Het circulaire visitekaartje van Nederland
Ministeries
Terwijl Nederland zich opmaakt voor de Expo 2025 in Osaka, wordt het Nederlandse paviljoen in Dubai afgebroken. Bijna alle materialen worden hergebruikt, gerecycled of biologisch afgebroken. David Spierings van architectenbureau V8 Architects: ‘We geven het terrein terug zoals we het voor de Expo vonden.’
Het Nederlandse paviljoen
Het Nederlandse paviljoen, ontworpen als een biotoop met een eigen mini-klimaat, trok bijna één miljoen bezoekers en diende als een visitekaartje voor Nederland. Het Nederlandse bedrijfsleven heeft veel te bieden op het gebied van duurzame innovatie en toonde dat op de Expo aan de rest van de wereld.
In het paviljoen werden eetbare planten en paddenstoelen geteeld, water aan de woestijnlucht onttrokken en energie opgewekt door speciale zonnepanelen van organisch materiaal.
Nederland heeft maar liefst tien verschillende internationale prijzen gewonnen met het duurzame paviljoen.
Alleen zand blijft over
Architectenbureau V8 Architects heeft bewust gekozen om geen permanente bouwmaterialen, zoals beton, te gebruiken, zelfs voor de fundering van het paviljoen. ‘Normaal gesproken zet je een constructie neer die je netjes afwerkt tot een hal’, vertelt architect David Spierings. ‘Maar bij het paviljoen is de constructie ook gelijk de afwerking.’
‘Ruwbouw is eigenlijk afbouw: we hoeven de onderdelen alleen netjes uit elkaar te halen. Daarna kunnen de materialen, inclusief fundering, terug naar de leverancier.’ Veel materialen kunnen één op één worden overgenomen voor een ander project en behouden zo een hoge restwaarde. ‘Neem de damwanden bijvoorbeeld. Deze kunnen gemiddeld 22 keer in de grond worden geslagen en gaan dus nog tientallen jaren mee.’
Voordat de fundering eruit gaat, moet het paviljoen eerst van binnen worden leeggehaald. De eerste stap is de vloer. ‘We verzamelen het grind en de stabilisatiematten die voor het comfort zijn neergelegd, gaan terug naar de leverancier. Uiteindelijk blijft er alleen nog zand over.’
Nieuwe lokale bestemming
De architecten willen het liefste dat materialen uit het paviljoen nu in de buurt van het Expo-terrein een nieuwe bestemming krijgen. ‘De planten van de verticale boerderij en het landschap om het paviljoen heen groeien bijvoorbeeld lokaal verder of worden verwerkt tot compost,’ vertelt David. Ook wordt een deel van de mycelium panelen, speciaal gemaakt voor de duur van de Expo, lokaal verpulverd en tot compost verwerkt.
Een lokale onderneemster die geïnspireerd raakte door het Nederlandse paviljoen neemt de paddenstoelenkwekerij over. De onderneemster gaat in haar duurzaamheidscentrum verder met de productie van paddenstoelen en myceliumproducten.
‘Het is mooi dat deze materialen, en daarmee ook onze boodschap, in Dubai zichtbaar blijven’, geeft David aan. Volgens de architect is er in de bouwindustrie veel winst te behalen door het gebruik van duurzame materialen. ‘Met dit paviljoen laten we zien dat het nu al mogelijk is om met afbreekbare en circulaire materialen te werken.’
Per schip naar Nederland
Alle Nederlandse innovaties in het paviljoen zijn zo gebouwd dat ze gemakkelijk kunnen worden gedemonteerd. De 'SunGlacier' van Ap Verheggen, die het mogelijk maakte om dagelijks gemiddeld 1200 liter water uit de woestijnlucht te onttrekken, is bijvoorbeeld gebouwd in een zeecontainer. ‘Deze kan zo op een schip naar Nederland, waar het weer voor een ander project wordt geoptimaliseerd.’
Gemaakt van afval
Hoewel bijna alles in het paviljoen een nieuwe bestemming krijgt of duurzaam wordt afgebroken, zijn er volgens David altijd een aantal kleine dingen waar je niets meer mee kunt. Voor deze onderdelen gebruikten de architecten dan ook restmateriaal. ‘Voor het ontwerp van de bar hebben we bijvoorbeeld bewust gekozen om oude tegels te gebruiken.’
Ook de denim uniformen die gedragen werden door de gastheren en –dames in het Nederlandse paviljoen zijn van restproducten gemaakt. Speciaal voor de Expo ontwierp modebedrijf Schijvens Corporate Fashion deze duurzame kleding, gemaakt van oude visnetten, PET-flessen en gerecycled textiel. Schijvens heeft de uniformen weer teruggenomen om deze tot nieuwe bedrijfskleding te verwerken.
Niets achterlaten
Op de vraag of er in het najaar nog iets van het Nederlandse paviljoen te zien is, heeft David een duidelijk antwoord: ‘Uiteraard niet! Het is altijd ons doel geweest om niets achter te laten. We hebben het terrein voor ons paviljoen geleend en geven het terug zoals we het voor de Expo vonden.’