Dutch Surge Support: noodhulp met langere houdbaarheidsdatum
Ministeries
Dutch Surge Support Water (DSS Water) levert wereldwijd hulp na humanitaire rampen. Het gaat dan om noodhulp als schoon water en wc’s, maar ook om blijvende voorzieningen als afvalwaterzuivering. DSS-waterexpert Marij Zwart over het afstemmen van hulp op behoeften ter plekke – vlak na een ramp maar ook op langere termijn.
Marij is watertechnoloog en wordt via DSS ingezet na watergerelateerde rampen. Zo was ze in Mozambique snel ter plekke nadat cycloon Idai er vorig jaar ernstige overstromingen had veroorzaakt. Marij wordt via DSS uitgezonden om humanitaire organisaties als het Rode Kruis en Unicef te ondersteunen. DSS is een initiatief van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur & Milieu en wordt uitgevoerd door rvo.nl.
Veilig water, sanitatie en hygiëne
Marij's belangrijkste taak is het coördineren van hulp, vertelt ze. 'Ik overleg met hulporganisaties, lokale overheden en slachtoffers over wat er nodig is op het gebied van water, sanitatie (nood-wc’s) en hygiëne, en hoe deze middelen zo efficiënt mogelijk ingezet kunnen worden. Maar ik train bijvoorbeeld ook hulpverleners in het gebruik van drinkwaterfilters, zodat ze deze kennis kunnen doorgeven aan mensen die de filters nodig hebben'.
Marij is nu thuis, maar wel hard aan het werk. ‘Ik coördineer voor Unicef noodhulp aan Venezolaanse vluchtelingen in Brazilië. Veel vluchtelingen zijn beland in opvangkampen in het noorden, een arm gebied met weinig voorzieningen. Door COVID-19 zijn nog meer vluchtelingen op straat terecht gekomen. Het is eigenlijk een ramp in een ramp. We proberen nu na te gaan waar deze groepen behoefte aan hebben, dat is altijd een eerste prioriteit’.
Afstemmen
Hulp goed afstemmen op wat mensen nodig hebben is essentieel, zegt Marij. Maar het is niet altijd makkelijk. Vorig jaar was ze in Mozambique, na cycloon Idai. Marij: ‘Hele dorpen waren weggevaagd, er was een groot risico op cholera–uitbraken en mensen hadden honger. Normaliter doe je snel grondboringen om beschermde waterputten te maken op centrale plekken, zodat mensen water kunnen drinken dat ze niet ziek maakt. Maar na Idai zaten veel mensen op kleine eilandjes in moeilijk bereikbaar gebied, dat slecht in kaart was gebracht. We moesten in het begin zelfs in kano’s naar mensen op zoek!'
'In zo’n geval deel je waterfilters uit. Maar mensen met honger gaan zo’n filter meteen weer verkopen. Die willen gewoon eten. Daarom hebben we aangebeld bij humanitaire organisaties en NGO’s die zich met voedselvoorziening bezig houden, zodat de voedselhulp uitgebreid kon worden. Een goede afstemming met andere coördinatieplatforms en de lokale overheid is echt nodig’.
Building Back Better
De hulpverlening na de cycloon Dorian in de Bahama’s verliep totaal anders. Marij en haar collega’s vlogen in een helikopter naar de afzonderlijke, verwoeste eilanden en hadden meer geld te besteden. Daarom was er niet alleen ruimte voor noodhulp, maar ook om naar de toekomst te kijken. Marij: ‘Na Dorian konden we het publieke drinkwatersysteem terugbouwen op zonne-energie. ‘Building back better’ noemen we dat, beter terugbouwen dan voorheen. We hebben dus een klimaatproof systeem teruggebouwd met de focus op de volgende cycloon, zodat je noodwatervoorziening niet meer nodig hebt’.
Beschikbare middelen
In landen als Mozambique ligt dat anders omdat daar al heel grote noden waren voor de ramp. Maar ook daar hebben we ‘building back better’ kunnen toepassen en hebben we veilige en duurzame waterbronnen gebouwd, op plekken waar mensen voor de ramp geen toegang tot schoon drinkwater hadden. Dus je probeert altijd met de beschikbare middelen, ook al is het soms niet genoeg, in de meest noodzakelijke behoeften te voorzien, om hulp te bieden die ook na de ramp bijdraagt aan de gezondheid van mensen’.
Mensen centraal
‘Wat ik het allerleukste vind, is dat er overal zulke weerbare mensen zijn. Slachtoffers zijn mensen zoals wij, die moet je niet onderschatten. Ze zijn voor hun community bezig, organiseren zich, zijn slim en weten wat nodig is. Maar ze kunnen puur door de omstandigheden steun nodig hebben en die steun is echt heel belangrijk.’