Kabinet werkt aan bouwstenen nieuw financieringsstelsel kinderopvang
De kinderopvangtoeslagaffaire en recente rapporten hebben duidelijk gemaakt dat ons kinderopvangstelsel anders moet. Nu krijgen ouders een zekere rekening waar een onzekere toeslag tegenover staat. Daarom ontwikkelt het kabinet bouwstenen voor een nieuw financieringsstelsel met meer zekerheid voor ouders. Ook wil het kabinet kinderopvang voor de meeste ouders aanzienlijk goedkoper maken, waardoor meer werken lonender wordt. In het coalitieakkoord is afgesproken om te komen tot een inkomensonafhankelijke vergoeding en te onderzoeken hoe de arbeidseis goed ingevuld kan worden. Nu wordt ook directe financiering met een inkomensafhankelijke eigen bijdrage uitgewerkt.
Er zijn belangrijke stappen gezet, nu is het aan een volgend kabinet om te besluiten over de toekomst van de financiering van de kinderopvang. Dit schrijft minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mede namens minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, minister Paul voor Primair en Voortgezet Onderwijs en staatssecretaris De Vries (Toeslagen en Douane) in een brief aan de Tweede Kamer.
Minister Van Gennip: “Het kabinet wil voorkomen dat mensen onnodig te maken krijgen met hoge terugvorderingen, een van de kernpunten uit de parlementaire enquêtes. Daarom is er de afgelopen jaren hard gewerkt aan een nieuw financieringsstelsel voor kinderopvang, met meer zekerheid en minder risico voor ouders. We hebben belangrijke stappen gezet zodat een volgend kabinet het uiteindelijke besluit kan nemen. In de tussentijd blijven we hard werken aan verbeteringen binnen het kinderopvangstelsel voor ouders.”
Directe financiering vergoeding kinderopvang en toetsing vooraf
Om de zekerheid voor ouders te verhogen en de risico’s te verlagen werkt het kabinet aan een herziening van de huidige kinderopvangtoeslag. In deze nieuwe financieringssystematiek vragen de kinderopvangorganisaties een overheidsvergoeding aan in plaats van ouders. Ouders betalen een eigen bijdrage. Zo krijgen ouders een zekere rekening, zonder dat er een onzeker voorschot aan kinderopvangtoeslag tegenover staat. Vooraf wordt getoetst of een ouder voldoet aan de voorwaarden, in plaats van achteraf. Samen moet dat hoge terugvorderingen voorkomen. Ook laat onderzoek zien dat meer zekerheid kan leiden tot een afname van (mentale) gezondheidsproblemen en een toename van het gebruik van kinderopvang en de arbeidsparticipatie. Het huidige kabinet heeft afgesproken dat de eigen bijdrage voor ouders inkomensonafhankelijk met een arbeidseis wordt. Als bouwsteen voor een volgend kabinet wordt ook directe financiering met een inkomensafhankelijke eigen bijdrage uitgewerkt.
Een belangrijke randvoorwaarde voor directe financiering van een kinderopvangvergoeding is een goede gegevensuitwisseling tussen de kinderopvangorganisaties en de overheid. In veel gevallen gaat dit goed, maar nog te vaak worden deze gegevens niet, te laat of met fouten aangeleverd. Daarom werken Dienst Toeslagen, het ministerie van SZW en de kinderopvangsector de komende periode samen om de gegevensleveringen te verbeteren. Daarbij krijgt Toeslagen de mogelijkheid om kinderopvangorganisaties die herhaaldelijk geen gegevens aanleveren te beboeten.
Stapsgewijze verhoging kinderopvangtoeslag
Door de geplande inkomensonafhankelijke vergoeding voor kinderopvang, wordt een fikse stijging in de vraag naar kinderopvang verwacht. Om het aanbod met de vraag mee te laten groeien besloot het kabinet eerder tot een stapsgewijze verhoging van de kinderopvangtoeslag tot 2027. Hiervoor staat in 2025 € 429 miljoen gereserveerd. Het kabinet heeft 4 manieren uitgewerkt om de toeslag met die middelen te verhogen. Alle varianten leiden tot betaalbaardere kinderopvang en een hogere verwachte arbeidsparticipatie van ouders, maar welke ouders erop vooruitgaan verschilt per variant. Minister Van Gennip bespreekt deze opties op 11 april, tijdens het Commissiedebat Kinderopvang, met de Tweede Kamer.
Eerder doorgevoerde verbeteringen
Om hoge terugvorderingen van de kinderopvangtoeslag te verminderen zijn er de afgelopen jaren al meerdere verbeteringen doorgevoerd. Zo attendeert Toeslagen ouders tegenwoordig persoonlijk als hun aangevraagde toeslag afwijkt van de gegevens van de kinderopvangorganisatie. Ook maakt de nieuwe Toeslagen-app het controleren en aanpassen van gegevens sneller en makkelijker. Verder krijgen ouders die dat nodig hebben laagdrempelige of juist gespecialiseerde hulp. Dit maakt het huidige systeem ook al zekerder en begrijpelijker. De komende periode wordt verder doorgewerkt aan verbeteringen in de kinderopvangtoeslag.