Inleidend statement persconferentie na ministerraad 16 juni 2023

Minister-president Rutte: 

Ja, goedemiddag. Allereerst wil ik iets zeggen over de vreselijke scheepsramp op de Middellandse Zee, voor de Griekse kust, de berichten van 79 mensen die zouden zijn omgekomen, honderden opvarenden vermist en als je kijkt naar de berichten op sommige websites dan zou het potentieel gaan om het niet meer leven van heel veel kinderen. Dat wordt natuurlijk allemaal uitgezocht, maar vreselijke berichten waar we vandaag ook in het kabinet bij hebben stilgestaan en ik wil ook hier daar vandaag mee beginnen.

Dan, Oekraïne, uiteraard daar nog steeds de strijd. De eerste berichten over het tegenoffensief vanuit Oekraïne richting Rusland, daar zijn helaas ook nu weer burgerslachtoffers door Russische raketaanvallen op dorpen en steden. En het maakt alleen maar duidelijk dat het nog lang niet klaar is en dat Oekraïne ook de komende tijd onze steun nodig heeft. Humanitair, financieel maar zeker ook militair. Deze week is vanuit het Internationale Fonds voor Oekraïne ruim 100 miljoen beschikbaar gesteld voor luchtverdediging en daarnaast is het zo dat, overigens daar draagt Nederland 40 miljoen euro aan bij samen met andere landen, om luchtverdedigingsmiddelen aan te schaffen die op zeer korte termijn dan aan Oekraïne kunnen worden geleverd. Daarnaast koopt Nederland, zoals u weet, 4 radarsystemen ter waarde van 150 miljoen euro en met die radars, onder andere lucht-, grond- en zee activiteiten te kunnen detecteren, te lokaliseren en ook te identificeren. En ook zullen we verder bijdragen aan de luchtverdediging van Oekraïne. U weet, wij richten ons meer en meer op een aantal aspecten: luchtverdediging, Patriot-systemen bijvoorbeeld en F-16’s. Over die F-16’s, ook daar is intensief gesprekken over gaande, om die training vorm te geven, samen met onze bondgenoten. Want het is van groot belang, zowel voor onze veiligheid als voor de verdediging van onze waarden, dat Rusland dit verliest en Oekraïne deze strijd wint. Dat is essentieel.

Volgende week ben ik samen met mijn Deense collega, Mette Frederiksen, op bezoek in Namibië en Zuid-Afrika, en vervolgens zal ik met een Nederlandse delegatie verder reizen voor een bezoek aan Marokko. De grote vraagstukken van deze tijd kunnen we niet zelf oplossen. Het klimaat, handel, migratie, internationale veiligheid, we moeten samenwerken. En dat moeten we doen met alle landen wereldwijd. Een van de centrale thema’s bij het bezoek aan deze 3 landen is de groene energietransitie. Zuid-Afrika, Namibië en Marokko kunnen een cruciale rol spelen op het gebied van groene waterstof en zoals u weet heeft Nederland de ambitie om een belangrijk knooppunt te worden voor de import van groene waterstof voor heel Noordwest Europa. Dus op dit onderwerp kunnen wij elkaar versterken. Ik zie er dan ook zeer naar uit om daar, ook met de regeringsleiders van deze landen, over te spreken.

Tot slot, migratie, u weet, gesprekken in het kabinet zelf over wat we in Nederland moeten doen, zijn gaande. Internationaal gelukkig heel voorzichtig de eerste stappen voorwaarts, met Marokko, het bezoek aan Tunesië, kun je ook nu vanuit berichten die we uit Italië krijgen, de eerste effecten van zou zien, niet zozeer de gesprekken van zondag maar die al langer gaande zijn vanaf april, waar het betreft het aantal aankomsten vanuit Tunesië in Italië. We zien in Oostenrijk, daar blijkt toch het eerste effect zichtbaar te worden van het aanpassen van de visumpolitiek op de Westelijke Balkan, toch aanzienlijk lagere aankomsten gerapporteerd vanuit Oostenrijk. En natuurlijk belangrijk: de grens Bulgarije/Turkije, waar inmiddels ook de zaken verder verbeterd zijn waar het gaat om dat grenstoezicht, ook dat zal helpen. En het migratiepact, voor het echt in werking zijn we nog een eind verder, maar het feit dat het er is, en ook het aankondigingseffect ervan, is belangrijk.