‘Hoe weet je dat je rechten worden geschonden, als je nooit hebt geleerd dat je ze hebt?’
Ministeries
Mahjabeen Quader is senior beleidsadviseur bij de Nederlandse ambassade in Dhaka, waar zij zich richt op duurzame waardeketens. De textielindustrie is goed voor 80 procent van de totale export van Bangladesh en telt meer dan 4 miljoen werknemers, waarvan 60 procent vrouwen. 'De sector heeft vrouwen zichtbaar onafhankelijker gemaakt. Maar er is een keerzijde van de medaille.’
‘Toen de textielsector eind jaren zeventig, begin jaren tachtig, een enorme groei doormaakte, was dat een belangrijke katalysator voor onze economie én voor onze vrouwelijke arbeidskrachten. Dat vrouwen hun huis uitkwamen en economisch gezien het heft in eigen hand namen, was een revolutie op zich.’
Rana Plaza
‘De ramp in het Rana Plaza in 2013 was een brute wake-up call voor Bangladesh. Er kwamen zoveel mensen om. Het was een inktzwarte dag, zowel nationaal als internationaal. Het imago van het land stond op het spel, noodhulp was nodig. Dat is het moment dat de Nederlandse ambassade betrokken raakte.'
'Nederland financierde samen met andere donoren een project van de ILO (Internationale Arbeidsorganisatie), gericht op het verbeteren van de arbeidsomstandigheden in de textielsector. Sindsdien zijn er veel stappen gezet. Over het algemeen is de sector veel veiliger geworden en worden de normen meer nageleefd. Veel oudere, onveilige fabrieken zijn gesloten, terwijl nieuwere, moderne faciliteiten hun deuren hebben geopend. Daarnaast is de overheid erin geslaagd de arbeidsinspectie uit te breiden.’
Keerzijde
‘Maar er blijft veel werk aan de winkel. Nederland loopt voorop als het gaat om het bevorderen van arbeidsrechten in de sector, met name voor vrouwen. Dat gaat van een fatsoenlijke werkplek tot het krijgen van een eerlijk loon. Maar vrouwen hebben te maken met meer problemen op de werkvloer: op het gebied van hygiëne en zwangerschap, tot seksuele en andere vormen van intimidatie. Ja, de sector heeft vrouwen zichtbaar onafhankelijker gemaakt. Maar er is een keerzijde van de medaille.’
Hart op de tong
‘Onderwijs is cruciaal, daar ben ik absoluut van overtuigd. Het maakt mensen sterk, alert en bewust van hun rechten in de samenleving - het maakt ze vrij. Hoe weet je dat je rechten worden geschonden, als je nooit hebt geleerd dat je rechten hebt? Ik kom dit vaak tegen.’
'Ik heb het hart op de tong. Ik heb geleerd dat als je met mannen samenwerkt, het overbrengen van de juiste boodschap van essentieel belang is om te laten zien wat je waard bent. Anders wordt je niet serieus genomen. Dit is een strijd die vrouwen hier op alle niveaus voeren: meisjes op school, textielarbeiders en ook ikzelf.'
'Onlangs deden we een project in de textielindustrie om de vaardigheden van vrouwelijke werknemers te verbeteren. Veel van de vrouwen die zich in eerste instantie hadden aangemeld, zijn uiteindelijk niet komen opdagen. Omdat ze dachten dat het te veel werk zou zijn, of omdat hun man ertegen was. Dus de vrouwen die er die dag wel waren, kwamen voor zichzelf op en bleven. En nu worden ze zeer gewaardeerd en inspireren ze anderen!'
Kinderdroom
‘Het was geen kinderdroom van mij, vechten voor arbeids- of vrouwenrechten. Maar toen ik van mijn commerciële bankcarrière overstapte naar de Wereldbank Groep, werkbezoeken aflegde en mensen ontmoette, groeide mijn passie. Zien hoe je het verschil kunt maken in iemands leven, hoe je iemand uit de armoede kunt helpen, is een enorme erkenning van je werk. Het is de reden waarom ik blijf doen wat ik doe.’