Ga direct naar inhoud

Hoe regelen basisscholen de schooltijden en lesuren?

De basisschool bepaalt zelf de indeling van de schooldag, en de tijden waarop de leerling op school moet zijn. De school moet zich wel houden aan de wettelijk verplichte onderwijstijd. Dit is het aantal uren dat leerlingen onderwijs krijgen in 8 schooljaren.

Verplichte onderwijstijd basisschool

Een kind op de basisschool moet het volgende aantal uren onderwijs krijgen: 

  • de eerste 4 schooljaren (onderbouw): minimaal 3.520 uur;
  • de laatste 4 schooljaren (bovenbouw): 3.760 uur.

Over 8 schooljaren is dit minimaal 7.520 uur. De overgebleven 240 uur mogen scholen zelf verdelen over de onderbouw en de bovenbouw.

De Inspectie van het Onderwijs (Onderwijsinspectie) let er op dat scholen voldoende uren onderwijs geven.

Lesrooster en pauzetijden basisschool

De school bepaalt hoe het lesrooster en de pauzetijden eruit zien. De pauzes moeten een onderbreking van de schooldag zijn. Ze moeten voorkomen dat leerlingen aan 1 stuk bezig zijn met leren. De basisschool moet zorgen voor een goede verdeling van de activiteiten over de dag. In de schoolgids staat hoe de school dit regelt.

5-daagse schoolweek op de basisschool

De groepen 3 tot en met 8 hebben een 5-daagse schoolweek. Basisscholen mogen maximaal 7 keer per jaar een 4-daagse schoolweek inroosteren. Dit is naast de weken die al 4-daags zijn omdat de school gesloten is door een algemene feestdag. Scholen moeten 4-daagse lesweken in de schoolgids vermelden en goed verdelen over het schooljaar.

De 5-daagse schoolweek is voor leerlingen uit groep 1 en 2 van de basisschool niet verplicht.

Vrije woensdagmiddag op de basisschool

De meeste leerlingen van de basisschool hebben woensdagmiddag vrij. Scholen hoeven deze middag niet vrij te geven. Een school kan bijvoorbeeld de vrijdagmiddag als vaste vrije middag aanhouden.

De school kan ook een rooster hebben met elke dag evenveel uren onderwijs. Dit is het zogenoemde 5-gelijkedagenmodel of continurooster. Voorwaarde is altijd dat alle leerlingen over 8 schooljaren minimaal 7.520 uur onderwijs krijgen (verplichte onderwijstijd).

Vakantiedagen basisschool

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) stelt de data voor vakanties landelijk vast. Het gaat om de zomervakantie, kerstvakantie en 1 week meivakantie. Basisscholen moeten zich aan deze data houden. 

Voor de herfstvakantie en voorjaarsvakantie geeft het ministerie adviesdata. Scholen kunnen de data van deze vakanties zelf vaststellen. Basisscholen bepalen ook zelf of zij de verplichte week meivakantie willen verlengen. Bijvoorbeeld tot 2 weken.

Video's met ervaringen van basisscholen met flexibele vakantiedagen 

Basisschool IKC VanKampen

Mijn naam is Misja van Herp, directeur van integraal kind centrum Van Kampen in Vlaardingen.
De aanleiding voor de flexibilisering was dat er een aantal ouders waren die het niet konden betalen om in de normale vakantieweken op vakantie te gaan.
En dat we door middel van deze flexibilisering die kinderen ook de gelegenheid geven om toch op vakantie te kunnen.
Wij hebben drie weken geflexibiliseerd, herfst-, voorjaar- en meivakantie.
En die weken die vallen al binnen de huidige wetgeving en de weken mogen ouders op een ander moment opnemen.
Het werkt als volgt.
Ouders geven in mei van het lopende schooljaar aan mij door op welke momenten zij hun flexibele vakantie willen opnemen.
Geef je niks door, dan maak je automatisch gebruik van de reguliere vakantie weken.
Geef je wel door wanneer je wilt, dan registreer ik die weken en dan is je kind in die week vrij.
Dus een ouder wil in week 42 vrij, dan houden we week 42 vrij, maar komt 'ie in een van de drie flexibele vakantieweken naar school.
We hebben om het allemaal mogelijk te maken wel een aantal kaders waar iedereen zich aan moet houden.
Een aantal van die kaders zal ik even noemen.
Je kunt niet aan de zomer of aan de kerstvakantie vast je vakanties opnemen, dit heeft te maken met de leerplichtwet.
Ik moet het van het hele jaar weten van tevoren.
Een doorgegeven vakantie blijft ook vast staan, dus je kunt niet gedurende het jaar nog switchen van vakantieweek.
En je moet ze wel als vaste weken opnemen.
Je kunt dus wel drie weken elkaar plakken, dat is geen probleem.
Maar je moet ze wel als week opnemen, dus je kunt niet snipperen over meerdere momenten. 
Het moet wel als weken aaneengesloten opgenomen.
Daarnaast zijn er ook nog een aantal dingen waar ouders rekening mee kunnen houden en waar we flexibel mee omgaan.
Wij geven van tevoren door wanneer zijn de CITO weken, wanneer is er een kampweek voor groep acht en andere bijzonderheden, zodat ouders ook in hun overwegingen voor het vrijgeven rekening kunnen houden wanneer ze opnemen.
Want een groep acht kind op vakantie laten gaan terwijl er kampweek is, is niet verstandig.
Dat geldt ook voor de Cito weken en voor de toetsweken.
Je kunt flexibele vakanties niet zomaar in elke context toepassen. Je moet wel je schoolmodel daarop aanpassen.
We waren ook niet op zoek naar flexibilisering van vakanties als oorsprong, maar het is een bijproduct geweest van wat we aan onderwijsmodel willen veranderen.
We hebben klassikaal onderwijs losgelaten en zijn naar eigen leerlijnen toe gegaan.
Dat zorgt ervoor dat het niet meer uitmaakt of een kind in week veertig of in week vijfenveertig er niet is.
Het onderwijs is al aangepast op het kind, dus je mist niet een hele week onderwijs, je verplaatst alleen de onderwijsweek naar een ander moment.
Onze visie op het onderwijs is dat elk kind zich moet ontwikkelen, zowel op cognitief gebied als op sociaal emotioneel gebied. 
En net als elke school moeten wij natuurlijk ook proberen eruit te halen wat er in een kind zit. 
En dat is niet alleen kennis, maar dat is ook kansen.
We hebben de verandering niet in een keer doorgevoerd.
We hebben eerst een jaar gedraaid waarin we met ouders hebben afgesproken dat dat het pilot jaar was, om te kijken of het effectief was.
Met onze medezeggenschapsraad hebben we het ook doorgenomen en in die tijd gekeken waar lopen we tegenaan, want niet alles ging in een keer goed.
We hadden bijvoorbeeld eerst in twee fases het jaar opgeknipt en dat hebben we uiteindelijk naar een jaar toe gedaan.
Dus je moest voor het hele jaar opgeven.
Dat heben we uiteindelijk in belid vastgelegd, wat toen naar alle ouders kenbaar is gemaakt en waar iedereen zich nu dus aan houdt.
Naast dat het voor ouders een verandering is, een positieve verandering, is het ook voor het team wel een verandering.
Want net als in het bedrijfsleven ga je ook je team op andere momenten inzetten.
Waar iedereen normaal in het onderwijs in iedere vakantie vrij is, heb ik nu een aantal teamleden die werken in de meivakantie of in de voorjaarsvakantie, of in de herfstvakantie en die moeten op een ander moment uitrusten.
Dus je hebt een flexibele schil nodig van mensen die je in kunt zetten binnen je onderwijs en je kunt op een ander moment een teamlid vrij geven voor bijvoorbeeld een familiebezoek in het buitenland of een wintersportvakantie.
Op het moment dat je gaat flexibiliseren heb je ook rekening te houden met de buitenschoolse opvang.
Wij hebben de luxe dat we de buitenschoolse opvang in ons eigen integrale kindcentrum hebben.
Als je dat niet hebt, zul je in elk geval afspraken moeten maken met de buitenschoolse opvang hoe zij de kinderen opvangen.
Want je neemt een contract af voor weken onder schooltijd, maar als een kind er onder schooltijd niet is omdat 'ie op vakantie is heeft 'ie op een ander moment zijn BSO tijd nodig.
Dus maak daar van tevoeren goede afspraken over, zodat ouders niet voor een verrassing komen te staan.
De ouders en de kinderen hebben het als een succes ervaren, ongeveer twintig procent van de kinderen maakt gebruik van de flexibilisering.
De kinderen hebben wel aangegeven dat ze het alleen maar wenselijk vinden op het moment dat ze ook daadwerkelijk op vakantie gaan.
Dus als ouders een week flexibel opnamen, maar dan niets gingen doen en het kind gewoon buiten speelde, voelde het zich erg eenzaam.
Dus dat is natuurlijk wel wat we meegeven aan ouders, zorg wel dat je die week iets gaat doen dat een meerwaarde heeft. 
Verder is het fijn voor de kinderen die wel naar school komen in de vakanties, dat je op dat moment heel kleinschalig bent. 
Dus je kunt wat meer individueel contact geven aan de kinderen.
Ons heeft deze manier van werken met name opgeleverd dat we tegemoet kunnen komen aan de wens van ouders en daarmee dus ook uiteindelijk aan rust en mogelijkheden voor kinderen.
Als je dit gaat doen is het wel van belang dat je het doet vanuit visie en niet dat je het doet om meer kinderen binnen te krijgen.
Want het doet iets met je naamsbekendheid en als mensen aan Van Kampen denken, dan denken zij vaak aan de flexibilisering.
En als een ouder specifiek voor de flexibilisering komt, dan geven we ook standaard aan dat dit geen goede beweegreden is
Want je kiest voor een onderwijsvorm en de flexibilisering van de vakantie is daar maar een onderdeel van, maar kan nooit de beweegreden zijn om voor mijn school te kiezen.
Er zijn een aantal dingen anders gegaan dan we gepland hadden van tevoren.
In het eerste jaar kwamen we erachter dat ouders niet al een heel jaar vooruit hadden gekeken en dus een vakantie opgaven, maar later nog die vakantieweek wilde veranderen naar een andere week. En dat is organisatorisch bijna niet te doen.
We zijn er tegenaan gelopen dat je altijd een back up moet hebben van personeel, want als er iemand ziek wordt terwijl die in de vakantieweken werkt heb je op dat moment iemand nodig en iedereen is op dat moment vrij.
En als laatste hebben we ook wel gemerkt dat kinderen ook wel moe kunnen worden als ze een lange periode geen vakantie nemen. 
Dus we vragen ouders die de drie weken aan elkaar plakken wel om altijd voldoende rustmomenten in te bouwen in hun eigen weekenden zodat de kinderen wel tot rust kunnen komen.
Op het moment dat je het wilt gaan invoeren, als school of integraal kindcentrum zijnde, check dan ook altijd wel of het een behoefte is vanuit alleen de school ofwel dat ook ouders en kinderen erop zitten te wachten.
Want iets organiseren terwijl niemand er gebruik van wil maken is zonde van de tijd en inspanning. 
Dus neem ouders en leerkrachten van tevoren mee en ook gedurende het proces.
Als ik andere scholen zou mogen adviseren zou ik zeggen, overweeg of het iets voor jouw school is om dit te doen. 
Op het moment dat je het wilt gaan doen, kijk dan goed naar de randvoorwaardelijke zaken. 
Geef je op zo'n manier onderwijs dat je kunt flexibiliseren, stichting IKOOK heeft daar een mooie handreiking voor gemaakt, handreiking flexibilisering onderwijsstijlen.
Want het is een onderdeel van het totaalconcept. Zie het nooit als iets los, maar wel iets wat kan binnen de huidige wet- en regelgeving 

 Basisschool De Nieuwe Draai

Mijn naam is Marianne Betjes.
Ik ben sinds januari 2021 werkzaam op kindcentrum De Nieuwe Draai in Heerhugowaard.
Hiervoor heb ik twaalf jaar in het regulier basisonderwijs gewerkt en na mijn master Leren en Innoveren was dit een prachtige kans op een mooie ontdekkingstocht in het onderwijs.
Op kindcentrum De Nieuwe Draai doen wij ons best om tegemoet te komen aan de ontwikkel behoefte van kinderen. 
We werken vanuit intrinsieke motivatie, maar in onze programma's zorgen we ervoor dat kinderen wel geïnspireerd raken.
Doordat we hun eigen ontwikkeling volgen vraagt dat om een ander systeem dan regulier.
Dat vraagt om een nieuwe draai aan opvang en onderwijs, zonder schotten waarin kinderen dus in hun ontwikkellijnen niet belemmerd worden.
Mijn naam is Duco Stam.
Ik ben werkzaam op De Nieuwe Draai, in locatie voor kinderopvang en basisonderwijs.
En dit laten we samensmelten, dus we noemen het een kindcentrum.
Ik ben een van de medewerkers hier en samen met alle medewerkers maken we een zo plat mogelijke organisatie, kijken we wie heeft welke kwaliteit, wie heeft welke affiniteit en wie pakt dus welke rol in dit kindcentrum.
En een van mijn rollen is de rol van mentor in het domein zes negen en negen twaalf en de rol van directeur. 
Naja we kijken dus naar wie heeft welke kwaliteiten en affiniteiten en op die manier zorgen we ervoor dat voor de kinderen de beste kwaliteit in De Nieuwe Draai komt.
Om een voorbeeld te noemen, degene die drama als affiniteit en kwaliteit heeft kan dat als de beste en die zit dus ook op die plek.
En we kijken ook naar hoe vullen we de dag met de medewerkers die we hebben en die we aannemen.
Zo kan een medewerker bijvoorbeeld s'ochtends om half acht starten tot bijvoorbeeld vier uur en de andere medewerker start om tien uur tot zes uur en dat is een mix van pedagogisch medewerkers, leerkrachten, directeuren en vrijwilligers.
De aanleiding is eigenlijk een leeg vel geweest.
Een aantal jaren geleden mochten wij gaan nadenken over wat is de ideale leer- en ontwikkelomgeving voor kinderen. 
De Nieuwe Draai is een onderdeel van Blosse, een organisatie met bijna dertig kindcentra in Heerhugowaard en omgeving. 
In deze nieuwbouwwijk mocht een nieuw kindcentrum gebouwd worden en vanuit dat nieuwe vel papier zijn we dus gaan nadenken hoe willen we dat dat eruit ziet.
Letterlijk het gebouw, maar ook op de vloer. Hoe willen we dat kinderen zich kunnen ontwikkelen.
En een van de punten die daar naar voren kwamen is het creëren van een plek waarbij er zonder schotten ontwikkeld kan worden.
Die schotten hebben we weggehaald bijvoorbeeld door de peuters en kleuters met elkaar te integreren.
Maar een schot is ook een vaste vakantie en wij zijn eigenlijk gaan nadenken, waarom zouden we daar eigenlijk aan vasthouden. Dat is hier helemaal niet nodig.
Op De Nieuwe Draai kun je een aantal vakantieweken flexibel inzetten
Allereerst moeten wij ons natuurlijk houden aan de wettelijke vakanties die door het ministerie zijn vastgesteld, maar er zijn drie flexibele weken die ouders bij ons ook flexibel in kunnen zetten.
Die drie flexibele weken, dat zijn cadeautjes voor ouders.
Ze vinden het heel fijn dat ze zelf iets in kunnen plannen 
Wij vragen aan families of ze minimaal een maand van tevoren aan willen geven als ze willen gebruik maken van een flexibel stukje van een week.
Vanuit het lege vel papier waardoor we konden gaan nadenken, hoe willen we De Nieuwe Draai in dit geval gaan organiseren, zijn we ook gaan nadenken over hoe willen we vakanties en vrije dagen organiseren.
En uitgangspunt is dat het zo goed mogelijk past bij het kind, het kind en zijn familie.
Dus daar passen ook die flexibele vakanties bij, omdat we op die manier kunnen kijken wanneer in een periode in een jaar past voor de ontwikkeling van een kind en past het voor de thuissituatie, de gezinssituatie, om vakantie op te nemen.
Op kindcentrum De Nieuwe Draai ontwikkel je jezelf in samenhang met de mensen en de omgeving om je heen. 
We hebben acht uitgangspunten opgesteld waar vanuit wij werken, waaraan wij alles spiegelen.
Ontwikkeling staat bij ons niet alleen voor cognitieve ontwikkeling, maar ook voor vaardigheden, voor kennis, maar ook een heel groot stuk sociaal.
Dus de samenwerking met de omgeving, met de buurt, dat staat bij ons hoog in het vaandel, waardoor kinderen andere dingen leren dan louter uit een boek.
Omdat we een nieuw kindcentrum zijn hebben we geen verandering hoeven doorvoeren en natuurlijk zijn we wel heel kritisch gaan nadenken over hoe we dan flexibele vakanties en vrije dagen organiseren. 
We hebben een aantal hele mooie voorbeelden in dit land gezien, dus daar hebben we onze inspiratie uit gehaald en telkens zijn we weer terug gegaan naar onze eigen visie, wat van die inspiratie past dan bij De Nieuwe Draai?
Kinderen werken bij ons op hun eigen niveau en we staan er heel erg voor dat kinderen aanbod krijgen dat bij ze past op het moment in hun ontwikkeling en dat ze samen leren.
Dus we clusteren kinderen met elkaar die op dat moment op dezelfde plek in de leerlijn werken en leren.
We kijken dus niet naar methodes in die vorm, dat we niet de methodeleerlijn volgen.
Door heel veel verschillende activiteiten aan te bieden, creëren we een hele rijke leeromgeving.
We bieden yoga aan bijvoorbeeld, we hebben een kookonderneming, we hebben een moestuin.
De ouders vinden het super fijn dat ze hier de ruimte krijgen om de vakanties zelf in te delen.
Bij de rondleidingen zien we dat ook. Als er dan een familie komt en we geven een rondleiding, dan kunnen ze bijna niet geloven dat ze zelf de vakanties deels in kunnen delen.
Wat het ons allereerst heeft opgeleverd is heel veel verbinding met de kinderen en hun familie.
In plaats van dat we nu verlof aanvragen afkeuren of goedkeuren zijn we met ze in contact en hebben we het samen over wat zou je willen, wanneer voegt de vakantie en past dat in de ontwikkeling van het kind, past het in het aanbod dat we voor ogen hebben, kunnen we daar iets in schuiven?
Doordat je het daar met elkaar over hebt, creeer je enorm veel verbinding en heb je het samen over hetzelfde doel, namelijk aansluiten bij het kind en in dit geval ook het kind en zijn familie.
Mocht een andere organisatie of een andere school aan dit pad willen beginnen, dan wensen wij ze heel erg toe dat ze dit vanuit visie doen en niet vanuit een concurrentiebeding in de stad of in het dorp.
Als je visie vooruit gaat, dan maakt dat het veel gemakkelijker, omdat je dan alles kunt spiegelen aan je visie.
En je visie is leidend in wat de kinderen nodig hebben.
En als daaruit blijkt dat flexibele vakanties een toegevoegde waarde zijn, dan zou ik dat zeker doen.

ADV-dagen en studiedagen onderwijspersoneel

Arbeidsduurverkortingdagen (ADV-dagen) en studiedagen voor het personeel op de basisschool mogen nooit van invloed zijn op het vaststellen van de schoolweken. De school moet er bij het inplannen van deze dagen rekening mee houden dat ze geen extra vrije dagen inroostert bovenop de vrije dagen die wettelijk zijn toegestaan.

Invloed medezeggenschapsraad op schooltijden basisschool

Ouders kunnen invloed uitoefenen op de schooltijden via de medezeggenschapsraad (mr). De basisschool kan de schooltijden niet veranderen zonder instemming van de ouders die in de mr zitten. De schooltijden worden voor het begin van een nieuw schooljaar vastgesteld. De school is verplicht de schooltijden in de schoolgids te vermelden.

Documenten