Weblogbericht | 22-11-2023 | Ministerie van Buitenlandse Zaken

Terwijl de verkiezingscampagnes in Nederland nog maar net op stoom begonnen te komen, deelden de ambassades en consulaten-generaal al de eerste berichten over de verkiezingen. Via social media probeerden ze zo veel mogelijk Nederlanders in hun land te informeren over de stemprocedure, zodat iedereen die zijn stem wilde uitbrengen, de kans kreeg om dit veilig en op tijd te doen. 

‘Bij alle verkiezingen informeren we Nederlanders over de procedure’, vertelt Meike van het consulaat-generaal in Sydney. De eerste berichten gingen vooral over de registratie als kiezer in het buitenland. Dat werkt namelijk net anders dan in Nederland, legt Meike uit. ‘In Nederland ontvang je automatisch een stempas als je bij de gemeente staat ingeschreven, maar kiezers in het buitenland moeten zich eerst eenmalig registreren om te kunnen stemmen. Daarna krijg je alle documenten automatisch toegestuurd.’

Kiezer in het buitenland

Alle kiesgerechtigde Nederlanders die zich uiterlijk op woensdag 11 oktober hadden geregistreerd als kiezer in het buitenland, ontvingen vanaf twaalf weken voor de verkiezingen een briefstembewijs in de brievenbus. Vier weken voor de verkiezingen stuurde de gemeente Den Haag ook het stembiljet en kandidatenlijst via e-mail of per post.

Nederlanders in het buitenland konden op twee manieren stemmen: door hun briefstem zelf op de post te doen, of door deze op te sturen of langs te brengen bij de ambassade of het consulaat-generaal. De briefstem moest hier uiterlijk 17 november 2023, 10.00 uur Nederlandse tijd ontvangen zijn. Daarnaast was het mogelijk om iemand te machtigen of zelf bij een stembureau in Nederland te stemmen met een kiezerspas.

Nederlanders in het buitenland Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek wonen er ongeveer 850.000 personen met een Nederlandse nationaliteit in het buitenland. Daarvan hebben ongeveer 110.000 personen zich geregistreerd om te stemmen voor de verkiezing van de leden van de Tweede Kamer, het Europees Parlement en het kiescollege niet-ingezetenen voor de Eerste Kamer. Maar waarom mag je eigenlijk stemmen als je niet in Nederland woont? Dit staat vastgelegd in de Nederlandse grondwet: iedereen met de Nederlandse nationaliteit, ouder dan 18 jaar, mag deelnemen aan de verkiezingen. Nederlanders die in het buitenland wonen hebben dus ook het recht om mee te stemmen. In Nederland is het nooit verplicht om te stemmen.

Diplomatieke post

De afgelopen weken stonden de Nederlandse ambassades en consulaten-generaal wereldwijd klaar om de briefstemmen te versturen naar Nederland. ‘Bij de receptie namen we de briefstemmen persoonlijk in ontvangst’, vertelt Chantal van de ambassade in Singapore. ‘We noteren meteen de datum en tijd op de brief en houden bij hoeveel briefstemmen we ontvangen. Vervolgens gaan de brieven via de diplomatieke post naar Den Haag.’

Het afgeven van je briefstem op de ambassade geeft meer zekerheid en scheelt portokosten, zeker als jouw stem vanaf de andere kant van de wereld moet worden verstuurd. ‘Een reguliere postverzending van Australië naar Nederland kan wel een maand in beslag nemen’, vertelt Meike. ‘Veel mensen vinden het daarom prettig om hun briefstem in persoon af te geven. Dan weten ze zeker dat we hun stem ontvangen hebben en dat hun stem meetelt in de verkiezingen. Dat de brieven meegaan met de diplomatieke post biedt mensen de zekerheid dat hun stem op tijd in Den Haag terechtkomt.’

Oranje enveloppen

De herkenbare oranje enveloppen reisden de afgelopen weken van over de hele wereld naar Den Haag. In Sydney, Madrid en Singapore hebben ze veel postzakken met oranje enveloppen naar Nederland gestuurd. De briefstemmen die de ambassades en consulaten verstuurden, worden nog meegeteld als ze uiterlijk maandag 27 november om 17.00 in Den Haag zijn aangekomen. De brieven die kiezers zelf naar Nederland verstuurden, moeten vandaag al vóór 15.00 uur in Den Haag binnen zijn.

Verbonden met Nederland

Veel uitgezonden medewerkers op de ambassades en consulaten-generaal hebben zelf ook hun stem uitgebracht. ‘Nederland is mijn thuis’, zegt Filiz van de ambassade in Madrid. ‘Dat ik nu in het buitenland woon, betekent niet dat ik niet betrokken ben bij de zaken die in Nederland spelen. De verkiezingen gaan over de komende jaren en wie weet woon ik tegen die tijd ook weer in Nederland. Daarnaast heb ik veel familie en vrienden in Nederland, ook in hun belang breng ik graag mijn stem uit.’

Ook Meike heeft haar stem vanuit Australië uitgebracht. ‘Ik voel me sterk verbonden met Nederland’, vertelt ze. ‘Naast de internationale ontwikkelingen, volg ik ook de binnenlandse politieke en maatschappelijke ontwikkelingen. De standpunten van het nieuwe kabinet zijn bovendien bepalend voor het Nederlandse buitenlandbeleid, waar ik als uitgezonden diplomaat invulling en uitvoering aan geef hier op de ambassade.’