Vormgeving tegemoetkoming FSV naar Tweede Kamer
Het kabinet wil groepen burgers en ondernemers tegemoet komen die nadelige gevolgen hebben ondervonden van de Fraude signalering voorziening (FSV). Daarom presenteert verantwoordelijk staatssecretaris Van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst zijn denkrichting over hoe hij mensen tegemoet wil komen die schade hebben geleden door registratie in de FSV. In de komende maanden wordt verder in deze voorstellen gewerkt aan de juridische basis, de uitvoeringsconsequenties en de financiële gevolgen. Daarna zal definitieve besluitvorming, in samenspraak met de Tweede Kamer, plaatsvinden. Dat staat in de ‘Vormgevingsbrief Tegemoetkoming FSV’ die na afloop van de ministerraad aan de Kamer wordt gezonden en waarover na het zomerreces wordt gedebatteerd.
Staatssecretaris Van Rij wil met de genomen maatregelen naar de toekomst kijken: “Ik begrijp dat het vertrouwen in de Belastingdienst - en daarmee het vertrouwen in de overheid als geheel - door het gebruik van de FSV is geschaad. Dat spijt mij zeer. Burgers en ondernemers moeten kunnen rekenen op een rechtvaardige selectie en behandeling van de aangifte. Daarom wil het kabinet burgers en ondernemers tegemoet komen die nadelige gevolgen van de FSV hebben ondervonden. We willen het vertrouwen terugwinnen, al realiseer ik dat dit niet van de ene op de andere dag lukt. Daar ga ik samen met de Belastingdienst aan werken.”
Voor een grote groep geregistreerden is vastgesteld dat registratie in de FSV geen materieel nadelig effect heeft gehad. De fiscale behandeling door de Belastingdienst is voor circa 220.000 van de 270.000 burgers en ondernemers regulier verlopen. Deze groep wordt geïnformeerd dat er bij hen geen sprake is van een materieel nadelig effect. Bij hen wil het kabinet nogmaals verontschuldigingen aanbieden maar stelt voor om niet tot tegemoetkoming over te gaan.
Mislopen schuldsanering
De Belastingdienst heeft tussen 2012 en 2021 verzoeken voor deelname aan de minnelijke schuldsanering (MSNP) onterecht afgewezen. Uit de meest recente analyse lijkt het te gaan om verzoeken van tussen de 5.000 tot 14.000 burgers die mogelijk onterecht zijn afgewezen. Uiterlijk dit najaar wordt vastgesteld of hier inderdaad sprake van is geweest. Omdat er over de jaren 2012 en 2013 geen dossiers meer aanwezig zijn bij de Belastingdienst, kunnen personen uit deze periode helaas niet in aanmerking komen voor de tegemoetkomingsregeling.
40% tot 70% van de mensen die onterecht is afgewezen is binnen een half jaar alsnog toegelaten tot een vorm van schuldsanering. De staatssecretaris presenteert in de brief zijn denkrichting hoe hij deze groep tegemoet wil komen. Ook kunnen mensen die onterecht toegang tot de minnelijke schuldsanering is ontzegd, en die niet later alsnog zijn toegelaten, mogelijk terecht zijn gekomen in een dwanginvordering dan wel in een persoonlijk faillissement. Dit kan veel impact hebben gehad. Uiterlijk dit najaar komt het kabinet met een voorstel. Daarna zullen ook de uitvoeringsconsequenties en de juridische basis verder worden uitgewerkt.
Schending privacy
Zowel de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) als PwC hebben vastgesteld dat het gebruik van de FSV de privacybeginselen geschonden heeft. Hiervoor heeft de AP de Belastingdienst een boete opgelegd. Het is ernstig dat de Belastingdienst zich niet aan de AVG heeft gehouden. Dat had nooit zo mogen gebeuren. Het kabinet biedt burgers en ondernemers nogmaals per individuele brief verontschuldigingen aan voor de registratie in de FSV en voor schending van de privacybeginselen. Hiermee wordt na de zomer gestart.
Om te beoordelen of en hoe tot immateriële schade bij overtredingen van de AVG moet worden overgegaan is de Landsadvocaat om advies gevraagd. Hieruit concludeert het kabinet dat de nadelige gevolgen van een registratie in FSV in beginsel moeten worden vastgesteld om te beoordelen of iemand recht heeft op een vergoeding van immateriële schade. Het kabinet stelt voor om alleen tot vergoeding van immateriële schade over te gaan indien uit onderzoek blijkt dat die schade is geleden door de registratie in FSV.
Selectie
In navolging van de PwC-rapporten heeft de Landsadvocaat ook gekeken naar tegemoetkoming rond de selectie van aangiften voor intensief toezicht (de selectie aan de poort). De Landsadvocaat stelt, net als de Hoge Raad, dat selectie in het toezicht van de Belastingdienst in beginsel niet wordt aangetast door de manier waarop informatie over een belastingplichtige is verwerkt. Tenzij er in de verwerking of selectie een grondrecht is aangetast, zoals het verbod op discriminatie naar afkomst of geloofsovertuiging.
Daarom stelt het kabinet voor om de aangiften waar PwC expliciet van stelt dat het risico bestaat dat de selectie meer gericht was op persoonlijke kenmerken van de belastingplichtige dan op fiscale risico’s opnieuw te beoordelen. Het gaat dan om de aangifte van bijna 11.000 personen tussen 2012 en 2019. Indien uit de beoordeling blijkt dat aannemelijk is dat bij een individuele selectie van de aangifte sprake is geweest van een schending van een grondrecht dan stelt het kabinet voor om de correctie op de aangifte te laten vervallen. Het gaat dan bijvoorbeeld om een verboden onderscheid op basis van afkomst of geloofsovertuiging.