Waarom samenwerking met Oekraïne?

Meer handel

Nederland is bij uitstek een exportland en verdient een groot deel van zijn geld in het buitenland. De samenwerkingsovereenkomst verbetert de handels- en investeringsmogelijkheden voor het Nederlandse bedrijfsleven. 

De economie van Oekraïne is nu nog klein, maar heeft een hoogopgeleide bevolking. Het land heeft heel veel landbouwgrond en 45 miljoen inwoners. Daardoor liggen er veel mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven. Vooral in de agrarische sector en logistiek (vervoer, materieel) liggen er kansen. Maar ook op het gebied van havenontwikkeling. Op dit moment zijn ongeveer 250 Nederlandse bedrijven actief in Oekraïne. Als handel met Oekraïne en investeringen gemakkelijker worden, kunnen meer ondernemers hun kans grijpen. Dat zorgt uiteindelijk voor geld en banen.

Voordelen afspraken economie

• Het grootste deel van de samenwerkingsovereenkomst bestaat uit afspraken die de economie van Oekraïne moderniseren, waardoor handel met de EU makkelijker wordt. Daar profiteren Nederland en Oekraïne van, want:
• Er komt een vrijhandelszone. Handelsbarrières verdwijnen doordat Oekraïne zich aan Europese regels aanpast en bijvoorbeeld importtarieven verlaagt. Dit zal Europese bedrijven zo'n € 390 miljoen per jaar opleveren.
• Nederlandse bedrijven krijgen betere toegang tot een grote afzetmarkt met 45 miljoen consumenten.
• Nederland exporteerde in 2018 voor ongeveer € 974 miljoen naar Oekraïne. In 2014 was dat nog ongeveer € 775 miljoen. Meer handel en investeringen leveren Nederland groei en banen op.
• Oekraïne is een van de meest vruchtbare landen ter wereld. Het heet niet voor niets de graanschuur van Europa. De Nederlandse landbouwsector kan profiteren van makkelijkere handel met Oekraïne.

Meer democratie

Om een volwassen democratie te worden moeten Oekraïne een groot aantal hervormingen doorvoeren. De afspraken in dit samenwerkingsakkoord helpen daarbij, omdat deze de Oekraïense regering bij de les houden.

Zo gaat Oekraïne bijvoorbeeld aan de slag met:

• creëren van een open economie waarmee Nederlandse bedrijven gemakkelijk zaken doen;
• een betrouwbare overheid;
• eerlijke verdeling van welvaart;
• versterken van de rechterlijke macht, met onder andere een nieuwe openbare aanklager;
• oprichten van een anti-corruptiebureau;
• naleven van mensenrechten;
• een einde maken aan mensenhandel en andere grensoverschrijdende criminaliteit;
• beschermen van persoonsgegevens volgens Europese regels.

Ingezette hervormingen Oekraïne:

Het associatieakkoord is het begin van een lange weg van hervormingen in Oekraïne. Het land is al begonnen met veranderingen, en heeft bijvoorbeeld:

• een nieuwe politiewet, waardoor er streng geselecteerde agenten komen;
• een verplichting voor politici om vermogen en bezittingen publiek te maken;
• strenge regels voor een transparante gassector;
• duidelijkheid over eigendom van media;
• online en transparante overheidsaanbestedingen;
• een wet voor openbaarheid van nationale en regionale begrotingen.

Met dit samenwerkingsakkoord volgen nog veel meer van dit soort hervormingen. De problemen van Oekraïne zijn daarmee niet onmiddellijk opgelost. Dat is een proces van de lange adem. De EU houdt streng toezicht op de uitvoering van het samenwerkingsakkoord door Oekraïne. Dat doet Nederland ook. Uiteindelijk draagt de samenwerkingsovereenkomst bij aan een democratisch Oekraïne met een goed functionerende rechtsstaat. Welvarende en stabiele buurlanden zijn goed voor Nederland en de hele regio.

Vragen over samenwerking met Oekraïne

Er zijn ook vragen en zorgen over de gevolgen van de nauwere samenwerking tussen Oekraïne en de EU. Zoals:

• Kost dit akkoord de Nederlandse burger extra geld?
• Wordt Oekraïne door het samenwerkingsakkoord binnenkort lid van de Europese Unie?
• Is Oekraïne er wel klaar voor om nauw met Nederland en andere landen samen te werken?  
• Kunnen Oekraïners door het samenwerkingsakkoord binnenkort zonder visum naar de EU reizen?
• Wat vind Rusland van dit associatieakkoord?

Antwoorden op de vragen

• Het associatieakkoord met Oekraïne kost Nederland geen extra geld. In het akkoord staat geen verplichting dat EU-landen Oekraïne financieel moeten ondersteunen. Oekraïne krijgt op dit moment wel financiële hulp van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de EU. Deze hulp staat los van dit akkoord.
• Het associatieakkoord is geen voorportaal voor een toekomstig EU-lidmaatschap van Oekraïne. In het akkoord staat hierover niets vermeld. Nederland heeft dit ook expliciet laten vastleggen in een verklaring van de staatshoofden en regeringsleiders van de EU die in december 2016 werd ondertekend. Nederland wil wel goed met Oekraïne samenwerken.
• Oekraïne wil graag met de EU en Nederland samenwerken. Er zijn wel nog veel problemen in Oekraïne. Er is bijvoorbeeld nog veel corruptie en een oneerlijke verdeling van welvaart. Ook mensenrechten worden niet altijd goed beschermd. Met dit akkoord gaat het land aan de slag met een aantal ingrijpende politieke en economische hervormingen.
• Dit associatieakkoord betekent niet dat de grenzen opengaan voor Oekraïense burgers. Los van het associatieakkoord zijn met Oekraïne wel afspraken gemaakt over visumvrijheid (voor kort verblijf). Hiervoor moest Oekraïne wel eerst aan strikte voorwaarden voldoen. Dat heeft ertoe geleid dat Oekraïense burgers sinds juni 2018 visumvrij naar de Schengenregio reizen voor een periode van maximaal 90 dagen.
• Rusland heeft geprobeerd buurland Oekraïne onder druk te zetten het akkoord niet te tekenen. Ook nu ziet Rusland liever geen samenwerking tussen Oekraïne en de EU. Daarom hebben de EU en Oekraïne geprobeerd Rusland zoveel mogelijk te betrekken bij de inhoud van het samenwerkingsakkoord.  Als Oekraïne wil kan het ook een vergaande samenwerking aangaan met Rusland. Dit samenwerkingsakkoord staat dit niet in de weg. Rusland kan zelf ook profiteren van een stabieler en welvarender Oekraïne. Helaas staat Rusland daar op dit moment niet voor open.