Inleidend statement persconferentie na ministerraad 11 oktober 2024

Minister-president Schoof: Afgelopen maandag was het één jaar geleden dat Hamas een reeks afschuwelijke, terroristische aanslagen pleegde in Israël. Ik was maandagavond samen met een aantal leden van het kabinet aanwezig bij een indrukwekkende herdenkingsbijeenkomst in de Raw Aron Schuster Synagoge in Amsterdam. Later in de week ontving ik Yotam Cohen en Noam Safir, de broer en de kleindochter van twee van de 101 mensen die nog altijd door Hamas worden gegijzeld. Hun verhalen, hun verdriet en wanhoop na een jaar leven tussen hoop en vrees, maakten diepe indruk. Ik heb hen op het hart gedrukt dat ons land samen met onze internationale partners alles op alles blijft zetten voor een onmiddellijk staakt het vuren waarbij alle gijzelaars vrijkomen. Dat staakt het vuren is ook van groot belang voor het op gang brengen van humanitaire hulp in Gaza. Er zijn terechte zorgen over toenemend antisemitisme in onze samenleving. Dat bleek ook uit de motie die de Tweede Kamer deze week over dit onderwerp indiende tijdens de begrotingsbehandeling van mijn departement. Het kabinet zal nog dit jaar een themasessie over antisemitisme organiseren, samen met joodse organisaties en vertegenwoordigers van onder meer universiteiten, hogescholen en het openbaar vervoer, en ik verwacht daarmee met concrete afspraken uit te komen. Vandaag hebben wij in de ministerraad teruggeblikt op het debat in de Eerste Kamer over de Rijksbegroting voor volgend jaar en over het Regeerprogramma voor de komende kabinetsperiode. Onze afdronk is dat wij een goed en inhoudelijk debat hebben gevoerd. En dat wij na de eerdere debatten hierover met de Tweede Kamer verder kunnen gaan met de uitvoering van de afspraken die eerder in het Hoofdlijnenakkoord zijn gemaakt. Dat geldt ook voor de afspraken over het asielbeleid. Onze doelstellingen zijn helder: het moet sneller, strenger en soberder. Daarom gaan wij door met de voorbereiding van de noodwetgeving. Dat is de route die is gekozen en waarop wij door willen gaan. Dat heb ik in het debat met de Eerste Kamer ook benadrukt. Maar uiteraard zullen we in besluitvorming alle adviezen, uitspraken en aangenomen moties van de Kamers zorgvuldig meewegen. Vanzelfsprekend geef ik dus ook gehoor aan de oproep van de senaat om hun motie nadrukkelijk mee te nemen in de besluitvorming. Dat zal uiterlijk in de laatste week voor het Herfstreces zijn. Vanmorgen wekte een ongelukkige uitspraak van de minister van VWS over het proces rondom de noodwetgeving een verkeerde indruk. Daar hebben we na afloop van de ministerraad samen nog even kort over gesproken. De minister heeft zojuist gezegd dat ze dat niet zo had moeten doen. Ze heeft benadrukt juist veel respect te hebben voor het parlement. Het traject van de noodwetgeving handelen we de komende twee weken zorgvuldig af in de ministerraad, daarna zijn de Raad van State en vervolgens de beide Kamers aan zet.

Verder heb ik deze week een debat gehad met de Tweede Kamer over de begroting van mijn ministerie en van de Koning. Het belangrijkste onderdeel was ook dit jaar weer het Koninklijk Huis. Ik heb de Kamer een uitgebreide brief toegezegd over de werking van de ministeriële verantwoordelijkheid, mede gericht op de toekomst. Het gaat om complexe materie, waar ik echt de tijd voor wil nemen. Daar hoort u later dus meer over.

Dan over de ministerraadsagenda van vandaag. Ten eerste hebben wij ingestemd met een uitgebreid pakket aan maatregelen om het aantal huishoudens met problematische schulden terug te dringen. Daarvoor wordt structureel 75 miljoen euro vrijgemaakt. Dat geld wordt onder meer ingezet voor zogenaamde vroegsignalering. Gemeenten kunnen daarmee sneller en beter hulp bieden aan mensen met geldzorgen. Ook komt er een integraal schuldenoverzicht en een gratis betalingsherinnering bij verkeersboetes. Met deze en andere maatregelen willen wij voorkomen dat schulden razendsnel kunnen oplopen. We hebben ook gesproken over het wetsvoorstel om de kerndoelen in het onderwijs te herzien. In het Regeerprogramma is afgesproken dat we de kwaliteit van het onderwijs gaan verbeteren. Het kabinet kiest voor een focus op lezen, schrijven en rekenen, in alle vakken. Die basisvaardigheden staan onder druk. Maar om succes te hebben op school én om mee te kunnen doen in de samenleving, is het essentieel dat alle leerlingen goed kunnen lezen, schrijven en rekenen. Te veel leerlingen kunnen dat niet meer. Staatssecretaris Paul werkt hard aan de herziening van het curriculum op scholen, dus heel concreet gaat het dan over wat leerlingen moeten kennen en kunnen. De staatssecretaris zal het wetsvoorstel nu voor advies aan de Raad van State zenden.

Na afloop van deze persconferentie ontvang ik de aankomend voorzitter van de Europese Raad António Costa voor een eerste kennismaking. Vanaf 1 december neemt hij het stokje over van Charles Michel. Volgende week staat voor een groot deel in het teken van Europese verplichtingen. Woensdag ben ik in Brussel voor de bijeenkomst met de Gulf Cooperation Council, donderdag en vrijdag is de Europese Raad van Regeringsleiders, en natuurlijk ook het voorafgaande Kamerdebat. Daar staan onder meer migratie, de oorlog in Oekraïne en de situatie in het Midden-Oosten op de agenda. Omdat ik die vrijdag in Brussel ben, wordt de wekelijkse ministerraad verplaatst naar de maandag erop, maandag 21 oktober.