Wat is het Internationaal Strafhof? Buitenlandse Zaken in begrijpelijke taal
Ministeries
Het Internationaal Strafhof (ISH), of International Criminal Court (ICC), is het belangrijkste internationale strafhof dat gaat over de ernstigste, onbestrafte internationale misdrijven, zoals genocide en oorlogsmisdrijven. Maar wat doet het Internationaal Strafhof? En waarom zit het Internationaal Strafhof in Den Haag? We leggen het uit.
Wat doet het Internationaal Strafhof?
Sinds 2002 onderzoekt, vervolgt en berecht het Internationaal Strafhof personen die zich schuldig hebben gemaakt aan ernstige internationale misdrijven. Het Internationaal Strafhof richt zich op vier soorten misdrijven:
- het misdrijf genocide: een ander woord voor volkenmoord.
- misdrijven tegen de menselijkheid: misdaden tegen bevolkingsgroepen, in of buiten oorlogstijd, zoals aanvallen op de burgerbevolking, etnische zuiveringen en seksueel geweld.
- oorlogsmisdrijven: ernstige schendingen van het humanitair oorlogsrecht tegen burgers of militairen.
- het misdrijf agressie: het plannen, voorbereiden, in gang zetten of zelf uitvoeren van een agressieoorlog in strijd met het Handvest van de Verenigde Naties (VN).
Belangrijk is dat het Internationaal Strafhof geen vervanging is van nationale gerechtshoven. Wel kan het Hof ingrijpen wanneer een land geen strafrechtelijke stappen kan of wil zetten tegen mogelijke daders van ernstige internationale misdrijven.
Het Internationaal Strafhof staat dus voor het bestraffen van personen die anders onbestraft blijven. Voor rechtvaardigheid voor de slachtoffers. En voor het internationaal afschrikken van ernstige internationale misdrijven.
Welke misdrijven vallen onder de rechtsmacht van het Internationaal Strafhof?
De rechtsmacht (jurisdictie) van het Internationaal Strafhof is niet onbeperkt. De rechtsmacht van het Hof strekt zich alleen uit over de vier misdrijven. En alleen als ze zijn gepleegd op het grondgebied van de 123 staten die partij zijn bij het Statuut van Rome, óf zijn gepleegd door de onderdanen van deze staten. Daarnaast heeft het Strafhof rechtsmacht in situaties die zijn voorgelegd door de Veiligheidsraad van de VN. Deze mogelijkheid is met name van belang als de misdrijven worden gepleegd in een staat die geen partij is bij het Statuut van Rome. Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij de situaties in Darfur en Libië.
Waarom zit het Internationaal Strafhof in Den Haag?
Den Haag staat internationaal bekend als de juridische hoofdstad van de wereld, en de internationale stad van vrede en recht. In Den Haag werken duizenden mensen binnen meer dan 130 internationale organisaties, kenniscentra, hulporganisaties en bedrijven aan vrede en veiligheid. Denk aan het Internationaal Gerechtshof, het Permanente Hof van Arbitrage (beiden gevestigd in het Vredespaleis) en Europol. Hierdoor is in Nederland veel juridische kennis aanwezig en speelt Den Haag een belangrijke rol in de internationale rechtspraak.
Wat is het verschil tussen het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof?
We zetten de belangrijkste verschillen en overeenkomsten tussen het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof op een rij:
| Internationaal Strafhof | Internationaal Gerechtshof | |
|---|---|---|
| Onderdeel van de Verenigde Naties (VN)? | Nee. Het Internationaal Strafhof is onafhankelijk, maar werkt nauw met de VN samen. | Ja. Het Internationaal Gerechtshof is het voornaamste gerechtelijke orgaan van de VN. |
| Wat is het doel? | Berechten van personen die worden verdacht van het misdrijf genocide, oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid of het misdrijf agressie. | Oplossen van juridische geschillen tussen staten. En de VN adviseren over rechtsvragen. |
| Waar gevestigd? | Den Haag | Den Haag |
Het enige permanente internationale strafhof ter wereld
Het Internationaal Strafhof is voor onbepaalde tijd opgericht en haar rechtsmacht is niet beperkt tot een bepaalde gebeurtenis of situatie. Het is daarmee het enige permanente internationale strafhof dat zich buigt over de ernstigste, onbestraft gebleven internationale misdrijven ter wereld.
Er zijn ook tijdelijke strafhoven: zogenaamde ‘ad hoc-tribunalen’. Die zijn vaak een onderdeel van de VN en richten zich op één bepaalde situatie. Om mensen te berechten die verantwoordelijk zijn voor zware schendingen van het internationaal recht. Directe voorgangers van het Internationaal Strafhof zijn bijvoorbeeld het Joegoslaviëtribunaal (1993-2017), dat werd opgericht in reactie op de oorlog in het voormalige Joegoslavië, en het Rwandatribunaal (1994-2015), dat werd opgericht naar aanleiding van de Rwandese genocide.
Zaken voor het Internationaal Strafhof
Op de website van het Internationaal Strafhof vind je een Engelstalige lijst met alle lopende en afgesloten zaken. Ook vind je daar een actueel overzicht van de meest relevante feiten en cijfers (zie Facts and Figures).
Wil je een strafzaak voor het Internationaal Strafhof bijwonen? Kijk dan naar de kalender van het Strafhof (Engels). Onderaan de kalender vind je ook een link naar de livestream van het Hof.
Veiligheid en rechtvaardigheid
Het Internationaal Strafhof werkt aan een veiligere en rechtvaardigere wereld. Door onderzoek te doen naar ernstige misdrijven en de daders ervan te berechten. En hopelijk door zulke misdrijven overal ter wereld af te schrikken. Zo begint een veiliger Nederland bij een rechtvaardigere wereld.
Niet alleen als lidstaat, maar ook als gastland ondersteunt Nederland het werk van het Internationaal Strafhof en andere internationale organisaties in ons land omdat het bijdraagt aan de versterking van de internationale rechtsorde. Daarnaast zet Nederland zich wereldwijd in voor de rechtsstaat. Daarin zijn niet alleen burgers, maar ook overheden gebonden aan wetten. Op die manier staat geen land of persoon boven het recht.