Genomineerde Mensenrechtentulp: activist en advocaat voor mensenrechten in Oeganda
Ministeries
Als kind groeide hij op in het epicentrum van de oorlog tussen de Lord Resistance Army en het Ugandese leger. Nu zet hij zich als advocaat in voor de mensenrechten, terwijl hij wordt bedreigd, afgeluisterd en gevolgd. Nicholas Opiyo is een van de drie overgebleven genomineerden voor de Mensenrechtentulp 2021. Dit is zijn verhaal.
Nicholas Opiyo is een Oegandese mensenrechtenadvocaat die gevoelige rechtszaken niet uit de weg gaat. Hij vocht de wet aan die de politie het recht gaf om openbare bijeenkomsten te verbieden. Hij leidde een campagne voor het aannemen van een wet die marteling strafbaar stelt en stelde het eerste wetsvoorstel op dat in 2012 door het parlement werd aangenomen. Samen met andere dappere Oegandese activisten vocht hij in 2014 met succes de Oegandese anti-homoseksualiteitswet aan.
Nicholas is directeur van ‘Chapter Four Uganda’, een NGO die zich inzet voor de bescherming van vrijheden van burgers en de verbetering van mensenrechten voor iedereen. Hij verdedigt mensenrechtenactivisten die worden vervolgd in Oeganda. Hij staat ook klaar voor mensen die in de problemen zijn gekomen met de overheid, maar geen middelen hebben om zich te verdedigen.
Oorlog overleefd
Nicholas groeide op aan de rand van Gulu in Oeganda tijdens een gewelddadige burgeroorlog. Zijn dorp werd vaak aangevallen door de Lord's Resistance Army (LRA), een rebellengroep die gebruikmaakt van kindsoldaten. In tegenstelling tot veel jonge kinderen die werden ontvoerd door de LRA, wist hij aan de ontvoeringen te ontsnappen. Zijn vader en zus werden ontvoerd, maar wisten na een aantal maanden te ontsnappen. Om ontvoering te voorkomen, liep Opiyo elke dag meerderekilometers om in de stad te slapen. Voor een kerkgebouw of op de stoepen van de winkels was het veiliger.
Advocaat voor verandering
De vader van Nicholas werd opgepakt door regeringssoldaten in een operatie om landverraders uit te roeien. De soldaten namen alle mannen boven de 18 mee naar een stadion. Daar werden ze dagenlang vastgehouden zonder voedsel. Door een scheur in de stadionmuur zag Nicholas hoe zijn vader werd geslagen. Hij werd na drie dagen vrijgelaten, omdat hij onschuldig was. Nicholas kon de gebeurtenis niet vergeten en besloot advocaat te worden. “Eerst wilde ik journalist worden, zodat ik kon spreken over de mishandeling, maar ik dacht... ik kan naar de rechter stappen en dingen veranderen”, zegt Nicholas in een interview met Buzzfeed News.
Gevangengenomen
Zijn werk brengt hem vaak in de problemen met de staat. Hij wordt bedreigd, afgeluisterd en gevolgd. In december 2020 werd Nicholas in aanloop naar de verkiezingen gearresteerd en vastgehouden. Hij werd beschuldigd van witwassen, maar de regering heeft geen bewijs geleverd. Hij bracht Kerstmis en Nieuwjaar door in de gevangenis. Mensenrechtenactivisten zien deze aanklacht als een manier om zijn werk als mensenrechtenadvocaat tegen te houden. Zelfs in de gevangenis sprak Nicholas met gevangenen die hem om raad vroegen. Zijn arrestaties geven hem juist energie om nog meer te doen.
Uitreiking Mensenrechtentulp
Begin december 2021 wordt de winnaar van de Mensenrechtentulp 2021 bekendgemaakt. Een prijs om moedige mensenrechtenverdedigers te steunen in het belangrijke werk dat zij doen: het belichten, beschermen en verbeteren van mensenrechten wereldwijd. De winnaar ontvangt 100.000 euro en een bronzen beeld in de vorm van een tulp. Als Nicholas wint, krijgt hij meer internationale zichtbaarheid en erkenning en kan hij zijn werk verder uitbreiden en ontwikkelen.