Weblogbericht | 29-04-2022 | Ministerie van Buitenlandse Zaken

Europa en de oorlog in Oekraïne

Met de oorlog in Oekraïne is er een einde gekomen aan de vrede in Europa. Snel en samen reageerden EU-landen op de Russische agressie. Met de grootste sanctiepakketten ooit, en met geld voor noodhulp en wapenleveringen aan Oekraïne. De oorlog heeft grote gevolgen. Voor Oekraïne, maar ook voor de EU. Denk aan de veiligheid in Europa, de opvang van vluchtelingen en effecten op de economie. En in deze uitdagingen staan we samen sterker.

De EU - nu en in de toekomst

De EU is een samenwerkingsverband dat landen bescherming en welvaart brengt. En een gemeenschap van normen en waarden. Ook nu blijkt weer hoe belangrijk dat is. Het kabinet wil dat alles wat we in Europa hebben bereikt wordt bewaakt – en kijkt ook naar de toekomst. De inzet is om de EU groener, veiliger en op politiek en economisch vlak sterker in de wereld te maken. Daarbij geeft het kabinet gehoor aan de meningen en ideeën van Nederlanders.

Hoe denken Nederlanders over de Europese Unie? Met deze vraag startte in september 2021 de nationale burgerdialoog Kijk op Europa (in het kader van de Conferentie over de toekomst van Europa). Het kabinet zet zich in om opvolging te geven aan de stem van de Nederlandse bevolking zoals geuit in de burgerdialogen. Wat Nederlanders van de EU willen en verwachten is meegenomen in de Staat van de Europese Unie 2022. Het kabinet wil hier ook in EU-verband concreet mee aan de slag gaan. Nederlanders vinden bijvoorbeeld dat Europese samenwerking zich vooral moet richten op uitdagingen die ieder mens raken. Klimaatverandering en milieu, veiligheid en rechtsstaat en migratie zijn belangrijke thema’s waar de EU mee aan de slag moet, vinden Nederlanders. Ook vragen Nederlanders onder andere om meer transparantie over hoe Europese besluiten worden genomen. En vinden ze het belangrijk dat Europese samenwerking gericht is op grote gezamenlijke belangen, zoals de bescherming van de Europese economie tegen oneerlijke handel.

Een sterke Unie van sterke lidstaten

De EU is belangrijk voor onze positie in de wereld. Samen met andere landen leggen we meer gewicht op de economische en politieke weegschaal dan Nederland alleen. Daarbij is het wel belangrijk dat EU-leden eensgezind zijn en landen niet achterblijven. Bijvoorbeeld op het gebied van duurzame economische groei. Voor een sterk Europa moeten landen ook zelf hun economieën moderniseren en blijven investeren.

Ook is het belangrijk dat EU-landen hun democratie en rechtsstaat versterken en beschermen. In een rechtsstaat zijn niet alleen burgers, maar ook de overheid aan wetten gebonden. Respect voor democratie, de rechtsstaat en mensenrechten zijn een belangrijke basis voor de EU. Dat iedereen zich aan dezelfde regels houdt is nodig voor de samenwerking en het vertrouwen tussen EU-landen. En om eensgezind in actie te komen tegen dreigingen die zich niet door grenzen laten tegenhouden. Denk bijvoorbeeld aan cyberaanvallen en terrorisme.

Een economie die werkt voor de mensen

Europa heeft de grootste markt ter wereld. Als handelsland heeft Nederland daar veel profijt van. Zo biedt de EU veel kansen voor Nederlanders en het Nederlandse bedrijfsleven. Daarbij is het belangrijk dat de EU blijft concurreren met andere delen van de wereld. En voorop loopt in nieuwe technologieën en duurzame oplossingen. Hoe dat gebeurt? Dat staat beschreven in de digitale strategie van de Commissie en de Europese Green deal.

We zijn het volgende generaties verplicht om een klimaatneutraal, fossielvrij en circulair Nederland over te dragen. Daarom zet het kabinet in op een duurzamere samenleving. Daarbij is het van belang dat iedereen kan meekomen. Met het Fit-for-55-programma worden plannen gemaakt om in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met minstens 55% te hebben verminderd ten opzichte van 1990. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat iedereen profiteert van de Europese markt.

De EU draagt bij aan de welvaart en het welzijn van Nederlanders en Europese burgers. Bijvoorbeeld in het bewaken van de voedselzekerheid en het betaalbaar houden van levensmiddelen. Dit is extra belangrijk door de economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne. En de klap die corona uitdeelde op de economie en werkgelegenheid. Voor dit laatste is er een Europees herstelfonds van 750 miljard euro.

De Europese Unie als geopolitieke speler

De EU is voor Nederland het belangrijkste podium voor buitenlandpolitiek. Samen kunnen EU-landen veel bereiken. Dat bleek ook weer uit de daadkrachtige maatregelen in reactie op de Russische invasie. Nederland wil dat de EU die slagvaardigheid vasthoudt. Op politiek en economisch gebied. Een assertieve opstelling is ook nodig om wereldwijde uitdagingen zoals klimaatverandering aan te gaan.

Een veiliger Europa betekent ook een veiliger Nederland. Daarom zet het kabinet in op nauwere samenwerking op het gebied van veiligheid en defensie. In het Strategisch Kompas van de EU staan de nieuwe veiligheidsplannen voor de komende jaren. Het versterken van onder meer crisisbeheersing en de samenwerking tussen EU en NAVO spelen hierin een belangrijke rol.

Er zijn landen die de Europese eenheid en samenwerking proberen tegen te gaan. De EU moet weerbaar zijn om daar een antwoord op te hebben. Door economisch, technologisch, politiek en ook defensief sterk in de schoenen te staan. En in actie te komen wanneer onze rechten of vrijheden worden geschonden.

De EU: in verscheidenheid verenigd

De EU kan een voorbeeld zijn voor de wereld. Met haar economische en technologische kracht is het mogelijk om andere landen te overtuigen dezelfde doelen en waarden na te streven. Met aandacht voor duurzaamheid, klimaat en mensenrechten. Daarom is het belangrijk om de handen ineen te blijven slaan. ‘In verscheidenheid verenigd’, is het motto van de Europese Unie. Samen staan we sterker voor een betere wereld. En daarmee een welvarender en veiliger Nederland.