'Wij helpen vluchtelingen in Afrikaanse kampen hun zwijgen te doorbreken'
Ministeries
In de door crises geteisterde gebieden in de Hoorn van Afrika is de behoefte aan psychische hulp enorm. Maar de drempel om hulp te vragen bij het verwerken van trauma’s is groot. Regionaal humanitair coördinator Marieke Denissen probeert de psychosociale steun op gang te brengen: ‘Het inzetten van een radiostation bleek een gouden greep.’
'In de Hoorn van Afrika (Somalië, Soedan, Zuid-Soedan, Ethiopië en Kenia) is het onderwerp psychosociale steun zeer actueel. Tienduizenden mensen leven er in vluchtelingenkampen. Een groot deel van deze mensen is getraumatiseerd door wat ze hebben meegemaakt. Maar het is niet altijd makkelijk mensen zover te krijgen dat ze over hun trauma’s willen praten.
Er leven in Afrika veel taboes rond het thema psychische klachten. Mensen zijn bang het stempel zwak of gek te krijgen van hun omgeving als ze om hulp vragen. In Somalië worden mensen in geestelijke nood soms zelfs vastgeketend of opgesloten. Je moet dus heel goed weten wat je doet als je mensen daar wilt helpen.'
Live uitzending
'Eind augustus bezocht ik een ontheemdenkamp in Zuid-Soedan. Hoewel het in feite meer een stad is van 40.000 mensen. Mensen leven er heel dicht op elkaar, er is veel geweld, vooral ook tegen vrouwen. De zelfmoordcijfers zijn hoog. Om mensen te helpen hun zwijgen te doorbreken, zette War Child een lokale radiozender in. Het bleek een gouden greep.
Tijdens een live-uitzending konden mensen War Child vragen stellen over hulpverlening. De uitzending lieten ze ook in het kamp horen. Resultaat: er werd volop naar de studio gebeld, want de meeste mensen hebben ondanks erbarmelijke omstandigheden wel een mobiele telefoon. Op die manier kon iedereen veilig en anoniem zijn verhaal kwijt aan War Child. En hen vervolgens discreet opzoeken in het kamp.'
Vliegtuigjes
'Ik bezoek met kleine vliegtuigjes de meest afgelegen plekken en zie met eigen ogen wat er in de praktijk met ons humanitaire budget gebeurt. Daarnaast heb ik nauw contact met de VN om te spreken over humanitaire fondsen. We hebben geleerd dat ook de beste ideeën alleen kans van slagen hebben als je heel goed rekening houdt met de behoeften van de bevolking. Anders schep je een witte olifant: een mooi plan waar niemand op zit te wachten.
In het door oorlog geteisterde Somalië hebben we daarom eerst gepeild waar de lokale gemeenschap behoefte aan had. Meestal noemen mensen zaken als moeder-kind klinieken, levensonderhoud en hygiëne. Dit keer werd aangegeven dat er behoefte was aan psychosociale steun. Met die wetenschap hebben we sinds kort een succesvolle mental health support clinic opgericht, die nu 70 mensen heeft geholpen.'
Hoge verwachtingen
‘Het onderwerp psychosociale steun krijgt internationaal steeds meer aandacht. Vorig jaar trok iedereen zijn wenkbrauwen op als ik erover begon, nu is er ook mede dankzij minister Kaag veel meer aandacht voor. Ook bij NGO’s. En dat heeft niet zozeer met geld te maken, want er is helemaal niet veel budget voor nodig. Vaak gaat het om het faciliteren van kindvriendelijke of vrouwvriendelijke ruimtes waar mensen hun verhaal kwijt kunnen.
Ondanks deze mooie ontwikkelingen blijft het lastig dat mensen hoge verwachtingen hebben. We kunnen de bron van de ellende vanuit Nederland niet zomaar oplossen, maar we kunnen wel een bijdrage leveren aan het doorbreken van taboes en bieden van steun.'