‘Vóór COVID gingen daders soms het huis uit, nu is er geen ontkomen aan’
Ministeries
De Koerdisch-Iraakse Shokh Mohammad ging voor COVID-19 dagelijks van deur tot deur om voorlichting te geven over vrouwenrechten. Met elf even gedreven vrouwen deelde ze ideeën over gendergelijkheid tijdens het ‘Women Leadership Program 2021’. Volgens haar zijn twee begrippen noodzakelijk voor gendergelijkheid: ‘bewustwording’ en ‘empowerment’.
De wereld wordt er beter van als meer vrouwen op belangrijke posities zitten. Dat is de kerngedachte van het Women Leadership Program van het ministerie van Buitenlandse Zaken. ‘Gendergelijkheid en de gelijke rechten voor alle vrouwen en meisjes zijn een prioriteit in het beleid van het ministerie', legt mensenrechtenambassadeur Bahia Tahzib-Lie uit.
Voor Shokh Mohammad, manager van een project voor educatie over vrouwenrechten en genitale verminking bij vrouwen in Irak, is aandacht voor vrouwenrechten nu belangrijker dan ooit. Geweld tegen vrouwen nam al toe. Door COVID-19 werd het erger.
Ingesloten
‘Nog te veel vrouwen zijn afhankelijk van mannen,’ legt Shokh uit. ‘Dat is levensgevaarlijk tijdens een lockdown.’ Iets wat de Verenigde Naties al voorzagen. ‘Nederland en veel andere landen trokken aan het begin van de pandemie al aan de bel’, vertelt Bahia.
Shokh herinnert zich een voorval tijdens de lockdown in Irak: ‘Mijn collega was ’s avonds op weg naar de supermarkt, toen een vrouw haar aanhield en bij haar in de auto sprong. Haar kleren waren gescheurd en ze vertoonde ook andere sporen van geweld. Ze zei dat ze was misbruikt en vroeg om hulp. Mijn collega gaf aan wat haar rechten waren en bracht haar naar het politiebureau.’
In het gebied waar Shokh werkt, gloeiden de hulplijnen voor huiselijk geweld. Er kwamen dagelijks meer dan honderd telefoontjes binnen: ‘Vóór de pandemie waren de daders zo nu en dan uit huis, nu was er geen ontkomen meer aan,’ legt Shokh uit.
Bewustwording
Om ervoor te zorgen dat dit soort situaties zich niet blijven herhalen, moet er iets veranderen. Vrouwen moeten weten wat hun rechten en kansen zijn. Daarvoor moeten ze inzien wat de invloed van hun conditionering is op hun vrijheid en welzijn. Dat die aanpak zin heeft, ziet Shokh dagelijks als ze vrouwen informeert over de gevolgen van genitale verminking. Een traditie die in 2011 officieel werd verboden in Irak. Toch blijkt het in sommige kringen nog steeds voor te komen.
‘In eerste instantie, zeggen de vrouwen dat ze geen problemen ondervinden aan genitale verminking’, legt Shokh uit. ‘Na vrijblijvende informatie over de fysieke en psychologische effecten, zie je dat er een aha-moment ontstaat. Het effect dat het heeft gehad op hun welzijn en hun huwelijk komt opeens binnen.’ Dit is voor veel vrouwen, maar vooral voor hun dochters en kleindochters, al de start naar een beter leven.
Empowerment
‘Vrouwelijke leiders zoals Shokh en haar mededeelnemers van het Women Leadership Program zijn van groot belang voor het verspreiden van bewustzijn en empowerment’, legt Bahia uit. ‘We moeten onze dochters leren hun ambities te verwezenlijken. Sterke vrouwen worden later namelijk dokters, verpleegsters, ondernemers, mensenrechtenactivisten, politici, wetenschappers en leiders. We gaan ze hard nodig hebben om wereldwijde crisissen, zoals de COVID-19-pandemie, aan te pakken. Zoals de secretaris-generaal van de VN ooit zei: "Alleen door de gelijkwaardige deelname van vrouwen kunnen we profiteren van de intelligentie, ervaring en inzichten van de hele mensheid."’
Na de pandemie
De pandemie zorgt voor hoge urgentie. Maar zorgt het ook voor kansen om het proces richting gendergelijkheid te versnellen? Shokh weet het niet: 'Ik ben niet pessimistisch, maar ik blijf realistisch. De pandemie heeft ook geleid tot meer compassie en bereidheid om samen te werken. Anderzijds kan ik het geweld en het onrecht niet negeren.’
Shokh is voorlopig nog niet klaar, daarvoor is ze te betrokken: ‘Ik ben blij met kansen zoals het Women Leadership Program. Ik praat, luister en leer daar voor alle vrouwen die ik ooit heb ontmoet. Vrouwen aan wie is verteld dat ze hun lichaam moesten verbergen, moesten zwijgen en dat ze niet konden meedoen. Ik wil ze de oplossingen bieden die ze nodig hebben. Mijn schouders zijn soms zwaar van al die verantwoordelijkheid. Maar als ik naar de toekomst kijk, zie ik de vrouwen en meisjes die na ons komen: ze hebben gelijkheid, laten zich horen en leiden ons naar een betere toekomst.'