Weblogbericht | 27-09-2019 | BZ’ers wereldwijd

Eind jaren negentig werd het Internationaal Strafhof opgericht. Na de oorlogen in voormalig Joegoslavië en Rwanda wilde het grootste deel van de internationale gemeenschap graag samenwerken bij de berechting van de meest ernstige misrijven. ‘Nu is dat helaas een stuk ingewikkelder,’ zegt Nynke. ‘De strijd tegen straffeloosheid staat onder druk. Daarom moeten we op zoek naar creatieve oplossingen.’

Bewijzenbank

Een voorbeeld van zo’n oplossing is de in Genève gevestigde International, Impartial and Independent Mechanism (IIIM), de bewijzenbank voor misdrijven in Syrië. ‘Omdat de VN-Veiligheidsraad een verwijzing naar het Internationaal Strafhof blokkeerde, wordt nu bewijs verzameld en opgeslagen door het IIM. Dat kan helpen bij de vervolging van mensen die in de Syrische burgeroorlog misdrijven hebben gepleegd, als in de toekomst berechting plaatsvindt. Of nu al, via Europese aanklagers.’

‘Dit soort initiatieven sneuvelt helaas vaak in de Veiligheidsraad. Daarom worden maatregelen voor accountability steeds meer genomen langs een andere weg, zoals de Mensenrechtenraad of de Algemene Vergadering van de VN (AVVN).’

AVVN-week

‘Nederland organiseert tijdens deze AVVN-week met Irak een bijeenkomst over accountability voor misdrijven gepleegd door ISIS in Irak en Syrië. Wij zullen daar oproepen tot steun aan de bewijzenbank Syrië en die voor Irak, UNITAD. Nederland vindt het belangrijk dat ISIS-strijders verantwoordelijk worden gehouden voor hun misdrijven. De slachtoffers van die misdrijven zien dan dat er iets gedaan wordt. Dat helpt hen hopelijk weer vooruit te kunnen kijken.’

Minister Blok spreekt hierover deze week met andere ministers van Buitenlandse Zaken. ‘De zogenoemde ‘high level week’ van de AVVN biedt een kans dit soort belangrijke onderwerpen te bespreken, want er komen veel ministers en internationale organisaties bij elkaar. Landen kijken op zoveel verschillende manieren naar dit onderwerp, dat het al heel bijzonder is dat we zo’n 20 landen bij elkaar hebben gebracht die met ons over dit onderwerp willen spreken.’

‘Er is op dit moment te weinig steun in de Veiligheidsraad om een internationaal tribunaal voor misdrijven door ISIS op te richten. Toch zou Nederland graag internationale berechting zien van de kopstukken van ISIS. Dit zou ook kunnen met een groep landen of samen met Irak, ook wel hybride berechting genoemd.’

Irak

‘Irak is al bezig met berechting van ISIS-leden. Hoewel wij voorstander zijn van berechting in de regio, maken we ons zorgen over het Iraakse rechtssysteem. Irak hanteert de doodstraf en rechtszaken tegen ISIS-strijders duren soms maar een paar minuten. Op die manier komen we er niet op een eerlijke manier achter wat precies is gebeurd. Terwijl de slachtoffers daar recht op hebben.’

‘Nederland vindt het belangrijk dat berechting op de juiste manier plaatsvindt. Zeker als er ook mensen berecht worden die niet de Iraakse nationaliteit hebben. Nu ISIS is verslagen en veel buitenlandse strijders terug naar huis willen, is er veel aandacht voor dit probleem.’

‘Het kabinet wil ISIS-strijders niet actief terughalen. Ondertussen willen we wel dat Irak zich houdt aan internationale mensenrechtenverdragen. Daarover zijn we met Irak in gesprek.'

Droombaan

‘Ik ben opgeleid als jurist en heb me gespecialiseerd in internationaal recht. Oplossingen vinden om straffeloosheid te voorkomen is vaak juridisch uitdagend. De situatie van ISIS is heel anders dan, bijvoorbeeld, misdrijven gepleegd in Myanmar. Er is geen vergelijkingsmateriaal. We hebben alle opties onderzocht: heel boeiend voor iemand met mijn achtergrond. Maar stiekem vind ik het politieke het interessantst aan mijn werk. Lukken de onderhandelingen? Je bent op zoek naar waar ruimte zit, zonder rode lijnen uit het oog te verliezen. Genoegdoening voor de slachtoffers is immers waar we het uiteindelijk voor doen.’