Evacuatie uit Niger: interview met ambassadeur Paul Tholen in Niamey
Het ministerie van Buitenlandse Zaken zorgde ervoor dat Nederlanders met hulp van Frankrijk konden vertrekken uit Niger. Op 26 juli vond in het land een staatsgreep plaats.
Nederlandse ambassadeur Paul Tholen blijft in Niger: om de politieke en veiligheidssituatie in het land in de gaten te houden, klaar te staan voor Nederlanders die niet wilden of konden vertrekken, maar ook om op diplomatiek niveau in dialoog te kunnen blijven met Niger.
De Nederlandse ambassade in Niger is gesloten voor publiek. De ambassadeur werkt momenteel vanaf een andere, veilige locatie in de Nigerese hoofdstad Niamey. In dit interview blikt Paul terug op de afgelopen week. ‘De werkdagen werden steeds langer, en de nachten korter. Maar ik ben ontzettend blij dat de Nederlanders die weg wilden, het land hebben kunnen verlaten.’
Maar hoe was de situatie in Niger, en hoe kwam de evacuatie van Nederlanders tot stand?
Situatie na de staatsgreep in Niger
‘Opvallend genoeg was het straatbeeld in Niamey de dag van de staatsgreep behoorlijk rustig,’ vertelt Paul. ‘Dat was een vreemde situatie. Pas de dag erna, toen de demonstraties begonnen, sloeg de stemming om en werd het grimmiger. Toch is wat je op foto’s ziet niet representatief voor de hele stad. In grote delen was het nog steeds rustig. Maar ondertussen stonden wij op de ambassade en in Den Haag al voortdurend in contact met Nederlanders en internationale partners.’
Onze hoogste prioriteit: zorgen dat we weten welke Nederlanders er in het land zijn, waar ze zijn en of ze veilig zijn.
Het begin van een crisissituatie
‘Onze hoogste prioriteit was: zorgen dat we weten welke Nederlanders er in het land zijn, waar ze zijn en of ze veilig zijn.’ Hetzelfde geldt voor het personeel op de ambassade. ‘Ons ambassadeteam stond continu met elkaar in contact. Iedereen zat thuis in Niamey, en gelukkig was iedereen veilig.’
De ambassade in Niger volgde de situatie op de voet. ‘Hoewel geen enkele crisis hetzelfde is, zijn wij op situaties zoals deze voorbereid,’ vertelt Paul. ‘Dat is een van de taken van een ambassade. Als het op evacuaties uitkomt is het altijd zoeken naar de beste en veiligste mogelijkheid. En hier in Niger was duidelijk dat de Fransen daarbij een belangrijke rol zouden spelen.’
Een van de taken van een ambassade: voorbereid zijn op situaties zoals deze.
Contact met Nederlanders in Niger
‘We hadden op twee manieren contact met Nederlanders voor een mogelijke evacuatie,’ legt Paul uit. ‘Op de eerste plaats had onze ambassade direct contact met Nederlanders die in Niger zaten. Veel van hen kenden wij, en we belden regelmatig om te vragen hoe het ging en waar zij zaten. Ook belden zij ons zelf op als ze vragen of zorgen hadden. Daarnaast was in Den Haag het contactcenter van Buitenlandse Zaken ook dag en nacht bezig om deze mensen te benaderen. Om te achterhalen wie wilden vertrekken, en om goed te adviseren voor een veilig vertrek.’
Evacuatie van Nederlanders
Het ministerie van Buitenlandse Zaken zorgde ervoor dat 19 Nederlanders op Franse vluchten konden vertrekken uit Niger. ‘De stemming bij de evacuatie was goed. Op het vliegveld was het rustig, en er werd water uitgedeeld door de Fransen. Onze Nederlandse operationeel manager was aanwezig tot iedereen in het vliegtuig zat.’ Dat was alleen wel een kwestie van geduld: ‘Nederlanders moesten om 06:00 uur ’s ochtends op het vliegveld staan om te wachten op een vliegtuig. Sommigen konden dan ’s avonds pas mee. Lange dagen dus – voor Nederlanders én voor de ambassade.’
Bij een evacuatie gaan dingen nooit zoals je verwacht.
‘Bij een evacuatie gaan dingen nooit zoals je verwacht en er zijn veel onzekerheden. Maar als je daarmee om kunt gaan, en goed blijft samenwerken met collega’s en internationale partners, dan kom je altijd verder. We zijn de Fransen ontzettend dankbaar, maar ook de delegatie van de Europese Unie. Beide speelden een cruciale rol in de planning en de uitwisseling van informatie om de evacuatie goed te laten verlopen. Een mooi voorbeeld van Europese samenwerking!’
Ambassadeur blijft in Niger
De Nederlandse ambassade is tot nader order voor publiek gesloten. Toch blijft Nederland in Niger vertegenwoordigd, onder leiding van de ambassadeur. Er zijn verschillende redenen waarom we blijven, legt Paul uit: ‘Aan de ene kant om er nog steeds te zijn voor Nederlanders in het land. Een aantal Nederlanders heeft aangegeven niet weg te willen of kunnen. We blijven goed met deze mensen in contact en houden ze op de hoogte. Aan de andere kant willen we de politieke ontwikkelingen in Niger van dichtbij volgen. Wat gebeurt er in het land, en in de regio? En hoe ontwikkelt de veiligheidssituatie zich? Dat is ook belangrijk voor Nederland. En niet onbelangrijk: we willen de deur openhouden voor een dialoog op diplomatiek niveau en in contact staan met het maatschappelijk middenveld, influencers en partners in het veld.’
Een blik vooruit
‘Niger is een van de armste landen ter wereld. De gebeurtenissen die hier nu aan de gang zijn, hebben ook een grote impact op de bevolking. Het is hopen dat de situatie van de bevolking niet verder verslechtert. De omstandigheden in Niger zijn momenteel onvoorspelbaar voor de Nederlanders die nog in het land aanwezig zijn.’ Aan hen geeft Paul mee: ‘We hopen dat iedere Nederlander in Niger zich heeft aangemeld bij de BZ informatieservice, of dat doet als je dat nog niet hebt gedaan – dat is echt belangrijk. Weet dat we als ambassade de situatie goed volgen, maar doe dat zelf ook. We houden jullie op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen.’