Inleidend statement persconferentie na ministerraad 29 november 2024

Minister-president Schoof: Vandaag hebben we op voorspraak van minister Wiersma een aantal belangrijke besluiten genomen over landbouw, stikstof en agrarisch natuurbeheer. Met als overkoepelend doel om boeren in Nederland weer perspectief te bieden en tegelijkertijd te werken aan de opgaven op het gebied van natuur, water en klimaat. Minister Wiersma heeft dit uitgewerkt in een aantal brieven die inmiddels bij de Kamer liggen. Daarin staat centraal dat we boeren zo goed mogelijk willen ondersteunen. Beleid moet werkbaar zijn op het erf en boeren moeten op basis van hun vakmanschap en ondernemerschap zelf kunnen sturen op doelen. Want als boeren de ruimte krijgen om te innoveren en hun bedrijf toekomstbestendig te maken, kunnen zij ook het beste bijdragen aan de opgaven waar we in Nederland voor staan. Eén van die opgaven is de reductie van de stikstofuitstoot. Daarvoor stellen we, bovenop de bestaande inzet, 5 miljard euro beschikbaar voor de komende jaren. Daarvan is een bedrag van 1,25 tot 2,5 miljard euro bestemd voor innovatie en doelsturing. Wij schrijven boeren dus niet voor wat ze moeten doen om minder stikstof uit te stoten, maar boeren kunnen zelf bepalen hoe ze dat doel bereiken. Innovatie kan daar een belangrijke rol in spelen. Een bedrag in dezelfde orde van grootte komt beschikbaar voor een vrijwillige beëindigingsregeling. En er wordt substantieel extra geld vrijgemaakt voor de mestaanpak en natuurbeheer. Een andere opgave is het versterken van onze natuur. Daarom geven we een flinke impuls aan het agrarisch natuurbeheer door het aantal hectare uit te breiden en boeren te ondersteunen bij het doen van investeringen. Ook is besloten de deadline voor de legalisatie van zogeheten PAS-melders naar 2028 op te schuiven. Hiermee voorkomen we dat provincies begin volgend jaar al moeten gaan handhaven. Tevens werkt minister Wiersma aan een nieuwe aanpak waarin we tot het uiterste gaan om de PAS-melders te helpen. Deze boeren bevinden zich in een moeilijke en onzekere situatie en we willen geen mogelijkheid onbenut laten om tot een oplossing te komen.

Daarnaast stond de Najaarsnota op de agenda van de ministerraad. Die is vastgesteld en door minister Heinen inmiddels naar de Kamer gestuurd. Meest in het oog springend is dat er voor 3,2 miljard euro minder wordt uitgegeven dan begroot. Daarvan bestaat 2,1 miljard euro aan onderuitputting op de departementale begrotingen, onder andere door krapte op de arbeidsmarkt en minder uitgaven aan subsidies. Ook zijn er een aantal meevallers. Zo gaat er minder geld naar de EU-afdrachten en de asielopvang. Wat betreft de kritische noot van de Europese Commissie deze week: zoals minister Heinen al zei, voldoen we nog steeds ruimschoots aan de regels. Daarbij hebben we – zeker in Europees perspectief – een zeer lage staatsschuld. Natuurlijk moet dit op langere termijn ook zo blijven. Dit kabinet zet daarom stappen om de overheidsfinanciën gezond te houden, zoals vastgelegd in het Hoofdlijnenakkoord. En waar nodig zullen we te zijner tijd extra maatregelen nemen om binnen de Europese normen te blijven.