Prinsjesdag 2023: maatregelen voor meer bestaanszekerheid
Het kabinet neemt extra maatregelen om de koopkracht van mensen met een laag (midden)inkomen of een uitkering, en grote gezinnen, te verbeteren. Daarom investeert het kabinet komend jaar € 2 miljard in structurele maatregelen om ervoor te zorgen dat iedereen kan meekomen in de samenleving en om te voorkomen dat de armoede stijgt. Dit schrijven de ministers Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) in hun begroting die vandaag aan de Tweede Kamer is overhandigd.
In Nederland moet je fatsoenlijk kunnen rondkomen. Dit staat onder druk, onder meer als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Boodschappen en (energie)rekeningen zijn duurder geworden en de verwachting is dat de prijzen hoog blijven. Dat zorgt voor stress en geldzorgen, vooral bij een laag inkomen, een uitkering of een groot gezin. Het kabinet voelt een grote verantwoordelijkheid om maatregelen te nemen voor meer bestaanszekerheid, ondanks de demissionaire status.
Bestaanszekerheid
Het kabinet maakt in de Miljoenennota 2024 structureel € 2 miljard extra per jaar vrij om de koopkracht van gezinnen en mensen met een laag (midden)inkomen te verbeteren. Zo wordt de huurtoeslag verhoogd met maximaal € 416 per jaar. Het kindgebonden budget gaat omhoog. Voor het eerste kind met maximaal € 750 per jaar, voor het tweede kind met maximaal € 883 en maximaal € 400 voor kinderen tussen 12 en 17 jaar. Dit zorgt ervoor dat grote gezinnen en gezinnen met oudere kinderen beter kunnen rondkomen.
Verder stijgen de uitkeringen in gelijke mate mee met het minimumloon, doordat de dubbele heffingskorting in de bijstand in 2024 niet wordt afgebouwd. Het Tijdelijk Noodfonds Energie wordt deze winter weer opengesteld, waarmee een deel van de energierekening van mensen met hoge kosten en een laag inkomen wordt vergoed. Scholen met veel kwetsbare kinderen kunnen volgend jaar doorgaan met het aanbieden van gratis schoolmaaltijden, zodat kinderen niet met een lege maag in de klas zitten.
Als gevolg van deze maatregelen stijgt komend jaar voor de meeste mensen de koopkracht. De doorsnee Nederlander gaat er 1,7% op vooruit. Het aantal Nederlanders dat in armoede leeft, blijft komend jaar naar verwachting gelijk op 4,8% van de bevolking, 1,3%-punt lager dan bij de start van het kabinet. Het aantal kinderen dat opgroeit in armoede daalt naar 5,1%. Dat is 2,1%-punt minder dan bij de start van het kabinet.
Arbeidsmarkt
Werk moet lonen en zekerheid bieden, zodat je plannen voor de toekomst kunt maken. Werkenden met lage of middeninkomens gaan minder belasting betalen: de arbeidskorting gaat omhoog. Daarnaast werkt het kabinet verder aan de hervormingen op de arbeidsmarkt, zodat werkenden sneller een vast contract krijgen en weten waar ze aan toe zijn qua rooster en inkomen. Ook gaat de aanpak van misstanden bij arbeidsmigranten onverkort door.
Het kabinet blijft het belangrijk vinden dat mensen zich blijven ontwikkelen tijdens hun loopbaan. De SLIM-regeling, subsidie gericht op het stimuleren van leren en ontwikkelen in het mkb, krijgt extra middelen en wordt aangepast. Voor de periode van 2024 tot en met 2027 komt een bedrag van € 73,5 miljoen beschikbaar ter bevordering van individuele scholing van burgers.
Meedoen in de samenleving
In Nederland moet je fatsoenlijk kunnen rondkomen, ook als het even tegenzit. Maar soms komen mensen toch in de knel, bijvoorbeeld door complexe overheidsregelingen. De ongeveer 6.500 huishoudens die onbedoeld een lager inkomen hebben dan het bijstandsniveau krijgen de komende jaren een tegemoetkoming via hun gemeente. Voor de regeling is een wetswijziging nodig. Het gaat om een tijdelijke regeling voor de periode 2024-2027, vooruitlopend op een structurele oplossing die is voorzien vanaf 2028. Het kabinet reserveert voor deze tijdelijke regeling een bedrag van € 89 miljoen. De tegemoetkoming die de huishoudens zullen ontvangen, telt niet mee bij het verzamelinkomen en heeft dus geen gevolgen voor de hoogte van te ontvangen toeslagen. Ondertussen werkt het kabinet verder aan de vereenvoudiging van regelingen en de aanpak van hardheden in wetgeving.
Ook schrapt het kabinet de verlaging van de jonggehandicaptenkorting. Daarnaast investeert het in beschutte werkplekken voor mensen die niet bij een reguliere werkgever aan de slag kunnen. Gemeenten en sociaal ontwikkelbedrijven spelen een belangrijke rol in het begeleiden en mee laten doen van mensen met een arbeidsbeperking. Het kabinet heeft structureel ruim € 64 miljoen extra beschikbaar gesteld voor de financiering van beschut werk. Voor de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven is op de begroting in 2024 een budget van ruim € 63 miljoen gereserveerd. Ook komt er vanaf 2026 tot en met 2029 € 88,9 miljoen beschikbaar voor de onderwijsroute, zodat nieuwkomers gemakkelijker kunnen doorstromen naar een mbo-niveau 2, 3 en 4-, hbo- of universitaire opleiding. Dit vergroot de kans op een goede baan voor inburgeraars.
Caribisch Nederland
Het kabinet heeft ook oog voor het verbeteren van de koopkracht en het terugdringen van armoede in Caribisch Nederland. Het trekt hier komend jaar € 30 miljoen voor uit. Vanaf 2025 wordt dit bedrag structureel verhoogd naar jaarlijks € 32 miljoen. Om gezinnen te ondersteunen, verhoogt het kabinet per 2024 de kinderbijslag met $ 90 per maand per kind. Dit is in lijn met de ambitie om kinderarmoede in 2025 te halveren. Daarnaast verhoogt het kabinet per 1 oktober de minimumuitkeringen naar het ijkpunt sociaal minimum. Vanaf 2024 worden het minimumloon en de minimumuitkeringen verder verhoogd, de precieze verhoging wordt nog vastgesteld. Hiermee zet het kabinet belangrijke stappen om te komen tot een sociaal minimum op Bonaire, Saba en Sint Eustatius.