Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 25 oktober 2024
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Schoof na afloop van de ministerraad op 25 oktober 2024. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Pakket maatregelen asielbeleid
Het was een volle week, met twee ministerraden, zowel op maandag als op vrijdag. Vandaag ook voorafgegaan door een Rijksministerraad. En natuurlijk waren er de gesprekken over de uitwerking van de asielafspraken. Constructieve en inhoudelijke gesprekken, die uiteindelijk tot een zeer stevig resultaat hebben geleid. Dankzij de inzet van de fractievoorzitters van de dragende partijen ligt er nu een weloverwogen en omvangrijk pakket maatregelen om het asielbeleid sneller, strenger en soberder te maken. En ik ben blij te kunnen melden dat de ministerraad vandaag heeft ingestemd met deze maatregelen. Ik begrijp heel goed dat de mensen thuis denken: waarom hebben jullie hier nou zo lang over gedaan? Maar dit soort stevige maatregelen vragen om zorgvuldige afwegingen, maar ons doel is onveranderd. Want Nederland zit in een asielcrisis. Door de jarenlange hoge instroom van asielzoekers is het asielsysteem in zijn huidige vorm onhoudbaar. De asielopvang zit overvol, asielaanvragen kunnen niet tijdig worden verwerkt en een deel van de asielzoekers veroorzaakt grote overlast. De mensen die recht hebben op bescherming kunnen niet doorstromen. En van de asielzoekers die niet mogen blijven vertrekt een groot deel niet uit Nederland. Het is dus van groot belang dat we nú aan de slag gaan met het beperken van de instroom en het vlottrekken van de asielketen. We moeten weer grip krijgen op migratie. Daarom komt het kabinet met een asielnoodmaatregelenwet waarin maatregelen zitten die eerder voorzien waren om via de noodwetgeving te regelen. Tevens wordt de geldingsduur van de Asielvergunning Bepaalde Tijd tot drie jaar teruggebracht. Hiermee sluit Nederland aan bij de meer gangbare termijn in de ons omringende landen. Om het wetgevingsproces te bespoedigen vraagt het kabinet een spoedadvies aan de Raad van State.
Naast deze wet zetten we in op een aantal belangrijke aanvullende maatregelen: Zo voeren we vanaf eind november grenscontroles in. En komen er vanaf begin volgend jaar 50 tot 100 extra cellen voor vreemdelingenbewaring. De hervestiging in VN-verband wordt tot nader order beperkt tot 200 personen per jaar. Het landenbeleid ten aanzien van Syrië wordt aanzienlijk aangescherpt. Dat betekent dat mensen uit veilige gebieden geen asiel meer kunnen krijgen en zo mogelijk daar naartoe terug kunnen keren. Er komt een separaat wetsvoorstel om de Spreidingswet direct in te trekken. De wettelijke taakstelling statushouders voor gemeenten wordt geschrapt. En we komen met een wetsvoorstel om de rechterlijke dwangsom in verband met vreemdelingrechtelijke procedures af te schaffen.
De komende tijd gaan we al deze maatregelen verder uitwerken. Het wetsvoorstel voor de Asielnoodmaatregelenwet wordt zo snel mogelijk ingediend bij de Tweede Kamer. Kortom: de koers is uitgezet, wij gaan voortvarend verder.
De ministerraad heeft vandaag ook de Kamerbrief over de spreiding van de Rijkswerkgelegenheid vastgesteld. De komende jaren willen toe naar een betere spreiding van rijksoverheidsbanen over het land. Regio boven randstad is daarbij het adagium. In de Rijksministerraad hebben we vanochtend de inzet voor deelname aan de COP29, de VN-klimaattop in Baku, vastgesteld. Ik zal hier zelf op 12 en 13 november aan deelnemen. Namens het Koninkrijk zal ik het belang benadrukken van de afspraken rond afbouw van het gebruik van fossiele brandstoffen, het uitbreiden van hernieuwbare energie en het verdubbelen van onze energie-efficiëntie. Vanmiddag heb ik daarnaast de Turkse president Erdogan nogmaals gesproken. Ik heb mijn medeleven overgebracht voor alle nabestaanden van de slachtoffers van de verschrikkelijke terroristische aanslag op een fabriek bij Ankara. Nederland veroordeelt elke vorm van terrorisme. We leven mee met Turkije en houden de situatie nauwlettend in de gaten.
Na het herfstreces zal ik op donderdag 7 november en vrijdag 8 november deelnemen aan een bijeenkomst van de Europese Politieke Gemeenschap en daarna aan de informele Europese Raad in Boedapest. Vanwege mijn afwezigheid die vrijdag zal de wekelijkse ministerraad op maandag 11 november plaatsvinden. Dat betekent dat ook de eerste persconferentie na het herfstreces op deze maandag zal zijn.
DE ROOY (NOS)
Meneer Schoof, even in den brede. Wat hoopt het kabinet met dit pakket te bereiken?
SCHOOF
Vermindering van de instroom, versnelling van de uitstroom, dat wil zeggen terugkeer van degenen die hier niet rechtmatig verblijven. En de asielketen weer op orde te krijgen, en daarmee de druk op de samenleving te verminderen.
DE ROOY
Probeert u eigenlijk Nederland minder aantrekkelijk te maken?
SCHOOF
Wij proberen het zodanig te doen dat degenen die echt recht op bescherming hebben, die ook krijgen. En degenen die geen recht op bescherming hebben, inderdaad te ontmoedigen naar dit land te komen.
DE ROOY
Hoe kunnen de mensen die wel recht hebben om hier te komen, nog een leven opbouwen in Nederland?
SCHOOF
Op een manier zoals elke Nederlander dat kan. Als men recht krijgt om hier in Nederland te verblijven, dan staan de voorzieningen open voor iedereen. Zoals ook voor elke Nederlander.
DE ROOY
Maar ze weten bijvoorbeeld niet hoe lang ze mogen blijven. In ieder geval niet permanent.
SCHOOF
Dat klopt. het is voor een bepaalde tijd. Maar dat is ook logisch, omdat het gebied waar ze uit zijn weggegaan, als dat gebied weer veilig is, is het logisch dat je dan weer terugkeert naar dat land. Tenzij je inmiddels zo lang in Nederland bent geweest dat je het Nederlanderschap kan aanvragen. Dan zit je natuurlijk in een andere situatie. Maar op zich, je biedt bescherming voor datgene wat er gebeurt in een land of in een gebied van een land. Als die situatie verandert en je hebt een tijdelijke vergunning, is het logisch dat er daarna weer een beroep op je wordt gedaan om terug te keren.
DE ROOY
Ook als het gaat over woningen. Daar hebben jullie een nieuwe blik op, doorstroomlocaties. Kunt u precies uitleggen wat dat is en hoe dat eruit moet zien? Waar het komt te staan?
SCHOOF
Doorstroomlocaties zijn voorzieningen die vooral gebruikt worden om de statushouders, degene die een vergunning heeft gekregen van de Nederlandse overheid, om het mogelijk te maken dat zij het asielzoekerscentrum verlaten, waardoor er ruimte komt voor degenen die nog geen statushouder zijn.
En die doorstroomlocaties zijn nodig voor opvang omdat we constateren dat de woningmarkt zo krap is voor iedereen, dat we deze mensen een alternatieve mogelijkheid willen geven om in een sobere locatie hun leven op te pakken.
DE ROOY
Dus mensen die te horen hebben gekregen dat ze hier mogen blijven, omdat ze vluchten voor oorlog en geweld, krijgen niet meer een woning bijvoorbeeld in een wijk of in een sociale huurwoning, maar ergens op een andere locatie? Hoe moet dat eruitzien?
SCHOOF
Ja, dat zullen verschillende locaties zijn in Nederland. Uiteindelijk zijn statushouders ook gerechtigd om een woning in Nederland te krijgen, zoals elk gezin in Nederland, zoals iedereen in Nederland. Maar we weten dat iedereen moeite heeft om een woning te vinden in Nederland. Dat betekent dat het kabinet het op zich heeft genomen om te kijken: hoe kunnen we toch voor opvang zorgen? En tegelijkertijd het niet zodanig in te richten, en daarom gaat de voorrangsbepaling er vanaf, dat de asielzoekers op de sociale woningmarkt met voorrang kunnen worden geplaatst, zodat er een evenwichtige spreiding kan plaatsvinden, zou je kunnen zeggen, van de diverse mensen die aanspraak maken op sociale woningbouw.
DE ROOY
Vreest u niet dat het voor deze mensen lastig wordt om hier ook echt een leven op te bouwen?
SCHOOF
Nou, ik denk het niet. Ik denk dat in een periode van drie jaar, ook als we in staat zijn om de procedures veel sneller te doen, dat het de mogelijkheid geeft om hier het leven op te bouwen, in het besef van de tijdelijkheid, dat als hun land waar ze ooit uit zijn weggegaan, als het daar weer veilig is, ga ik ervan uit dat die mensen ook daarnaartoe willen terugkeren.
DE ROOY
Dus het besef van tijdelijkheid, dat moet eigenlijk duidelijk worden voor iedereen die hier komt, ook voor wie vlucht voor oorlog en geweld, meer dan hoe dat in het verleden was eigenlijk in Nederland?
SCHOOF
Ja dat klopt, want wij kenden vergunningen voor onbepaalde tijd, die worden afgeschaft, en het worden vergunningen voor bepaalde tijd. Dat beperken we tot een termijn van drie jaar, wat overigens in Europa gangbaar is.
DE ROOY
Dan nog even over iets nieuws wat erin staat, dat gaat over Syrië, het landenbeleid eigenlijk. Waarom kiest het kabinet ervoor om dat landenbeleid politiek te maken?
SCHOOF
Nee, het wordt niet politiek gemaakt. Nog even terug naar hoe het landenbeleid wordt vormgegeven, waarop dat gebaseerd is. Dat is gebaseerd op ambtsberichten vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat zijn ambtelijke ambtsberichten, die zijn ook onafhankelijk. En de opdracht wordt door de minister van Buitenlandse Zaken gegeven, en in de opdracht zou bijvoorbeeld kunnen staan: welke gebieden in Syrië zijn veilig? Als je daar niet naar vraagt, krijg je daar ook geen antwoord op. Dus dat zou een methode kunnen zijn om dat te doen. Als dan in het ambtsbericht staat dat sommige gebieden veilig zijn, dan is het vervolgens aan de minister van Asiel en Migratie om daar een politiek oordeel over uit te spreken op basis van het ambtsbericht. En als haar oordeel is dat het gebied veilig genoeg is, dan kan het landenbeleid in die zin worden aangepast, dat mensen uit dat gebied geen recht hebben op een asielvergunning. En de vervolgstap is dan dat je ook kan kijken of mensen dan ook terug kunnen keren naar dat gebied. En dat is een op zichzelf genomen buitengewoon ordentelijk proces, waarover ook het debat in de Kamer kan plaatsvinden.
BREMER (RTL)
Waarom kiest u niet voor het noodrecht? We zaten toch in een crisis?
SCHOOF
Nou ik heb net ook in mijn woorden al gesproken dat er nog steeds een crisis is, maar dat we met elkaar en ook met de fractievoorzitters de afgelopen periode hebben geconstateerd, laat ik zeggen,
dat onze politieke werkelijkheid wat aan het veranderen was. Waarin er een groot risico was dat de Noodwet het niet zou halen. En we daarom in de gesprekken met de fractievoorzitters ook hebben gekeken: zijn er alternatieven? En ik ben de fractievoorzitters in dat opzicht buitengewoon dankbaar, in alle gesprekken die ik met hen heb gevoerd, dat ze bereid zijn om eigenlijk over hun eigen schaduw heen te springen om tot een aanpak te komen die het mogelijk maakt hetzelfde te bereiken, via wetgeving die in ieder geval niet op weerstand rekent in de Kamers, althans qua proces.
BREMER
Maar dat wist u toch weken geleden ook al, dat dat het niet zou gaan halen?
SCHOOF
Maar dat is een besef wat je met elkaar wel moet opbouwen, want er waren grote politieke belangen. En daarom ben ik blij dat we met elkaar die gesprekken hebben gevoerd, die gesprekken waren ook nodig. Die gesprekken hebben in constructieve sfeer plaatsgevonden. En daarom kunnen we dit nu, gesteund door de vier fractievoorzitters als kabinet ook besluiten.
BREMER
Dus we zitten nog wel in een crisis, maar niet in zo 'n grote crisis?
SCHOOF
We zitten gewoon in een crisis die maatregelen vereist, en het is gewoon noodzakelijk dat Nederland een asielbeleid heeft dat sneller, strenger en soberder wordt, en dat is onverminderd. En dat bedoelde ik ook met de woorden dat het doel nog steeds vaststaat.
BREMER
Heeft u ooit de dragende motivering van minister Faber gezien?
SCHOOF
De dragende motivering is nooit in de ministerraad behandeld, dus daar moet ik ook geen uitspraken over doen.
BREMER
Dus u zei: dank voor uw werk, we gaan er niks mee doen?
SCHOOF
Ik denk dat veel elementen uit het voorwerk wat op het ministerie van Asiel en Migratie is verricht,
door mevrouw Faber en ook door haar ambtenaren overigens, dat dat heel goed gebruikt kan worden bij de motivering en de opbouw van het wetsvoorstel van de Asielnoodmaatregelenwet.
BREMER
Waarom wilt u de Spreidingswet zo snel intrekken?
SCHOOF
Dat stond al in het hoofdlijnakkoord, dat stond ook in het regeerprogramma, dus het is geen nieuwe lijn van dit kabinet om dat uiteindelijk te doen.
BREMER
Behalve de snelheid, u wilt het snel doen?
SCHOOF
In het hoofdlijnakkoord stond het ook al direct, soortgelijke woorden stonden ook in het regeerprogramma. En nu hebben we gezegd dat we het voorstel naar de Raad van State willen sturen, uiterlijk voor het eind van dit jaar.
BREMER
Maar hij werkt, burgemeesters zijn er blij mee. Zou je dan niet beter kunnen zeggen: we laten hem nog even bestaan en trekken hem in als de instroom daadwerkelijk naar beneden gaat?
SCHOOF
Het kabinet heeft een andere keuze gemaakt.
BREMER
Waarom?
SCHOOF
En dat is een keuze die deze zomer al in het hoofdlijnakkoord stond, die wij in het regeerprogramma hebben uitgewerkt. En dat we denken dat we hiermee, en met de maatregelen die we ook hebben gezegd, dat de minister van Asiel en Migratie en de minister van Volksverzekering en Ruimtelijke Ordening ook gaan kijken op welke manier zij ook voor de statushouders iets kunnen doen. Dat we daarmee ook in de asielopvang iets kunnen doen, en dat we daarmee adequaat de opvang in Nederland kunnen regelen.
BREMER
Maar dat is dan toch een keuze voor de beeldvorming? Als burgemeesters zeggen: hij werkt, wij hebben er wat aan, we krijgen plekken, we zoeken plekken, we zien de instroom nog niet naar beneden gaan. Dan bent u toch alleen bezig met beeldvorming?
SCHOOF
Nou als de burgemeesters zo enthousiast zijn over het aanbieden van locaties dan denk ik dat ze dat ook zonder de Spreidingswet kunnen doen.
BREMER
Nee er zijn burgemeesters enthousiast omdat er nu ook gemeenten zijn die normaal geen plekken aanbieden, die nu wel plekken aanbieden, en die straks misschien wel zeggen: u krijgt ze niet. En dan zit u als kabinet met een probleem.
SCHOOF
Nou ik hoop dat die gemeenten nog steeds die plekken aanbieden, en dat daarmee de opvang van asielzoekers in Nederland kan worden geregeld.
BREMER
Maar u heeft een middel in handen dat werkt. Waarom zou u daar afscheid van nemen?
SCHOOF
Het is een middel waarvan ook politieke afspraken zijn gemaakt, die het kabinet heeft overgenomen om de Spreidingswet in te trekken. In het hoofdlijnakkoord stond dat al direct, in soortgelijke bewoordingen in het regeerprogramma en soortgelijke bewoording vindt u nu in de brief, met een concrete data van indiening van het wetsvoorstel bij de Raad van State.
BREMER
Het ging er net al even over. Wat doet u als het ambtsbericht van Buitenlandse Zaken over de veiligheid in Syrië zegt: wij vinden het nog steeds onveilig?
SCHOOF
Nou, laat helder zijn dat als het ambtsbericht geen aanleiding geeft om een gebied veilig te verklaren, kan je niet een gebied politiek veilig verklaren. Maar ik zei ook al, de vraag stellen van wat zijn veilige gebieden, en ik zie dat ook overigens in de Europese Raad hebben we er ook over gesproken,
dat veel Europese landen op dit moment aan het kijken zijn en eigenlijk ook de indruk hebben dat sommige gebieden van Syrië wel degelijk veilig zijn. Maar dat zal het ambtsbericht uiteindelijk moeten aantonen.
BREMER
Dus als het ambtsbericht zegt: wij vinden het nog niet veilig, dan gaat deze regel overboord?
SCHOOF
Nou, daar blijft de regel nog steeds staan. Namelijk dat zodra het ambtsbericht de ruimte geeft om gebieden veilig te verklaren, dan worden ze veilig verklaard en geldt datgene wat ik net heb gezegd.
En ik heb gelet op ook wat er in ons land omheen gebeurt en gelet op de opdracht die we expliciet zullen verstrekken, namelijk welke gebieden zijn veilig, dat dat tot mogelijkheden behoort.
BREMER
Vindt u dit een humaan asielbeleid?
SCHOOF
Ik zou niet weten waarom dit geen humaan asielbeleid is.
BREMER
Ik kan wel een paar voorbeelden noemen. U ziet ze niet?
SCHOOF
Nee.
BREMER
Oké, dank u.
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Schoof, voelt het alsof u uw kabinet heeft gered?
SCHOOF
Nou, het voelt alsof we nu aan de slag kunnen op een buitengewoon belangrijk onderwerp, namelijk asiel. En wat we niet hadden kunnen doen als we er niet uit waren gekomen. Dus dat vind ik het allerbelangrijkste. En dat geldt voor asiel, maar dat geldt ook voor de volle breedte van het kabinet.
En daar ben ik dus eigenlijk ook wel tevreden over, ook los van de asielafspraak, dat we gewoon echt door kunnen.
DE WINTHER
Maar was het denkbaar dat uw kabinet had overleefd als u het op dit punt niet eens was geworden?
SCHOOF
Nou, ik denk dat daar ook ongetwijfeld zorgen over zouden zijn geweest. En niet voor niets, naast de politieke werkelijkheid, zijn er gesprekken ook gevoerd tussen mij en de fractievoorzitters. Want dit leidt ertoe dat we door kunnen.
DE WINTHER
U heeft wekenlang niks willen zeggen. U bent druk bezig met de gesprekken en u voelde dat het in het kabinet zelf niet ging lukken. Dat u de fractievoorzitters daarbij aan tafel moest hebben of telefonisch moest spreken. Kunt u vertellen wie nou uiteindelijk heeft gezegd: we moeten afwijken van de afspraken die we hebben gemaakt?
SCHOOF
Het is een gezamenlijke afspraak geweest van ons vijven.
DE WINTHER
Ja, uiteindelijk is dat het resultaat. Maar iemand heeft op een gegeven moment aan de bel getrokken. Was dat de NSC of was dat de PVV?
SCHOOF
Misschien was het wel de premier. Laten we zeggen dat de verschillende opties, dat heb ik ook altijd gezegd, zijn aan de orde geweest. Terwijl de kabinetslijn helder was, 110-111. Daarnaast over de verschillende opties zijn gaan spreken. En het is niet interessant de vraag wie heeft het nou als eerste geopperd. Interessant is dat we met z'n vijven tot die conclusie zijn gekomen. En daar ben ik de vier fractievoorzitters dankbaar voor.
DE WINTHER
Ik weet niet of het niet interessant is, want het was de leider van de grootste partij die tijdens de algemene beschouwing heeft gezegd dat dit voor hem heel belangrijk was en dat dit niet voor niks een afspraak was die aan de formatietafel gemaakt is. Dat betekent dus dat er iets wat voor die partij heel belangrijk was eigenlijk door die partij ook is opgegeven en logischerwijs de vraag opwerpt: wat is dan precies het wisselgeld? Want ik neem aan dat je niet elke week met de coalitie aan tafel gaat zitten om dingen te heronderhandelen die je hebt afgesproken?
SCHOOF
De brief is precies datgene wat we met elkaar hebben afgesproken. Er zitten dus geen andere afspraken dan datgene wat we in de kabinetsbrief hebben opgeschreven en dat is datgene
waar de vier fractievoorzitters en ik namens het kabinet overeenstemming over hebben bereikt.
DE WINTHER
U heeft niet een moment gezien de afgelopen weken dat bijvoorbeeld Geert Wilders heeft aangegeven dat dit voor hem eens maar nooit weer was?
SCHOOF
Nee, die termen kan ik me inderdaad absoluut niet herinneren. We hebben- nee maar het is voor iedereen was dit best wel een ingewikkeld onderwerp. Daarom hebben we er ook best wel lang over gedaan en hebben we er ook best wel veel uren in gestopt, zelfs tot en met gisteren nog weer een keer
acht en een half uur. Dat geeft aan dat het voor iedereen moeilijke onderwerpen zijn, want anders had je het wel even heel snel met elkaar gedaan. Dus dit ligt zwaar bij de PVV, het ligt ook zwaar
bij het totaal van alle vier partijen over wat zijn we nu met elkaar aan het doen? Maar uiteindelijk gaf voor iedereen de doorslag: één, men wil dat strenge asielbeleid - strenger, sneller, soberder - en men wil dat het kabinet de kans krijgt om dat te realiseren. En daarom zijn we er uiteindelijk met de vier fractievoorzitters, de ondergetekenden, uitgekomen.
DE WINTHER
Is er een signaal afgegeven off besproken blikkend op de toekomst met betrekking tot de behandeling van de verschillende wetsvoorstellen in de Tweede Kamer, later misschien ook de Senaat, of NSC, ja zeg misschien wat milder of wat minder kritisch moet opstellen, als het gaat om te kijken of het allemaal rechtsstatelijk is, omdat ze deze concessie nu volkaren hebben gekregen?
SCHOOF
Nee er is gesproken over, zeg maar, de uitkomst zoals u in de brief van het kabinet zijn weerslag heeft gevonden. Die wordt gesteund door alle vier de fractievoorzitters en daarmee ga ik er vanuit dat ook de vier fractievoorzitters de lijn, zoals die in deze brief wordt uitgewerkt, ook ten volle zullen steunen.
DE WINTHER
Dus niet al te moeilijk doen in de Tweede Kamer, dat is ja dus, ten volle zullen steunen?
SCHOOF
Ja.
DE WINTHER
Laatste vraag dan. Als het gaat om het intrekken van de Spreidingswet, die is natuurlijk net aangenomen door de Senaat, er zitten ook VVD-senatoren, daarbij aan boord, wat is daar eigenlijk over afgesproken? Heeft Dilan Yeşilgöz alvast aangegeven dat haar senatoren het intrekken van die wet zullen steunen?
SCHOOF
Dat is allemaal niet aan de orde geweest. Datgene wat in de brief staat, is wat ze met elkaar hebben afgesproken en als u de brief leest over de Spreidingswet, dan ziet u dat er wordt gesproken over de Spreidingswet voor het eind van dit jaar naar de Raad van State dat er een aantal onderdelen uit de
Asielcrisiswet die nog in het hoofdlijnakkoord stond, waarvan een flink deel overigens op andere manieren wordt gerealiseerd, dat die elementen ook worden ingediend, en dat die gezamenlijk in werking zullen treden.
DE WINTHER
Ja, en was dat min of meer een soort voorwaarde, van: ze kunnen alleen maar akkoord gaan in de Senaat als we tegelijkertijd ook er iets tegenover kunnen stellen?
SCHOOF
Nee, dat had niets te maken met de verhouding in de Senaat. Dat had te maken met de verhoudingen met z'n vieren zoals we aan het praten waren, dat het belangrijk was om die koppeling aan te brengen.
DE WINTHER
Maar er is op geen enkele manier gesproken over wat VVD -senatoren of BBB -senatoren in de Senaat gaan doen met datgene wat u hebt afgesproken?
SCHOOF
Nee. Ik heb gesproken met de vier fractievoerders uit de Tweede Kamer en niet met die uit de Eerste Kamer.
BEEKMAN (BNR)
Wat gaat dit pakket qua saldo doen met de instroom?
SCHOOF
Nou, dat is afwachten. Maar de bedoeling is dat de instroom omlaaggaat en dat de terugkeer wordt gesneld.
BEEKMAN
Maar vertelt u nou dat het strengste asielbeleid ooit, dat het kabinet eigenlijk niet weet wat dat gaat opleveren?
SCHOOF
Het is heel moeilijk om de asielinstromen één op één te herleiden tot de maatregelen die je neemt. Je kan wel met de maatregelen die je neemt ervoor zorgen dat je de instroom omlaag brengt. Dat kan je niet in nummers uitdrukken. Net zo min als dat je dat met de uitstroom in de terugkeer kan doen. Maar dat je hiermee wel een pakket van maatregelen hebt waarmee één, de doorstroom in de keten wordt gesneld, en twee, die effecten op de instroom en terugkeer absoluut zullen optreden.
BEEKMAN
Maar dat is toch heel wonderlijk? Want bijvoorbeeld de nareis, daar heeft u gewoon cijfers van. Dus vertelt u even, wat levert dat op bijvoorbeeld?
SCHOOF
Nou, dan wordt het een beetje quiz-achtig.
BEEKMAN
Nee hoor, nee, nee. Dit is geen quiz-achtig, want u heeft daar weken over zitten praten. Het doel is heel duidelijk, de instroom beperken. Dat is het allerbelangrijkste. Dan moet je toch wel enig beeld hebben van wat dat gaat opleveren?
SCHOOF
Het hele specifieke voorbeeld van de nareis, dat stond ook al in ons regeerprogramma, maar dan onder de noodwet, dus die is daar in één op één op overgenomen. En ik ga hier nou niet aan allerlei cijfers noemen. Wat er staat, staat er namelijk dat meerderjarige kinderen, dat dat zal worden beperkt. En dat zijn kinderen boven de 18 jaar, zoals je weet.
BEEKMAN
Maar wordt het pakket met stevige maatregelen gepresenteerd, dan heeft u toch wel een kleine indicatie, ja, ik probeer het nog een keer, wat dat oplevert?
SCHOOF
Het zal tot vermindering van de instroom leiden. Het zal tot vermeerdering van de terugkeer leiden.
BEEKMAN
Maar hebben we het dan over honderden mensen? Hebben we het over duizenden mensen? Waar spreken we over met elkaar?
BEEKMAN
Nee, ik ga geen getallen noemen. Het is belangrijk dat die instroom, zeg maar, afneemt. En tegelijkertijd is het belangrijk dat ook diegenen die bescherming hebben, wel degelijk worden beschermd. Daarom ook moet, zeg maar, eigenlijk alles, en daarom is het huidige systeem onhoudbaar, daarom moeten we daar allerlei verandering aan brengen, een samenhangend pakket. Dat moet hiertoe leiden.
BEEKMAN
Maar toch, ik heb de maatregelen doorgenomen. Welke maatregelen doen nou echt iets aan die instroom? Kunt u die even noemen?
SCHOOF
Het is het geheel van het pakket van de maatregelen zoals die in deze brief staan.
BEEKMAN
Nu ontwijkt u mijn vraag, want de Spreidingswet kunnen we opzij leggen, die doet namelijk niks met de instroom. Welke maatregelen doen nou wel iets met de instroom?
SCHOOF
Toch herhaal ik mijn tekst, namelijk dat het het samenhangende pakket is wat in deze brief zit. Plus, dat u ook weet dat we ook nog een aantal hervormingen hebben voor het totaal van het asielbeleid, zoals die ook in het hoofdlijnakkoord en het regeerprogramma zijn genoemd, die komen hier nog achteraan. Dus in verschillende fases pakken we het onhoudbare asielsysteem aan, en dat leidt uiteindelijk tot grip op immigratie. En ik ga niet heel precies op elke maatregel met cijfers werken, dat is onhaalbaar. Het is het samenhangende pakket van maatregelen, wat uiteindelijk ertoe moet leiden dat we grip krijgen op migratie. En daar hoort onder: vermindering van de immigratie, versnelling van de procedures en versnelde terugkeer van degenen die hier niet thuis horen.
BEEKMAN
Maar uw antwoord nu eigenlijk is, op het strengste asielbeleid ooit, grip terugkrijgen op migratie, wat is het resultaat daarvan: weten we niet?
SCHOOF
Nou we weten dat we hiermee grip krijgen op die migratie. Maar u vraagt hele precieze getallen, en daar kan ik en wil ik overigens ook geen antwoord op geven, want we hebben een samenhangend pakket gemaakt, we zijn ervan overtuigd dat we hiermee grip krijgen op migratie. Dat is deels deze pakketten die nu in de brief staan, deels de dingen die we op een andere manier nog moeten doen.
En dan zullen we gaan zien dat we grip krijgen op die migratie, dat die instroom omlaag gaat, dat die terugkeer meer resultaat oplevert en de procedures worden versneld.
BEEKMAN
Maar resultaat niet gegarandeerd dus, want u weet het eigenlijk niet?
SCHOOF
Nee, maar het is een samenhangend pakket waarvan we overtuigd zijn dat het die grip oplevert. Maar asielinstroom heeft ook nog te maken overigens met datgene wat we in Europa doen. Daar vertel ik ook geen geheimzinnigheid mee. Het Pact in Europa is ook belangrijk, dus het is een heel pakket aan maatregelen, nationaal en internationaal, die hiertoe zullen moeten leiden.
BEEKMAN
Dan is een ander probleem de vastgelopen asielketen.
Het kost de Nederlandse staat ook veel geld. In 2024 is er bijna een miljard bij gegaan voor die crisisnoodopvang op cruiseschepen, hotels worden afgehuurd. Nu de Spreidingswet van tafel gaat en ook de taakstellingen van gemeenten verdwijnen, wat doet dat eigenlijk met de asielketen?
SCHOOF
De verwachting is dat met alle maatregelen die we nemen, het uiteindelijk leidt tot een vermindering van de kosten van de asielketen.
BEEKMAN
Hoe?
SCHOOF
Doordat uiteindelijk die instroom omlaaggaat en de terugkeer wordt versneld, en mensen korter in de procedure zitten. Dus het totaalpakket zal uiteindelijk leiden tot minder kosten in de asielketen, en dat is buitengewoon belangrijk, want als u de begroting en meerjarige begroting heeft gezien, dan ziet u dat daar ook de budgetten fors omlaaggaan, dus des te meer reden om te zorgen dat je grip krijgt door de migratie.
BEEKMAN
Met 5 miljard over 2 jaar.
SCHOOF
Ja, inclusief opvang Oekraïne trouwens.
BEEKMAN
Want wanneer gaat dit dan effect hebben? Want nu zit het vol, die asielketen zit nu vast, dit kost nu de Nederlandse Staat honderden miljoenen. Wanneer gaat dit resultaat opleveren?
SCHOOF
De verschillende maatregelen, als het wetten zijn, gaan pas resultaat opleveren op het moment dat ze een wet zijn. Misschien hebben ze een vooruit- (onverstaanbaar, red.) werking, dat zou kunnen. Maar echte effecten treden op op het moment dat je ze instelt, en normaal gesproken niet eerder. Dus dat zal geleidelijk aan in de komende periode zijn.
BEEKMAN
Maar ik denk niet dat je een genie hoeft te zijn om te zien dat op het moment dat je de Spreidingswet aan de kant schuift, en ook geen taakstelling meer hebt voor de gemeente, dat in ieder geval die noodopvang voorlopig nog wel vol blijft zitten?
SCHOOF
Maar daarom hebben we ook gezegd dat we die doorstroomlocaties gaan uitwerken, waar de minister van Asiel en Migratie en de minister van Volkshuisvesting en Ruimte en Ordening met elkaar aan de slag gaan, om dat te gaan realiseren. En dat gaat helpen om uiteindelijk de opvang goedkoper te krijgen.
BEEKMAN
Stond de minister van Financiën eigenlijk te juichen om het pakket zoals het er nu ligt?
SCHOOF
De minister van Financiën is geheel akkoord gegaan met dit pakket, zoals elk lid van het kabinet. En overigens, de minister van Financiën zit in Washington op dit moment bij de jaarvergadering van het IMF, maar werd waargenomen door zijn staatssecretaris. Ik had gisteren ook nog even contact met de minister van Financiën over hele andere dingen, en ook voor hem geldt: belangrijk dat we dit politieke feit met elkaar in de ministerraad uiteindelijk als besluit, dit plan en die wetgeving en de termijnen die we daarin hebben voorgenomen, dat we die in de ministerraad hebben afgerond. En natuurlijk zullen er allerlei dingen zijn die uiteindelijk om nadere uitwekking zullen vragen, en daar hebben we ook absoluut oog voor, maar we gaan nu eerst kijken: wat kunnen we realiseren. Dat is belangrijk.
BEEKMAN
De laatste vraag. De minister van Financiën, heeft hij wel nog eisen gesteld? Van: leuk dat jullie dat allemaal aan de kant schuiven met al die maatregelen, maar mij moet het niet meer geld gaan kosten?
SCHOOF
De minister van Financiën heeft via zijn staatssecretaris vanochtend natuurlijk gezegd: jongens, als dit geld gaat kosten, dan moeten we daar met elkaar over praten. Maar dat is logisch, dat is namelijk de standaardzin van de minister van Financiën, altijd bij elk voorstel wat er gebeurt. Maar veel van deze voorstellen moeten ook in wetgeving worden uitgewerkt. Die wetgeving, dat gaan we snel doen, dat heeft u ook allemaal gehoord, en bij die wetgeving vinden er vervolgens allerlei toetsen plaats, inclusief met betrekking tot het budget.
HOEDEMAN (AD)
Meneer Schoof, ik wil toch even terug naar Syriërs met een verblijfsvergunning. Als ambtenaren vaststellen dat delen van Syrië veilig zijn, kunnen ze dus teruggestuurd worden, nog dit jaar. Maar nu heeft het Europees Hof van Justitie gezegd, nog deze maand, dat een land pas veilig kan worden verklaard als het hele land veilig is, en niet delen. Trekt u zich iets aan van die uitspraak van het Europees Hof van Justitie?
SCHOOF
Die uitspraak is inderdaad van vrij recent, 4 oktober dacht ik uit mijn hoofd gezegd, dus de uitspraak is mij bekend. En wij kijken iets anders naar deze uitspraak dan dat dat zeg maar het beleid ten aanzien van Syrië niet mogelijk zou maken. Dus wij hebben er vertrouwen in dat we ons beleid kunnen doen en dat de uitspraak van het Hof geen beletsel opwerpt voor de uitvoering van dit beleid.
HOEDEMAN
Maar waarom denkt u dat?
SCHOOF
Ik zei al, de uitspraak moet ook bestudeerd worden, maar dat is onze inschatting. En daar komen we ongetwijfeld ook in de volgende Kamerdebatten over… ik weet zeker dat de Kamer het daarover gaat hebben.
HOEDEMAN
Het is fascinerend dat u net zei: ik noem bewust geen getallen over de vermindering van de asielinstroom. Dan kunt u ook nergens aan opgehangen worden, dat is makkelijk. Als het er 300 minder zijn volgend jaar, dan kunt u zeggen: we hebben grip.
SCHOOF
Nee maar een grip is meer dan alleen maar een getal. Grip is ook dat het hele asielstelsel, waarvan ik ook zei dat het onhoudbaar geworden, dat dat uiteindelijk zodanig vorm wordt gegeven dat we grip hebben op het totaal. Niet alleen maar op de instroom, maar dat is een belangrijke indicator.
HOEDEMAN
Nu is het een imposante reeks maatregelen, zo op het eerste gezicht, maar nu staan tussen droom en daad wetten in de weg en praktische bezwaren. Mochten daar nou maatregelen op stuk lopen, komen er dan aanvullende maatregelen?
SCHOOF
We gaan nu eerst kijken dat we deze maatregelen werkelijk gaan uitvoeren. We hebben als kabinet er vertrouwen in dat we dit kunnen doen, en hebben dus niet met elkaar gesproken over allerlei als-dan varianten. We hebben er gewoon vertrouwen in dat we dit kunnen gaan waarmaken.
HOEDEMAN
Waarom maakt u niet net zoveel haast met de aanpak van arbeidsmigratie? Bijvoorbeeld met een Arbeidsmigratienoodmaatregelenwet?
SCHOOF
We hebben met elkaar gezegd: we hebben een asielcrisis, dat systeem zit helemaal vast, dat willen we aanpakken. Dat was de prioriteit van het kabinet. En nu we hier een pakket ook helemaal hebben uitgewerkt waarmee wij ook vinden dat we ook echt door kunnen, en waarover we in het parlement een goede discussie over kunnen voeren, gaan we vervolgens weer verder met de volgende zaken. En daar hoort onder andere ook arbeidsmigratie bij.
HOEDEMAN
Ja, maar dat probleem is minstens zo nijpend, en de minister van Sociale Zaken zegt: er moet een discussie worden gevoerd. Dat is toch hele andere koek dan die verhitte woorden van de afgelopen weken?
SCHOOF
Ja maar we komen ook met een aanpak voor de arbeidsmigratie. Maar daar spelen, ook rondom vraagstukken van welke arbeidsmigratie wil je wel, welke arbeidsmigratie wil je niet, hoe verhoudt zich dat binnen Europa, buiten Europa, dat is een ingewikkeld vraagstuk. Ook de woonomstandigheden, de arbeidsomstandigheden van de arbeidsmigratie kent inderdaad allemaal veel zorgpunten. Maar daarover hebben we niet gezegd dat we met allerlei vormen van spoed- of noodwetgevingen moeten komen. Eerst zorgen dat we dit onderwerp beetpakken, daarmee vol aan de slag gaan en dan komen er ook de volgende onderwerpen.
VAN DEN BERG (REUTERS)
Ik wil nog even terug naar Syrië. De Nederlandse Staat heeft samen met Canada een zaak lopen bij het Internationaal Gerechtshof hier in het Vredespaleis, waarbij ze Syrië beschuldigen van grootschalige, doorlopende en systematische schendingen van mensenrechten, onder andere het VN -anti-martelverdrag. We hebben dus aan de ene kant de Nederlandse staat die zegt ‘er zijn misschien gebieden in Syrië die veilig zijn’ en aan de andere kant de Nederlandse staat die zegt ‘doorlopende systematische schendingen van mensenrechten door de Syrische regering’. Waar zijn die veilige gebieden dan? Zijn dat dan gebieden waar de regering geen macht heeft?
SCHOOF
Ze kunnen in ieder geval wat mij betreft samengaan en nogmaals we hebben eerst het ambtsbericht nodig en op basis van het ambtsbericht vindt vervolgens de politieke weging plaats.
VAN DEN BERG
Dus deze politieke weging beïnvloedt niet Nederlands standpunt in de Syrië-martelzaak bij het Internationaal Gerechtshof?
SCHOOF
Die procedure loopt.
VAN DEN BERG
Oké.
VRAAG (ONBEKEND)
Zijn al deze plannen juridisch getoetst?
SCHOOF
Net zo min als dat het hoofdlijnakkoord en het regeerprogramma juridisch zijn getoetst, zijn ook deze plannen in die zin niet aan de juridische toetsing onderhevig. Dat gebeurt op het moment dat de westervoorstellen in het kabinet aan de orde zijn, dan heeft er wel degelijk een juridische toetsing plaatsgevonden.
VRAAG
Dus de ministers hebben ingestemd zonder te weten of dit juridisch haalbaar is?
SCHOOF
Nou, we gaan er vanuit dat het juridisch haalbaar is, anders zouden we het niet voorstellen. Maar u vroeg naar de juridische toets en de juridische toets of juridische haalbaarheid zijn twee verschillende dingen.
VRAAG
Ja, maar gelooft u dat deze plannen overeind blijven, ook als u kijkt naar de EU -verdragen?
SCHOOF
Nou, als ik zou denken dat het niet overeind zou blijven, zou ik ze niet hebben ondertekend met de brief die vandaag verzonden is aan de Kamer.
VRAAG
Dan een andere vraag. Met dit pakket, wat wil Nederland eigenlijk proberen uit te stralen?
SCHOOF
Nederland wil uitstralen dat degenen die recht hebben op bescherming in Nederland dat ook krijgen. Maar degenen die dat recht niet hebben, dat we daar willen voorkomen dat die mensen naar Nederland komen.
VRAAG
Ja, maar het opvang wordt soberder. Zelfs Syriërs met een vergunning kunnen teruggestuurd worden. Is dat nog ook wel humaan? Is het belangrijk dat Nederland dat ook nog uitstraalt?
SCHOOF
Ja, want het gaat om vergunningen van bepaalde tijd. Daar gaat het over, als het gaat om terugsturen.
En als je een vergunning krijgt om hier te blijven, vanwege je onveilige situatie in je land,
als dan in het gebied waar u vandaan komt het veilig is, dan is het niet meer dan logisch dat je vraagt om terug te keren naar je land van herkomst.
VRAAG
Ja, maar is het niet ergens ook opportuun dat hier in Den Haag al wordt nagedacht over veilige gebieden in Syrië en het terugsturen van mensen die gevlucht zijn voor Assad?
SCHOOF
Die discussie is niet, zeg maar, nu vandaag begonnen. Die discussie speelt al langer en speelt ook in de Europese dimensie, dat wil zeggen bij de diverse Europese lidstaten. En iedereen is daarmee bezig, omdat daarom zijn ook die ambtsberichten belangrijk, zijn ook die Europese contacten belangrijk met elkaar te kijken: zijn die gebieden veilig en kunnen we dan vervolgens ook daar de politieke besluiten op nemen?
VRAAG
Ja, Nederland is grotendeels voor al die migratieafspraken afhankelijk van Europese afspraken.
In hoeverre rijmt dit asielpakket zich met dat Europese Migratiepact?
SCHOOF
Volgens mij past dat naadloos op elkaar. U had waarschijnlijk geen ander antwoord van mij verwacht. We staan vol achter het Europees Migratiepact, dat heb ik afgelopen maandag naar aanleiding van die Europese top nog gezegd. Wij zijn ook voor versnelling van het Migratiepact, omdat ook uiteindelijk dat ertoe leidt dat er minder asiel en migratie naar Europa komt en daarmee ook naar Nederland. En tegelijkertijd nemen we ook een pakket nationale maatregelen, waarvan dit op dit moment het belangrijkste voorbeeld is. En die twee die zullen ervoor zorgen dat we uiteindelijk grip krijgen op die migratie.
VAN GRONINGEN (CAFÉ KOCKELMANN)
Meneer Schoof, u heeft ooit beruchte woorden gesproken hier in deze persconferentie toen u zei dat Nederland een asielcrisis ervaart. Kunt misschien uitleggen wat er aan die ervaring gaat veranderen als dit pakket eenmaal uitgevoerd wordt?
SCHOOF
Ik denk dat de asielcrisis, die is er vanwege de verstopping van de keten, vanwege de, zeg maar, kijk naar Ter Apel, maar ook het gebrek aan terugkeer. En het moeilijk is om op de Nederlandse woningmarkt een woning te vinden, voor iedereen overigens, maar ook voor asielzoekers. Dat is de crisis. Dat is ook de crisis die mensen zien. En wat we hopen en verwachten met de maatregelen die we nu nemen, is dat we, maar nogmaals, dat is ook niet van vandaag op morgen geregeld, maar dat al die maatregelen toe leiden met grip op migratie, met overigens ook de andere dingen die het kabinet doet - ik heb het al een paar keer over de minister van Volkswetstrijd en Ruimtelijke Ordening gehad, maar dan over doorstroomlocaties - maar ook ten aanzien van de woningbouw en met de andere maatregelen die Nederland neemt, dat we uiteindelijk in een situatie terechtkomen waarin er niet alleen geen crisis is, maar ook niemand meer die crisis ervaart.
VAN GRONINGEN
Dus mensen die bijvoorbeeld overlast ervaren die in de buurt van Ter Apel wonen, daarvan zegt u, nou dit pakket, u hoopt ermee dat dit ervoor zorgt dat zij geen overlast meer ervaren. Zegt u dat ook?
SCHOOF
Daar is het mede op gericht. Maar ik kan natuurlijk niet zeggen dat dit pakket in Ter Apel leidt tot geen overlast. Dat zou van een aanmatigendheid getuigen die niet past. Maar wat we wel aan het doen zijn met deze maatregelen, is bijvoorbeeld ten aanzien van veiligelanders die hier in Nederland komen, een van die voorstellen die ook uit het hoofdlijnakkoord komt, is kijken of je opvang kan stoppen van mensen die onterecht in Nederland verblijven, en als je die ook weet terug te keren, dan weet je dus een groot probleem van de overlast daarmee uit Nederland te verdrijven.
VAN GRONINGEN
Ja. Oké. Maar u heeft eerder gezegd: we ervaren die crisis. Maar u zegt: ik kan niet één op één zo 'n plek als Ter Apel noemen. Maar u gaat er wel vanuit dat mensen die dat soort dingen ervaren, dat die dat over een termijn niet meer ervaren. Hoe lang is dat? Is dat vijf jaar? Is dat tien jaar? Is dat twintig jaar? Waar hebben we het dan over?
SCHOOF
Nou, ik ga er vanuit dat onze kabinetsperiode van drieënhalf jaar, dat die in belangrijke mate, zeg maar dat, dat er geen- alles is opgericht om in die kabinetsperiode natuurlijk ervoor te zorgen, en liefst nog sneller, dat je het asielsysteem weer op orde hebt. Dat je grip hebt op die migratie. En een bijeffect daarvan is dat je dus én geen asielcrisis meer hebt, maar dat mensen ook geen crisis meer ervaren.
HAGENS (SBS)
Nog een vraag over het arrest van het Europese Hof. Begrijp ik het goed als u zegt dat u net zei van u heeft het nog niet bekeken?
SCHOOF
Nou, ik wist dat het 4 oktober was, dus dat suggereert niet dat ik het niet gezien heb. Ik heb gezegd dat wij ervan uitgaan, maar nogmaals, het moet zorgvuldig bestudeerd worden, Europese arresten
lezen zich meestal niet in één keer volstrekt helder, dat er goed naar gekeken moet worden
maar dat wij ervan uitgaan dat het geen beletsel vormt voor het Syrië-beleid wat wij voorstaan.
HAGENS
Ik begrijp niet helemaal hoe u dan wel weet dat u er anders naar kijkt, als er nog
naar gekeken moet worden.
SCHOOF
Ik heb mij natuurlijk laten informeren, maar ik ben voorzichtig in mijn woordkeus, dat wij ervan uitgaan dat het geen beletsel vormt.
HAGENS
Zijn er, naast wat er nu op tafel ligt en wat nu net verstuurd is, zijn er afspraken gemaakt over
hoe om te gaan met adviezen van de Raad van State?
SCHOOF
Het enige wat is afgesproken is dat we spoedadvies vragen aan de Raad van State en dat heb ik ook aangekondigd bij de voorzitter van de Raad van State.
HAGENS
Ik vraag het omdat de fractievoorzitter van NSC op 16 september zei ‘ik kan niet akkoord gaan met de plannen van Marjolein Faber als er een negatief advies ligt’. Geldt dat nog?
SCHOOF
We spraken toen over de noodwet. We praten nu over een hele andere wet.
HAGENS
De maatregelen zijn wel hetzelfde.
SCHOOF
Ja, maar het maakt nogal wat uit in de- ik verwijs maar even naar de parlementaire debatten, of dat in de context plaatsvindt van de noodwet of in de context van een reguliere wet. Maar er zijn, behalve de spoedprocedure met betrekking tot het advies van de Raad van State en het verzoek daartoe, het is op (onverstaanbaar, red.), zijn er geen andere afspraken gemaakt en op het moment dat wij
het advies van de Raad van State terugkrijgen zullen we daar zo eens heel normaal
als kabinet ons op beraden op basis van het advies van de Raad van State en het dictum wat ze geven.
HAGENS
Het werkt toch wel bij de andere coalitiepartijen dat daar het gevoel bestaat dat NSC op dit gebied
misschien niet zo moeilijk zou doen als de vorige keer. Kunt u dat bevestigen?
SCHOOF
Nee, ik denk dat het kabinet, net als onder de noodwet, adviezen van de Raad van State serieus neemt, maar daarbij wel ook zijn eigen afweging maakt.
HAGENS
Nog een vraag over die doorstroomlocaties. Is daar geld voor?
SCHOOF
De doorstroomlocaties dat zijn mensen die nu in de asielopvang zitten. Dus het betaalt zichzelf terug zou ik bijna zeggen.
HAGENS
Ik kan me voorstellen dat als het nog geregeld moet worden dan moeten er plekken georganiseerd worden, misschien wel containers op een plek, is daar budget voor gevonden?
SCHOOF
Daar wordt op dit moment allemaal uitwerking aan gegeven, dus dat gaat absoluut goed komen.
HAGENS
Want het Rijk gaat dat betalen? Gemeenten gaan dat niet betalen?
SCHOOF
Het zal ongetwijfeld samenwerking worden.
HAGENS
Omdat die taakstelling nu is afgeschaft, ik weet niet of gemeenten daar dan op zitten te wachten
om dat ook nog te regelen voor de minister.
SCHOOF
We gaan met de overheden gaan we ook het overleg gaan over de vormgeving van de doorstroomlocaties. Dus we gaan er gewoon hard mee aan de slag. En de twee ministers die trekken dat.
VULLINGS (EENVANDAAG)
Ik wil nog even doorgaan op die doorstroomlocaties. Als ik het begrijp is het- de gemeentes hebben geen taakstelling meer, dus die hoeven eigenlijk geen, niet meer verplicht statushouders op te vangen?
SCHOOF
Nee, ze hoeven niet meer, althans zodra dat is afgeschaft, het gaat niet meteen vandaag in. Dus zodra het is afgeschaft, dat klopt.
VULLINGS
En dan vervolgens gaat de minister in samenspraak met gemeentes dan waarschijnlijk hele grote locaties vinden waar heel veel containers komen, zo 'n soort VINEX-locaties. Maar welke gemeente wil daaraan meewerken? Heeft het kabinet dat al afgetast?
SCHOOF
Er zijn, laat ik zeggen, er zijn al langer spraken bij het ministerie van Asiel en Migratie om met dit onderwerp aan de slag te gaan. Er zijn gesprekken over. En ik heb het volste vertrouwen in dat de beide ministers van Asiel en Migratie en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, dat in overleg met de medeoverheden dat tot een goed einde weten te brengen.
VULLINGS
Is er overleg geweest met medeoverheden tijdens dit proces?
SCHOOF
Niet specifiek, naar aanleiding van de brief van vandaag. Maar de doorstroomlocaties zijn al eerder in gesprek geweest in het overleg met gemeenten.
VULLINGS
Maar die worden nu groter omdat die taakstelling wegvalt.
SCHOOF
Nou, dat is afwachten. Kijk, want het is niet zo dat, laat ik zeggen, asielzoekers of statushouders, als ze zich melden bij een gemeente dingen mee, net zoals anderen, zeg maar, in de prioritering. Dus stel een gezin, en dan krijgen ze de prioriteit ‘gezin’. Dus er blijft nog steeds ruimte voor huizen en huisvesting ook van statushouders in gemeenten.
VULLINGS
En als iemand in zo 'n container zit, hoe kom je daar ooit uit?
SCHOOF
Uiteindelijk door eigen verantwoordelijkheid te nemen en te kijken, en nogmaals, we zijn ook bezig met een woningbouwprogramma, om te zorgen dat iedereen in Nederland een huis krijgt, want het huisvestingsprobleem beperkt zich niet tot statushouders in Nederland. Het beperkt zich tot veel starters, het beperkt zich tot jonge gezinnen. En dat willen we overigens in totaliteit aanpakken met de woningbouwprogramma's.
VULLINGS
Dus zo 'n doorstroomlocatie kan voor veel mensen eigenlijk misschien wel een soort eindstation blijken te zijn?
SCHOOF
Nee, het is een doorstroomlocatie en geen eindstation.
ORNSTEIN (BUITENHOF)
Waarom is dit het strengste asielbeleid ooit?
SCHOOF
Nou, ik denk als u de brief leest, dan heeft u nog niet eerder een dergelijk streng asielbeleid op 1 A4 gezien. Dat is mijn simpele vertaling van dit gegeven, met nog op de achtergrond datgene wat in het
regeerprogramma in de hoofdlijn akkoord staat.
ORNSTEIN
Maar u hebt toch in heel veel vorige functies ook aan dat asielbeleid gewerkt. Waarom mislukte dat dan altijd?
SCHOOF
Nou, misschien omdat er geen overeenstemming tussen politieke partijen op werd bereikt en dat we nu wel politieke overeenstemming hebben over dit plan.
ORNSTEIN
Kunt u zich herinneren dat u ook nog meegewerkt hebt aan Job Cohens het allerstrengste asielwet ooit in het jaar 2000?
SCHOOF
Ten tijde van de staatssecretaris Job Cohen was ik hoofddirecteur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst en toentertijd is de nieuwe vreemdelingenwet gekomen en daar ben ik bij betrokken geweest.
ORNSTEIN
Waarom geeft u garanties dat het nu wel gaat lukken?
SCHOOF
We hebben nu in ieder geval een volstrekt overeenstemming politiek met een meerderheid in de Tweede Kamer. En natuurlijk moeten we nog het nodige doen ook in relatie tot de meerderheid in de Eerste Kamer. Er zullen ook ongetwijfeld de komende periode veel gesprekken over plaatsvinden. Maar die politieke overeenstemming is buitengewoon belangrijk, want als je die niet hebt, dan kom je geen meter verder en daarom eindigde ik net mijn introductie ook dat we nu gewoon voorwaarts gaan.
ORNSTEIN
Is het Oeganda -plan nog aan de orde gekomen?
SCHOOF
Nee, het Oeganda -plan is niet aan de orde gekomen.
ORNSTEIN
Komt dat nog aan de orde?
SCHOOF
Het zal ongetwijfeld aan de orde komen, op het moment dat minister Faber vindt dat ze in de ministerraad moet spreken over de hubs.
ORNSTEIN
Wat vindt u ervan?
SCHOOF
Daar heb ik me eerder al over uitgelaten, dat is een idee dat moet worden uitgewerkt.
TUINMAN (JEUGDJOURNAAL)
Even voor het jeugdjournaal, dus misschien even schakelen. Premier Schoof, vandaag zijn de asielplannen bekendgemaakt. Wat betekent dit voor kinderen die met hun ouders naar Nederland vluchten?
SCHOOF
Kinderen waarvan hun ouders recht op bescherming hebben, die krijgen dat. Tegelijkertijd, kinderen van ouders waarvan Nederland vindt dat ze geen recht op bescherming hebben, die krijgen dat niet.
TUINMAN
En voor kinderen die nu wachten in Nederland, wat een beslissing wordt?
SCHOOF
Kinderen, als hun ouders een vergunning hebben voor onbepaalde tijd, dan hoeven die kinderen zich nergens zorgen over te maken. Als hun ouders, omdat hun land, of een deel van hun land, weer veilig is, dan zullen we aan die ouders en aan de kinderen gaan verzoeken om terug te keren naar hun land van herkomst.
TUINMAN
Maar nu zijn het strengere maatregelen. Waarom vindt u dat belangrijk?
SCHOOF
Omdat Nederland te maken heeft met een verstopt asielsysteem. Dat wil zeggen dat de organisaties die moeten beoordelen of mensen recht hebben op bescherming het werk niet meer aan kunnen. Dat we in de opvang onvoldoende opvang kunnen realiseren. Dat er van degenen die geen asiel mogen hebben, dat die ook nu terugkeren naar hun land van herkomst. En daar moeten we iets aan doen.
TUINMAN
Er zitten natuurlijk kinderen in asielzoekerscentra in Nederland. Zijn er kinderen met een Syrische achtergrond. Het gaat nu over terugsturen. Dat kan natuurlijk best wel beangstigend zijn voor kinderen. Wat zou u tegen die groep kinderen willen zeggen?
SCHOOF
Dat de Nederlandse overheid heel zorgvuldig wikt en weegt of de vergunning die hun ouders hebben moet worden ingetrokken. En dat begint met de vraag of het land, of het deel van het land waar ze vandaan komen, veilig is. En als we die vraag hebben beantwoord, we dan vervolgens gaan kijken of er de mogelijkheid is om ze terug te laten keren naar hun land van herkomst.
TUINMAN
Het was een behoorlijke hobbelige weg om bij deze plannen te komen. Verschillende politieke partijen in de regering waren het niet met elkaar eens. Hoe vond u het om zoveel ruzie te moeten maken om deze plannen?
SCHOOF
Nou, de afgelopen weken is er gewoon in een goede constructieve of goede sfeer, laat ik geen moeilijke woorden gebruiken, met elkaar gesproken. En had iedereen wel door dat we echt met elkaar tot overeenstemming moesten komen. Dus er was geen ruzie.
TUINMAN
En gaan deze plannen nu ook echt gebeuren?
SCHOOF
Ja, want deze plannen worden omgezet in wetten. En die wetten gaan snel naar de Kamer. En als de Kamer daarmee instemt, zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer, dan is het de wet en kan het dus worden uitgevoerd.
TUINMAN
Er moet dus nog wel over gesproken worden?
SCHOOF
Zeker, het is niet zo dat het kabinet nu heeft gesproken en dat het meteen dan allemaal gebeurt, want in een democratie, in een land als Nederland, wordt er eerst over gesproken in het parlement.
TUINMAN
Top, dank u wel.
VRAAG ONBEKEND (NRC)
Ja, de asielbeslistop: is het kabinet nog altijd van plan om die in te voeren?
SCHOOF
De asielbeslistop, die wordt vormgegeven door het wetsvoorstel wat nu bij de Eerste Kamer ligt, dat betrekking heeft tot de verlenging van de asielbeslistermijnen, naar uit mijn hoofd gezegd 21 maanden.
VRAAG
En het is hier wekenlang gegaan over de dragende motivering, krijgt de Tweede Kamer die ooit nog te zien?
SCHOOF
Dat heeft de ministerraad nooit bereikt, dus daarmee een stuk wat geen onderdeel heeft gemaakt van de besluitvorming.
VRAAG
Als de oppositie hem opvraagt, gaat hij die dan delen?
SCHOOF
Nou, het heeft geen onderdeel gemaakt van welke besluitvorming, dus in principe is er geen reden om die te verstrekken.
VRAAG
Dus de Kamer krijgt hem niet te zien?
SCHOOF
In principe is er geen reden om die te verstrekken.
VRAAG (ONBEKEND)
Ja, meneer Schoof, er komt net nog een reactie binnen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, die zegt ‘het kabinet creëert chaos met het afkondigen van deze asielmaatregelen’. Heeft u überhaupt gekeken naar de uitvoerbaarheid, ook voor lokale overheden?
SCHOOF
Er is natuurlijk ook gesproken over de uitvoerbaarheid van de maatregelen. Daarom hebben we op dit punt ook expliciet aan de ministers van Asiel en Migratie en Volkshuisvesting en Ruimte Ordening gevraagd om hier nadere uitwerking aan te geven. En ik ben ervan overtuigd dat dit in de overleggen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten of in het zogeheten medeoverhedenoverleg, ook snel ter sprake zal komen.
VRAAG
Maar het is al langer de klacht, dat gemeenten en de provincies zeggen ‘dit kabinet kondigt allerlei zaken af, terwijl met ons niet wordt overlegd en wij worden verrast, overvallen’. Terwijl, nou ja, het ging net al even over die doorstroomlocaties bijvoorbeeld, de lokale overheden moeten natuurlijk de problemen uiteindelijk echt oplossen.
SCHOOF
Nou, we moeten met elkaar de problemen oplossen. En daarom is het ook belangrijk dat, ook zoals in de brief staat die we aan de Kamer hebben gestuurd, dat beide ministers ook met de medeoverheden het gesprek aangaan.
VRAAG
Misschien nog over het tempo. Het kabinet is nu vijf maanden verder en er is eigenlijk nog niks van dat strengere asielbeleid terechtgekomen. Nu staat u weer met het aankondigen van een wet, eigenlijk nog helemaal aan het begin van een parlementair proces. Hoe kijkt u nou terug op die vijf maanden?
SCHOOF
Ik denk dat het belangrijk is dat de partijen nu volledige overeenstemming hebben. En ook gelet op de discussies in zowel de Algemene Politieke Beschouwingen in de Tweede Kamer als Eerste Kamer, die volgens mij een juiste keuze hebben gemaakt, en het kabinet daarmee ook een juiste keuze heeft gemaakt, om op een instrument een andere weg te volgen, namelijk reguliere wetgeving, en tegelijkertijd het doel volstrekt helder. Want als je was doorgegaan op deze weg was het maar zeer de vraag geweest of we überhaupt iets had bereikt. En hiermee weten we in ieder geval zeker dat we een traject kunnen doorlopen wat een grote kans van slagen heeft.
VRAAG
En tot slot misschien, hoe houdt u dan nu de snelheid erin? Het advies van de Raad van State, hoe snel kan het nu gaan? Wanneer worden deze maatregelen dan van kracht?
SCHOOF
Dat is ook deels afhankelijk natuurlijk van de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer. Maar het kabinet zal er alles aan doen onder leiding van minister Faber om te zorgen dat deze wetsvoorstellen zo snel als mogelijk naar de Raad van State gaan. Niet voor niets ook spoedadvies… alvast overgebracht dat we dat verzoek gaan doen, op het moment dat we het wetsvoorstel hebben. En dan ook snel door te sturen na weging van het advies van de Raad van State, naar de beide Kamers. En dan hoop ik, gelet ook op de debatten die we in de Tweede en Eerste Kamer hebben gehad, dat er medewerking is aan een vlotte procedure in de beide Kamers.
VRAAG
En wanneer kunt u het indienen? Want er waren al vijf maanden om dit helemaal voor te bereiden?
SCHOOF
Nee want wij waren heel druk bezig met een ander plan. Dat heb ik u tot vorige week maandag ook elke keer voorgehouden, dat het kabinet de lijn van de Noodwet volgde. En dan is het buitengewoon onverstandig om andere trajecten uit te werken, terwijl je nog in gesprek bent met de diverse politieke partijen, de fracties die het kabinet ondersteunen, want dan ondergraaf je elke discussie die je met elkaar hebt. Dus we gaan nu razendsnel aan de slag. Datgene wat er allemaal voorbereid is in het kader van de noodwet is natuurlijk uitstekend, omdat de inhoudelijke maatregelen die onder de Amvb zouden vallen nu in de asielnoodmaatregelenwet terecht komen. Een deel van de motivering natuurlijk gebruikt kan worden, maar van een andere motivering dan dragend. Elke motivering moet dragend zijn trouwens, maar u snapt denk ik wel wat ik bedoel, dat dat allemaal gebruikt kan worden. Dus ik ga er vanuit dat dit wetsvoorstel niet al te lang op zich hoeft te laten wachten. Ik zal dat ook spoedig aan mevrouw Faber vragen, wanneer ze met het wetsvoorstel naar de minister komt.
VRAAG (VRT)
De grenscontroles die u heeft aangekondigd, hoe ziet u dat concreet? Komen er slagbomen tussen Nederland en België?
SCHOOF
Nee er komen geen slagbomen. Dat zal een grenscontrole zijn van de Koninklijke Marechaussee, waarbij we ook heel nadrukkelijk hebben aangegeven dat het economisch verkeer niet geschaad moet worden van gelijke strekking, en dus specifiek gericht op het tegengaan van illegale migratie of het bij de grens terugverwijzen van asielzoekers die elders in Europa aantoonbaar asiel hebben aangevraagd.
VRAAG
Want er komen identiteitscontroles?
SCHOOF
Nou het is niet zo dat langs de grens van Nederland alle grensposten eind november alles op slot gaan. Kijk hoe Duitsland het doet, kijk hoe Frankrijk het nu aan het doen is, op zo 'n manier zal Nederland het ook aanpakken. En belangrijk is dat we het ook netjes notificeren in Brussel, dat is ook belangrijk. En dan gaan we de grensmaatregelen toepassen.
VRAAG
En wanneer kunt u dat toepassen, denkt u?
SCHOOF
We hebben gezegd dat we vanaf eind november daarmee beginnen.
VRAAG
Dat is haalbaar?
SCHOOF
Dat is zeker haalbaar, ja.
VRAAG (NIEUWSUUR)
Ik wil u graag nog wat vragen over het weigeren van de pro-Palestijnse activist Khatib. Waarom is het belangrijk om hem hier te weigeren?
SCHOOF
De weigering vindt zorgvuldig plaats, dus het is niet een kwestie van: we willen hem niet. Het is een beoordeling op grond van: wat heeft de man gezegd, aan welke organisatie is hij eigenlijk verbonden, en kan dat tot de conclusie leiden dat hem de toegang tot Nederland ontzegd kan worden? Dat proces heeft de afgelopen dagen plaatsgevonden. En is de minister van Asiel en Migratie, gesteund door de minister van Justitie en Veiligheid, tot de conclusie gekomen dat de betrokkene de toegang tot Nederland kan worden geweigerd.
VRAAG
Maar negeert het kabinet hiermee het advies van de IND en NCTV dat er eigenlijk onvoldoende rechtsgrond is om hem te weigeren?
SCHOOF
De adviezen van de IND en NCTV zijn meegewogen door de ministers die dit besluit hebben genomen.
VRAAG
Dus er is voldoende rechtsgrond om hem te weigeren?
SCHOOF
Ja.
VRAAG
Schuurt het niet met academische vrijheid, vrijheid van meningsuiting?
SCHOOF
Nou ik zou bijna zeggen, ik verwijs naar de discussie die eerder gevoerd is, naar aanleiding van de heer Aiki, als ik de naam goed uitspreek. En uiteindelijk is daar ongeveer dezelfde discussie gevoerd, en daar heeft de rechter een positieve uitspraak over gedaan.
VRAAG
Nu is Khatib in mei nog in Nijmegen geweest. Toen was er niks aan de hand, blijkbaar. Wat is er dan nu veranderd?
SCHOOF
Over mei ga ik niet. Toen had ik een andere functie.
VRAAG
Maar heeft u misschien wat informatie gekregen?
SCHOOF
Nee hoor. Dit is overigens een besluit dat ook niet in het kabinet is genomen. Individuele besluiten horen ook niet in het kabinet, dat is de bevoegdheid van de minister van Asiel en Migratie samen met de minister van J&V.
VRAAG
Degene die hem heeft uitgenodigd zegt eigenlijk: ik vind het eng dat de overheid deze bevoegdheden kan gebruiken. En hij stelt wel de vraag: is er wel voldoende rechtsgrond?
SCHOOF
Er staan procedures tegen open en die zien we met vertrouwen tegemoet.
VRAAG
Dus stel dat hij hier opgepakt wordt in Nederland, denkt u dat u dan voldoende grond heeft om die rechtszaak te winnen?
SCHOOF
Nou dit is een combinatie van factoren.
VRAAG
Maar de ambtenaren bij de IND hebben anders geadviseerd, dus dan moet er ergens iets liggen waar...
SCHOOF
Nou u beschikt over informatie, u gaat er nogal stellig vanuit dat er adviezen liggen die negatief zijn van de IND en NCTV. Het is een besluit van de betrokken minister, mede gewogen de adviezen die er zijn geweest. En we gaan ervanuit, want anders zouden er besluiten zijn genomen dat er voldoende rechtsgrond is. Nogmaals, er kan bezwaar of beroep worden ingesteld en dan zien we of de rechtsgrond er is, maar naar ons oordeel is die er. En naar het oordeel van de minister, en ik heb geen reden om aan de minister te twijfelen, en dan wachten we de rechterlijke uitspraak op dit punt af. We moeten ook niet vergeten dat Samidoun… dat Nederland ook het voorstel steunt om het op een Europese sanctielijst te plaatsen. Dus er zijn allerlei bewegingen om ten aanzien van Samidoun, daar toch echt heel anders tegenaan te kijken dan laten we zeggen, één of twee jaar geleden.
HAGENS (SBS)
Ik vroeg me af, wat vond u ervan dat die conceptbrief uitlekte afgelopen woensdag?
SCHOOF
Dat is altijd vervelend.
HAGENS
En is er nog iets veranderd? Want als we die twee naast elkaar leggen, dan zien we eigenlijk geen verschil met gisteren.
SCHOOF
Nou ik kan u de verandering precies aangeven, en u volgens mij ook als u ze gewoon even op een velletje tegen elkaar aanlegt. Dan ziet u een aantal veranderingen die-
HAGENS
Wilt u mij helpen daarbij? Wat is er veranderd?
SCHOOF
Laten we nou elk ons eigen werk doen. Ik heb samengewerkt met de partijen om te komen tot deze brief, en dan zoekt u de verschillen.
DE ROOY
Dan even ten aanzien van de oorlog in Oekraïne. De heer Brekelmans zegt dat daar wat ontdekt is.
Kunt u dat nog een keer toelichten, over de soldaten vanuit Noord-Korea, is dat een zorgelijke ontwikkeling?
SCHOOF
Ja, absoluut. Want uiteindelijk kan dat ertoe leiden dat het niet alleen maar om Rusland en Oekraïne gaat, maar dat ook een ander land, en dan ook nog Noord -Korea, zich op Oekraïense bodem mengt in het gevecht, en dat maakt het er allemaal niet makkelijker op.
DE ROOY
Maakt het deze oorlog nog veel groter, breder?
SCHOOF
Het risico is aanwezig, omdat andere landen zich nadrukkelijk mengen in deze strijd.
SCHOOF
Wat de situatie niet verbetert om snel tot vormen van onderhandelingen te komen die te maken hebben met het beëindigen van de oorlog. Het is een buitengewoon zorgelijke ontwikkeling in heel veel opzichten.