Inwerkingtreding Wet implementatie Open data richtlijn
Op 19 juni 2024 is de Wet implementatie open data richtlijn inwerking getreden. Met deze wijziging is de Europese Open data richtlijn geïmplementeerd in de Nederlandse Wet hergebruik van overheidsinformatie.
Reden nieuwe wetgeving
De Wet implementatie open data richtlijn vergroot en verbetert het aanbod aan beschikbare waardevolle overheidsgegevens voor hergebruik. Door snelle technologische ontwikkelingen waren de oorspronkelijke open data-regels achterhaald. Daarom was deze update nodig.
Veel hergebruikregels bestaan al
Overheden zijn al bekend met de Wet hergebruik van overheidsinformatie. Volgens deze wet zijn zij verplicht om op verzoek openbare (ongevoelige) overheidsinformatie beschikbaar te stellen voor hergebruik op een manier dat deze gegevens vindbaar, toegankelijk en ook daadwerkelijk technisch herbruikbaar zijn. Zodat deze informatie ook voor andere doeleinden gebruikt kan worden, zoals het oplossen van maatschappelijke problemen als de energiecrisis, en voor innovatie en economische groei.
Wat is nieuw?
Onder de Wet hergebruik van overheidsinformatie konden al verzoeken worden gericht tot bestuursorganen, maar ook tot andere instellingen met een publieke taak en tot archieven, musea en bibliotheken. Met de nieuwe wijzigingen, vallen er meer typen organisaties (gedeeltelijk) onder de wet: overheidsondernemingen en publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties.
Andere wijzigingen zijn: een verplichting om ‘specifieke hoogwaardige gegevenssets’ actief ter beschikking te stellen voor hergebruik, het op verzoek beschikbaar stellen van ‘dynamische gegevens’, het actief beschikbaar stellen van onderzoeksgegevens door publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties en een algemene inspanningsverplichting om zoveel mogelijk te werken vanuit het principe 'open door ontwerp en door standaardinstellingen'.
Software en broncode
Onder de overheidsinformatie die onder de toepassing van de gewijzigde hergebruikregels vallen, valt ook software. Software die de overheid maakt (of laat maken) moet zo veel mogelijk open source zijn. Dit betekent dat de broncode vrij toegankelijk en herbruikbaar moet zijn. Dat is de kern van de in 2020 geïntroduceerde beleidslijn ‘Open, tenzij’. De ‘tenzij’ komt voort uit de weigeringsgronden van de Wet open overheid. Broncode van overheidssoftware is immers overheidsinformatie. In 2022 verscheen het rapport ‘Opensourcewerken: de vrijblijvendheid voorbij’, hierin is onder meer een afwegingskader opgenomen dat helpt in het toepassen van ‘Open, tenzij’. De Wet hergebruik overheidsinformatie stelt nu een inspanningsverplichting in voor overheden om de broncode van overheidssoftware (lees: alle software die zij zelf maakt of laat ontwikkelen) geschikt te maken voor hergebruik. Hiervoor is vereist dat de broncode onder een open source licentie (bij voorkeur de EUPL) wordt gepubliceerd.
Geactualiseerde handleiding
Om uitvoerende (overheids-) organisaties te helpen bij het implementeren van de gewijzigde Wet hergebruik van overheidsinformatie is door BZK in samenwerking met andere overheidsorganisaties de Handleiding bij de Wet hergebruik van overheidsinformatie bijgewerkt. Deze zal periodiek verder worden bijgewerkt aan te hand van nieuwe ontwikkelingen en inzichten. De definitieve eerste versie zal zo spoedig mogelijk worden gepubliceerd op www.open-overheid.nl.