Inleidend statement persconferentie na ministerraad 4 november 2022

Minister-president Rutte: Goeiemiddag. Vandaag voorafgaand aan de ministerraad zijn we begonnen met de eerste bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad. En daar hebben we gesproken over economische veiligheid en weerbaarheid. Nederland is een open en internationaal georiënteerd land. Tegenover deze openheid staat een grote en groeiende kwetsbaarheid voor bijvoorbeeld statelijke dreigingen, ongewenste beïnvloeding, verstoring van vitale infrastructuur en militaire dreigingen. En dat vraagt om een gecoördineerde aanpak tussen ons binnenlands, maar ook buitenlands, en het hele beleid ten aanzien van het binnenland en het buitenland. Vandaar dat in het coalitieakkoord is opgenomen om een Nationale Veiligheidsraad in te stellen waar we dit soort onderwerpen in samenhang kunnen bespreken. Naast strategische besprekingen, is de Nationale Veiligheidsraad ook bedoeld om in tijden van crises, nationaal of internationaal, ook snel bijeen te kunnen komen. Daarmee kan op elk moment door mij in mijn hoedanigheid als minister-president deze club bijeen worden geroepen wanneer een actueel onderwerp of een internationale gebeurtenis daarom vraagt.

In de ministerraad hebben we aansluitend onder meer gesproken over over de ontwikkelingen in Oekraïne. De oorlog daar heeft niet alleen vreselijke consequenties voor de inwoners van het land zelf – denk ook aan de recente grootschalige Russische aanvallen op de water- en elektriciteitsvoorziening met, laten we duidelijk zijn, grote gevolgen voor het dagelijks leven van heel veel mensen in Oekraïne. Daarnaast heeft het heeft ook grote impact op de geopolitieke verhoudingen. Op hardhandige wijze worden wij – zeker in het westen waar oorlog lang een ver-van-ons-bed show leek te zijn – eraan herinnerd dat vrede en veiligheid geen vanzelfsprekendheden zijn, ook niet vlak bij onze voordeur. Het is en blijft van groot belang dat we Oekraïne blijven steunen, humanitair, militair en ook financieel. En we moeten er ook voor zorgen dat we de druk houden op Rusland, bijvoorbeeld door middel van onze internationale sancties. Vandaag hebben we de eerste aanzet gemaakt voor modernisering van het Nederlandse sanctiestelsel. Nu het ernaar uitziet dat de sancties langere tijd van kracht zullen zijn, is het nodig om ook deze stap weer te zetten.

Dan, de oorlog werpt ook een schaduw op de VN-klimaatconferentie die volgende week begint in Sharm-el-Sheik in Egypte, de zogenaamde COP27. Door de geopolitieke spanningen – niet alleen door de oorlog  in Oekraïne, maar ook door de verslechterde relatie tussen China en de Verenigde Staten – staat die top onder druk. En tegelijkertijd is het urgenter dan ooit om snel afspraken te maken over het vraagstuk van de internationale mondiale klimaataanpak. Je zou kunnen zeggen: die is eigenlijk nog nooit zo groot geweest als op dit moment. Overal ter wereld zien we op dit moment extreme weersomstandigheden zoals hittegolven, bosbranden en overstromingen die enorme gevolgen hebben voor deze landen, maar ook voor onze biodiversiteit en ertoe bijdragen aan een enorme vervuiling. De meest recente rapporten en bevindingen van het VN-klimaatpanel IPCC, maar ook de WMO, dat is zeg maar het wereldwijde KNMI, die maken duidelijk dat we geen tijd te verliezen hebben. Een lichtpuntje is dat het volgens het IPCC mogelijk is om in alle sectoren de emissies met ten minste de helft terug te brengen voor 2030. Maar dat vraagt dan wel dat landen nu actie ondernemen om sneller die transitie te maken naar een duurzame economie en een duurzame energieopwekking. In Nederland is daarvoor uiteraard ook de ambitie om dat op deze top verder te bereiken, er alles op gericht. Er moet harder worden gewerkt aan de belofte om het anderhalve gradendoel binnen bereik te houden. En dan gaat het niet alleen om mitigatie, maar, en dat is ook een klassiek Nederlands thema, dan gaat het ook om adaptatie. Daarom zullen wij oproepen om meer te doen om de blijvende gevolgen van klimaatverandering zo goed mogelijk op te vangen en ook armere landen hierin te blijven steunen. Ik heb daar vandaag een artikel over gepubliceerd, samen met Macron van Frankrijk en Macky Sall van Senegal. Ik ben daar zelf bij begin volgende week, maar alleen aan het begin. Vervolgens zal Rob Jetten, maar ook Sigrid Kaag, Liesje Schreinemacher en Mark Harbers zullen namens Nederland op allerlei verschillende dagen deelnemen aan de COP27.