geweten hoe ik mijn leeftijdsgenoten tips had moeten geven. Ik kan alleen zeggen: weet dat wij het snappen en dat wij het zien en dat we proberen alle maatregelen die we nemen rekening te houden met hoe kwetsbaar je bent op die leeftijd, maar ook hoe kwetsbaar ouderen zijn die graag hun kleinkinderen willen zien en dat niet konden of nog steeds niet kunnen. Hoe eenzaam ook heel veel mensen zijn van andere leeftijdsgroepen, maar zeker ook jonge mensen die nog op school zitten, die net gaan studeren, die een hele andere schooltijd hebben, een hele andere studietijd hebben. Weet dat we het zien, dat we die maatregelen niet nemen als ze niet nodig waren, maar dat we inderdaad met een letterlijk levensgevaarlijk virus te maken hebben waardoor we moeten vragen minder elkaar op te zoeken, maar dat we het zien en dat we proberen ook met alle mogelijke maatregelen, en daar doen de gemeenten ook heel veel aan, de scholen heel veel aan, maar ook de sportinstellingen proberen natuurlijk te helpen, we proberen ook bij sport weer dingen mogelijk te maken tot en met 27 jaar. Dus met al die ellende probeer je met elkaar dat te doen en het belangrijkste wat ik zou willen zeggen: kijk om naar anderen. Dus als je ziet dat in je omgeving iemand het extra zwaar heeft, een van je leeftijdsgenoten, je kunt niet knuffelen, je kan niet binnen de anderhalve meter komen, er zijn allerlei beperkingen, maar laat zien dat je het ziet.
Fijne avond.
(Letterlijke tekst, gecorrigeerd KJ/SV/NB)