Inleidend statement persconferentie na ministerraad 17 maart 2023

Minister-president Rutte: Ja en uiteraard ook een terugblik op de verkiezingen van afgelopen woensdag, voor de Provinciale Staten, de Waterschappen en daarmee indirect ook voor de Eerste Kamer, want we hebben natuurlijk de stembusgang gehad, met een, in het recente verleden althans, historisch hoge opkomst. En het is duidelijk dat BBB van Caroline van der Plas in alle provincies inmiddels, in alle provincies, de grootste partij is geworden en dat, wil ik hier nog wel een keer zeggen, is natuurlijk een prestatie van formaat en het is ook een onmiskenbaar signaal van de kiezer. En met het signaal zullen we wat moeten, hier in Den Haag. Uiteraard ook het kabinet en het is volgens mij inderdaad de eerste keer dat een partij in alle provincies de grootste is. Ik daag onze politicologen uit dat uit te zoeken, maar volgens mij is dat de eerste keer. Uiteraard is nu interessant ook hoe dat zich vertaald de komende weken en maanden in de vorming van de besturen van de provincies, in de colleges en uiteraard ook in de verhouding bij de Provinciale parlementen, de staten. En uiteraard is de verwachting dat BBB, dat lijkt mij logisch, een leidende rol zal spelen als grootste partij in die collegevormingen en hoe dat uiteindelijk uitpakt, is uiteraard aan de onderhandelende partijen. En dan kiezen de leden van de Provinciale Staten op 30 mei, kiezen ook de nieuwe Eerste Kamer. Nou nu twee dagen na de verkiezingen is het wat vroeg om hier alle finale oordelen over wat er nou precies is gebeurd en wat dit nou precies betekent voor de krachtsverhoudingen maar ik denk wel dat we kunnen vaststellen dat Nederland een lange traditie kent van samenwerken in de politiek. Wij zijn altijd een land van coalities waar samenwerking nodig is, waar je naar elkaar luistert, waar je ook signalen verwerkt in beleid. Dat geldt zowel binnen coalities maar ook tussen coalitiepartijen en oppositiepartijen en dat betekent uiteraard een verantwoordelijkheid voor ons allemaal om de problemen in dit land aan te pakken en dat dat nodig is, hoeft geen betoog. Er staan veel grote vraagstukken, staan op de proefstand op dit moment om tot besluitvorming te komen. Ik denk aan stikstof, klimaat migratie en ook ‘Nederland van het slot krijgen’, het zijn allemaal grote thema’s die de komende weken aandacht vragen. En draagvlak, dat wil ik hier ook gezegd hebben, op al deze terreinen is van wezenlijk belang, zowel draagvlak in de politiek, maar het is meer dan zetels tellen, het is ook draagvlak in de samenleving en daarvoor moeten we dus ook samen verantwoordelijkheid nemen. Maar nogmaals, het is natuurlijk te vroeg om te zeggen hoe nou precies die uitslag van de verkiezingen vorm krijgt, ook weer in het beleid maar dat zal natuurlijk de komende weken verder duidelijk worden.

Dan een enkel woord nog over twee andere onderwerpen, allereerst de oorlog in Oekraïne en ik heb al vaker gezegd dat het van groot belang is dat Oekraïne gesteund blijft worden door de bondgenoten, zeker ook uit Europa en Amerika en wij zullen ook continu blijven kijken waar Oekraïne behoefte aan heeft om zich te verdedigen tegen de aanhoudende Russische agressie, in Europa zijn we in gesprek om tekorten aan munitie waarmee Oekraïne te kampen heeft, om die tekorten te verlichten en verder heeft Kajsa Ollongren, de minister van Defensie, deze week in Odessa  hulp toegezegd om bij te dragen aan de maritieme veiligheid in de Zwarte Zee. Nederland gaat daartoe twee mijnenjagers leveren aan Oekraïne en ook levert Nederland een radarsysteem om daarmee drones vroegtijdig te kunnen detecteren.

Tot slot, de Europese Raad, volgende week, die staat natuurlijk ook uiteraard mede in het teken van deze verschrikkelijke Russische agressieoorlog in Oekraïne, staat er hoog op de agenda en we spreken daar ook over voorstellen om het Europese concurrentievermogen te versterken en daarmee ook deels in reactie op de inflatieverminderingswetgeving, de Inflation Reduction Act, uit Amerika. En uiteraard zijn ook de hoge energieprijzen en de energieleveringszekerheid zijn daar onderwerp van gesprek. Vanwege mijn aanwezigheid in Brussel volgende week donderdag en vrijdag, zal de Ministerraad worden voorgezeten door Sigrid Kaag, de vicepremier en zij zal ook daarna hier in Nieuwspoort u graag te woord staan.