Kabinet neemt maatregelen voor natuur, bouw en infrastructuur
Met een pakket maatregelen zet het kabinet vandaag nieuwe stappen om de stikstof- en PFAS-problematiek op te lossen en de natuur te herstellen. Het versneld herstellen en versterken van de natuur is een voorwaarde om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken. Door de maximumsnelheid op autosnelwegen overdag te verlagen naar 100 km/u, de ammoniakuitstoot via veevoer te verlagen en de bestaande uitbreiding van de warme saneringsregeling voor de varkenshouderij, daalt op korte termijn de neerslag van stikstof in de natuur. Nu en bij volgende maatregelen is het uitgangspunt dat 30 procent van deze verminderde stikstofneerslag ten goede komt voor de versterking van de natuur, 70 procent kan naar nieuwe ontwikkelingen. Het versneld herstellen en versterken van de natuur is een voorwaarde om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken.
Dit pakket maatregelen biedt ruimte om de vergunningverlening voor de bouw van circa 75.000 woningen volgend jaar mogelijk te maken en gaat ook naar infrastructurele projecten. Met het oplossen van deze problematiek voor de woningbouw, waar de nood en de maatschappelijke impact het hoogst is, zet het kabinet na eerdere maatregelen om de toestemmingsverlening op gang te brengen een volgende, grote stap in het oplossen van de complexe stikstofproblematiek. Ook voor PFAS, de verzamelnaam voor (chemische) stoffen die door de mens zijn gemaakt, van nature niet in ons milieu voorkomen en schadelijk kunnen zijn voor onze gezondheid, komt het kabinet met een aanvullend pakket aan oplossingen.
Onderdeel van het vandaag gepresenteerde pakket is een noodwet die ervoor zorgt dat grote projecten op het gebied van kustbescherming, water- en wegenveiligheid door kunnen gaan terwijl gewerkt wordt aan compensatie voor de neerslag van stikstof. Voor maatregelen die de natuur verbeteren en maatregelen die nodig zijn om de effecten van deze activiteiten te compenseren, wordt een bedrag van 250 miljoen euro gereserveerd. Dit bedrag is onderdeel van de 500 miljoen euro die wordt gereserveerd bij de najaarsnota voor stikstofmaatregelen.
Het kabinet werkt samen met de provincies en maatschappelijke partners om tot stikstofoplossingen te komen voor andere sectoren door meer (bron)maatregelen te nemen. In december komt het Rijk met een nieuw pakket, met als ambitie het mogelijk maken van een generieke drempelwaarde. Ook werkt het kabinet met prioriteit aan een collectieve regeling voor het legaliseren van activiteiten die onder het Programma Aanpak Stikstof (PAS) alleen een melding hoefden te doen en geen vergunning aan hoefden te vragen.
Verlaging maximumsnelheid, ruimte voor grote infra-projecten
Een zo snel mogelijke verlaging van de maximumsnelheid overdag op alle autosnelwegen in Nederland naar 100 km/u is één van de maatregelen om de neerslag van stikstof te verminderen en zo nieuwe initiatieven mogelijk te maken. Een deel van deze ruimte gaat naar zeven grote infrastructuur (MIRT)-projecten. Het gaat daarbij om de volgende zeven projecten: A27/A12 Ring Utrecht, A1/A28 knooppunt Hoevelaken, A6 Almere-Lelystad, A4 Haaglanden, A27 Houten-Hooipolder, Innova 58 Tilburg-Eindhoven en Innova 58 Annabosch–Galder. Voor wegen waar nu een maximumsnelheid van 120 of 130 km/u geldt, blijft deze gelden in de avond en nacht (19.00-6.00 uur).
Landbouw: aanpak ammoniak via voer
Het kabinet wil de stikstofuitstoot via voer in de veehouderij verminderen door de hoeveelheid eiwit te verlagen. In veevoer zit stikstof in de vorm van eiwit dat dieren gebruiken voor de productie van vlees, melk en eieren. Als het voer meer eiwit bevat dan het dier nodig heeft leidt deze overmaat tot extra uitscheiding van niet benut stikstof via de mest en de urine. Door de hoeveel eiwit te verminderen in het voer kan de stikstofuitscheiding worden verlaagd en daarmee de uitstoot van stikstof naar het milieu, onder andere in de vorm van ammoniak. Ideeën van de sector worden hierbij betrokken en het kabinet wil ervoor zorgen dat de plannen aantrekkelijk zijn voor boeren om mee aan de slag te gaan. Een voorwaarde is dat een aanpassing van het veevoer veilig en goed is voor zowel mens als dier.
De uitbreiding van de bestaande warme saneringsregeling varkenshouderij, waar in het kader van de Urgenda-maatregelen 60 miljoen euro extra is vrijgemaakt bovenop de oorspronkelijke 120 miljoen euro, moet eveneens zorgen voor een daling van stikstofneerslag in de natuur.
Perspectief natuur
Het Rijk zet samen met de provincies in op een robuust en realistisch natuurbeleid. Maar ook wordt gekeken naar de status van met name enkele kleine natuurgebieden. Zo kan het zijn dat deze gebieden ook na herstelmaatregelen kwalitatief ‘zwak’ blijven. Het kabinet gaat hierover met de Europese Commissie in gesprek. Ook beziet het kabinet de mogelijkheden voor het samenvoegen en herindelen van natuurgebieden.
Oplossing PFAS
Ook voor PFAS wordt hard gewerkt om de vertraagde projecten los te trekken. Naast de aangekondigde achtergrondwaarde voor de landbodem, komt er ook voor de waterbodem een soortgelijke landelijke achtergrondwaarde. Dit wordt door Rijkswaterstaat in samenwerking met het RIVM en het kennisinstituut Deltares voor 1 december in kaart gebracht. Dit geeft baggerprojecten meer ruimte daar waar nu door het ontbreken van zo’n achtergrondwaarde de 0,1 grens geldt.
De rijksbaggerdepots worden opengesteld voor de meest vervuilde baggerspecie die ook PFAS bevat. Deze baggerdepots zijn de meest veilige locatie om deze vervuilde bagger op te slaan. Dit geeft op korte termijn een oplossing voor grote baggerprojecten, onder andere nabij IJmuiden, het Maas/Waal kanaal en de Nieuwe Waterweg.
Daarnaast krijgen gemeenten de mogelijkheid om via een versnelde procedure hun bodemkwaliteitskaarten te updaten. De Minister voor Milieu en Wonen stuurt de benodigde spoedwetgeving hiervoor vandaag naar de Eerste en Tweede Kamer. Doel is dat de nieuwe procedure rond 1 december gebruikt kan worden. De vliegende brigade, een team van bodemexperts, is deze week van start om gemeenten en provincies bij de voorbereidingen hiervoor te helpen.
Naast deze nieuwe maatregelen is het kabinet continu aan het verhelderen wat allemaal al kan, onder andere op informatiemarkten en werkconferenties. Ook de Bodemhelpdesk is volop gemeenten, provincies en bedrijven aan het helpen om aan te geven per project wat de mogelijkheden zijn. Zo biedt tijdelijke opslag uitkomst en accepteren diverse grondbanken grond zonder PFAS-meting. Daardoor kunnen aannemers grond kwijt. Ook is in steeds meer gemeenten al meer ruimte door op basis van metingen een lokale achtergrondwaarde vast te stellen.
Tenslotte werkt het kabinet aan bronbeleid. Om in de toekomst te voorkomen dat PFAS nog verder in ons milieu terechtkomt, zet het kabinet zich in om in Europa alle 6000 stoffen uit de PFAS-groep te verbieden. PFAS kan dan alleen nog onder zeer strenge restricties in producten gebruikt worden. Hiervoor zijn Europese afspraken nodig.