’Een groot deel van de bevolking heeft mentale en psychische hulp nodig’
Ministeries
De oorlog in Jemen heeft grote impact op de geestelijke gezondheid van de bevolking. ’Volgens recent onderzoek heeft 22 procent hulp nodig’, zegt Esubalew Haile Wondimu. De geboren Ethiopiër werkt als coördinator voor het programma Mental Health and Psychosocial Support (MHPSS). Een belangrijk onderwerp binnen het Nederlandse buitenlandbeleid.
Esubalew is door RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) uitgezonden naar Jemen. Daar helpt hij organisaties met activiteiten op het terrein van geestelijke gezondheidszorg bij de uitvoering van hun werk. Want die zorg is heel hard nodig. Esubalew is afgestudeerd als psychiater en heeft jarenlange ervaring in crisisgebieden als projectcoördinator en expert op het gebied van geestelijke gezondheidszorg en psychosociale steun. Zo werkte hij de afgelopen zes jaar in Zuid-Sudan waar hij verantwoordelijk was voor meer dan 35 zorglocaties. Daarnaast was hij vicevoorzitter van de nationale MHPSS-werkgroep.
Tekorten, vluchtelingen en lobbyen
‘Het werk hier is complex en uitdagend. Aan alles is een tekort. Jemen telt bijna drie miljoen binnenlandse vluchtelingen die leiden onder het voortdurende geweld. Organisaties die hulp bieden, hebben meer fondsen en mankracht nodig. Als coördinator van de MHPSS-werkgroep is het mijn taak om organisaties te ondersteunen zodat MHPSS-activiteiten en diensten in Jemen worden opgeschaald.’
‘De werkgroep bestaat uit VN-organisaties, nationale, lokale en internationale humanitaire organisaties én relevante Jemenitische overheidsorganisaties. Ik breng alle activiteiten in kaart, signaleer waar beter samengewerkt kan worden en lobby voor meer mensen en middelen. Ook ondersteun ik partnerorganisaties om hun inhoudelijke en praktische kennis over geestelijke en mentale gezondheidszorg te vergroten met behulp van wereldwijd erkende normen en best practices.’
Werken voor RVO
‘Nederland heeft een speciaal team van deskundigen dat over de hele wereld ingezet kan worden bij noodsituaties. In eerste instantie op het terrein van water. In 2020 is dat op initiatief van het ministerie van Buitenlandse Zaken uitgebreid met mentale en psychische noodhulp. Nadat ik me bij RVO als expert had ingeschreven, kon ik solliciteren op vacatures voor dit nieuwe programma. Zo ben ik in Jemen beland.’
Aandacht geestelijke gezondheidszorg
‘Als de coronacrisis iets heeft opgeleverd, is het de aandacht voor geestelijke gezondheidszorg. Nu wereldwijd honderden miljoenen mensen in lockdown zitten of op andere manieren beperkt worden door maatregelen om de pandemie in te dammen, merken burgers en overheden hoe belangrijk mentale gezondheid is. Banen, onderdak, eten en drinken zijn essentieel, maar tussen de oren moet je ook gezond blijven.’
‘Ik verwacht dat de toegenomen aandacht direct effect gaat hebben op mijn werk. De laatste jaren is er al veel meer aandacht voor MHPSS binnen ontwikkelingssamenwerking. Zo spant Nederland zich al langer in om MHPSS een integraal onderdeel te laten zijn van het standaardhulpverleningspakket.’
Lastiger om gezin achter te laten
‘Als iemand die in Ethiopië is opgegroeid met Somalische vluchtelingen, en als professional op het gebeid van ontwikkelingssamenwerking, geeft het altijd voldoening om af te reizen naar een crisisgebied om mensen in nood te helpen. Voor wat betreft Jemen is er een veiligheidsrisico. Maar ik ben in goede handen van de WHO die goed zorgt voor de veiligheid van medewerkers. Ik vind het wel steeds lastiger om mijn vrouw en twee dochters (2 en 4 jaar oud) achter te laten.’
Relatie met Nederland
‘Dankzij RVO werk ik nu als MHPSS-expert in Jemen. Het is leuk om via deze weg een relatie met Nederland te hebben. Een land waar ik altijd een speciale band mee heb gevoeld dankzij mijn oom. Hij is in Nederland gepromoveerd in de hydrogeologie. Zijn verhalen zijn mij bijgebleven. Dus wie weet, misschien dat ik in de toekomst nog eens in Nederland ga werken of studeren.’
DSS water programma (Dutch Surge Support)
Esubalew is uitgezonden via het DSS water programma (Dutch Surge Support), dat in 2020 op initiatief van Buitenlandse Zaken is uitgebreid met het programma voor MHPSS (Mental Health and Psychosocial Support). Dit programma wordt uitgevoerd door RVO, in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC).
Op de website Aiddata.rvo.nl staan alle projecten van DSS water actief of gestart in 2015. Deze website biedt een totaaloverzicht van projecten die RVO.nl uitvoert op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Bezoekers kunnen filteren op onder meer locatie, sector en programma. Lees als voorbeeld het artikel over de inzet van beide programma’s in Beiroet, Libanon.