Speech minister Harbers ALV Koninklijke Nederlandse Automobiel Club (KNAC) Druten
Toespraak van minister Harbers (IenW) op 5 november 2022 tijdens de ALV van de Koninklijke Nederlandse Automobiel Club (KNAC).
Beste Wouter Kolff, autoliefhebbers,
Ingenieur Cornelis Lely – 1 van mijn voorgangers op infrastructuur en waterstaat – was behalve de bedenker van de Afsluitdijk en de Flevopolder ook een groot autoliefhebber.
In 1906 wijdde hij een gloedvolle speech aan de automobiel: "Hij zag haar goedkoop worden op dezelfde wijze als de fiets; hij zag brede landwegen, waarop voetgangers, rijtuigen, fietsen en auto’s broederlijk naast elkaar voortreden.Hij zag gezondheid, welvaart, vooruitgang, alles dankzij de automobiel." Schreven de kranten.
Vrijheid, een liberale waarde van onze moderne samenleving – vooruitgebracht op vier wielen. Letterlijk en figuurlijk. En nog steeds.
Inmiddels rijden in Nederland een kleine 9 miljoen auto’s rond, volgens onderzoek van het CBS. Cijfers die voor zich spreken. 75% van alle afgelegde kilometers in Nederland en 43% van alle verplaatsingen doen we met de auto. Daarbij maakt het natuurlijk veel uit of je in het centrum van Amsterdam bent of in het rustieke hart van de Achterhoek.
Toch staat als een paal boven water: de auto is de meest populaire vorm van vervoer. Maar waarom?
- Omdat je je in een Aston Martin nou eenmaal soeverein voelt.
- Omdat een Citroen DS nou eenmaal mooi is.
- Omdat een Mercedes 280 uit 1970 nog altijd heerlijk rijdt.
- Omdat een moderne, elektrische auto een comfortabele, snelle en schone vorm van vervoer is.
- Omdat een auto vrijheid is.
De auto is niet alleen een symbool van vrijheid, maar vaak ook echt een verwezenlijking daarvan.
Ik zie dat overigens ook in de kernwaarden van uw club terug:
- Plezier, het positieve van de auto en het autorijden. Vrijheid, de mogelijkheden om individuele keuzes te maken.
Automobiliteit als standaardvoorbeeld van liberale zelfredzaamheid. De Belgische neuroloog Marc Hooghe duidt deze verborgen aantrekkingskracht van de auto met de voor zich sprekende term “de neuspeuterfactor”, maar dat terzijde.
In de afgelopen 124 jaar – sinds de oprichting van uw club – zijn de wereld, Nederland en de auto flink veranderd. En die veranderingen zetten in hoog tempo door:
- De Nederlandse bevolking groeit.
- Nederland verstedelijkt.
- De vraag naar mobiliteit neemt toe.
- Ons reisgedrag wordt steeds flexibeler met deelconcepten, digitale diensten en real time navigatiemogelijkheden.
Ook bepalend voor de toekomst van mobiliteit:
- Klimaatverandering.
- En de overstap van fossiele naar duurzame energiebronnen.
- Een gezonde leefomgeving, schone lucht en verkeersveiligheid.
- Schaarse grondstoffen.
Wat betekent dat voor ons gedrag, en de toekomst van de auto?
Wat we zien, is dit:
De Nederlandse metropoolregio’s bewegen zich richting een ‘multipolaire metropool’: 1 grootstedelijk gebied met ringen, buitenruimte en verdichting naar de kernen. Met een infrastructuur voor alle vervoersvormen die dichter bij de kern steeds fijnmaziger wordt.
Voor de keuze van je vervoermiddel maakt het uit of je in een stadshart staat, of op het platteland bent. Maar ik sta wel voor keuzevrijheid. Want ook middenin de stad kan iemand een goede reden hebben om een auto te pakken.
De auto, de fiets, het ov en andere vervoersvormen verworden steeds meer tot een veelkleurig boeket met mogelijkheden om snel, comfortabel en veilig van A naar B te komen: Mobility as a Service.
Het is een middel dat veel vervoersmogelijkheden ontsluit. Soms letterlijk. Via apps kunnen deelauto’s of scooters geopend worden. Met 1 account heb je alle mogelijkheden bij de hand. Strategisch gelegen transporthubs zijn de ‘hardware’, de app is de toegangspoort, deelconcepten en ov het middel.
Mobiliteit in stedelijke kernen wordt steeds meer een kwestie van maatwerk: een combinatie van persoonlijke behoefte en inrichting en functies in de publieke ruimte. Maar nogmaals: de auto blijft ook daar een optie.
Wat we ook zien:
Autogebruik zal in de toekomst eerder toenemen dan afnemen. Een bewijs dat automobiliteit voor veel mensen toch (keuze)vrijheid betekent. Voor veel mensen is de auto simpelweg nodig om het leven georganiseerd te houden:
Een moeder die van het werk in een andere stad komt, kinderen ophaalt uit de kinderopvang en nog even boodschappen doet: voor veel gezinnen gaat het simpelweg niet zonder auto.
Mensen die langsrijden voor mantelzorg, of op bezoek bij vrienden: de auto blijft een handig vervoermiddel. Die keuzevrijheid blijft dus belangrijk!
Ook onder de motorkap verandert veel: het wordt steeds digitaler, stiller en schoner.
- In 2030 zullen alle nieuwe auto’s in Nederland emissieloos zijn. In 2050 het hele wagenpark. En we lopen – of beter gezegd: rijden – in Nederland in de voorhoede. Vorig jaar was 20% van de nieuw verkochte auto’s in Nederland volledig elektrisch. Na Noorwegen en Zweden zijn we daarmee de nummer 3 van de wereld. Er rijden in Nederland nu 300 duizend volledig elektrische auto’s rond.
- Rijondersteuning is de nieuwe standaard geworden in de huidige generatie auto’s. Digitale systemen helpen ons efficiënte routes te kiezen, opstoppingen te vermijden en veiliger te rijden.
- Het zijn goede ontwikkelingen die een nieuwe dimensie aan autorijden geven.
- Of auto’s zelf het stuur ooit helemaal overnemen, zoals zoals de Pontiac Trans Am – ook wel KITT – van Knight Rider in de jaren ’80?
Ik verwacht dat voorlopig niet. Automerken die ermee bezig waren – Ford, Volkswagen – hebben de projecten stopgezet.
Is dat erg?
Niet als je autorijden leuk vindt…maar dat proces van automatisering is en blijft natuurlijk in volle gang.
De auto, de automobilist en de weg – de infrastructuur – werken daarbij samen. En dat is eigenlijk kort samengevat waar autorijden in de toekomst over gaat.
Die versmelting van mens en technologie, en innovaties die steeds verder in elkaar grijpen, dat is de grote kanteling in het autorijden van de toekomst. Het gaat in hoog tempo, maar toch subtiel.
De nieuwe generatie auto’s bieden extra ‘ogen’ op de weg. Daarmee helpen ze wegbeheerders de conditie van de weg in beeld te houden. Zij kunnen ook sneller ter plekke zijn als ergens een ongeluk gebeurd is: data for road safety.
Bij het werk aan ons wegennet – we zijn zoals u weet met een grootscheeps programma van renovatie en vervanging bezig – worden sensoren geplaatst voor parkeerassistentie, en wordt belijning aangebracht die geschikt is voor rijhulpsystemen – of Advanced Driver Assistance Systems voor de liefhebbers van Engelse tongbrekers.
Automated Lane Keeping System helpt automobilisten in Duitsland bij filerijden. Dat is natuurlijk ook het voorland voor Nederland.
Elektrische deelauto’s leveren in heel Nederland een antwoord op de mogelijkheden voor betaalbaar en toegankelijk autogebruik, vooral in drukke stedelijke gebieden. Nederland is internationaal koploper met de hoogste dekkingsgraad aan laadinfrastructuur: 100 duizend publieke laadpalen en 200 duizend particuliere oplaadpunten. Afgelopen juni opende onze Koning het ELAAD testcentrum in Arnhem. Er is wereldwijd veel interesse in onze kennis van oplaadinfratechniek.
We hebben daarmee een sterke businesscase in huis! Niet alleen voor auto’s, maar ook voor vrachtverkeer, scheepvaart en luchtvaart. Elektrische deelauto’s spelen nu al een rol bij de opslag van elektriciteit. Daar gaan elektrische privéauto’s in de toekomst aan meedoen.
En u kent ongetwijfeld de Lightyear: het Nederlandse merk dat elektrisch en emissieloos rijden combineert met zelfstandige energieopwekking onderweg. De samenwerking tussen Lightyear en Mywheels maakt die innovaties straks voor een breed publiek toegankelijk.
Het zijn allemaal voorbeelden die niet op zichzelf staan, die allemaal verweven zijn met andere innovaties en ontwikkelingen. En een kleine geruststelling voor de liefhebbers: een rondje rijden in een mooie oldtimer, dat blijft ook in de toekomst gewoon mogelijk!
We werken niet aan mobiliteit alleen. Maar ook aan de inrichting van ons land, aan de leefbaarheid in onze steden, aan de luchtkwaliteit, aan een nieuw energiesysteem. De auto is daarbij een essentieel vervoermiddel en zal dat blijven.
Dat is ook de reden dat we de komende jaren veel investeren in het wegennet. In de instandhouding van onze infrastructuur, waarmee we nog altijd hoog in de internationale rangorde staan. Verkeersveiligheid blijft daarbij natuurlijk altijd prioriteit!
Beste mensen,
Ik vat het kort samen:
De auto heeft het leven van mensen in de afgelopen 130 jaar flink veranderd. We zijn letterlijk een stuk mobieler geworden.
Die vooruitgang had een keerzijde: uitlaatgassen, fijnstof en bij elkaar nemen auto’s ook flink ruimte in. Ook is de veiligheid in auto’s niet altijd goed op orde geweest.
Zijn die kritische noten reden geweest om de auto af te serveren? Nee, integendeel. Schaamte en schuldgevoel zijn hier niet zo productief. Auto-innovaties wel.
De auto wordt zero-emissie, gaat met je meedenken – en misschien toch ook nog eens je stuur overnemen. Het wordt ook steeds veiliger.
Dus het beste tijdperk van de auto is waarschijnlijk nog in aantocht!
Dank u wel.