Inleidend statement persconferentie na ministerraad 7 oktober 2022

Viceminister-president Kaag: Goedemiddag. De minister-president, zoals u weet, is vandaag in Praag voor een informele Europese Raad en daarom sta ik u graag te woord na de ministerraad van deze week. Een week waarin het zwaartepunt voor mij lag op woensdag en donderdag bij de Algemeen Financiële Beschouwingen in de Tweede Kamer. Daar hebben we uitgebreid gesproken over de begroting van 2023 en natuurlijk het tijdelijk prijsplafond voor energie, dat we dinsdag hebben gepresenteerd.

In de ministerraad hebben we ook teruggeblikt op dat debat en het is goed om vast te stellen dat er breed draagvlak in de Kamer is voor het prijsplafond. Het kabinet trekt hier zeker 23,5 miljard euro extra voor uit. Het is een ongekend groot bedrag, maar we zijn ervan overtuigd dat dit noodzakelijk is. Want veel burgers hebben al langere tijd zorgen over de zeer hoge energieprijzen, mede het gevolg van de oorlog in Oekraïne. En met dit tijdelijk prijsplafond willen we huishoudens en kleinverbruikers zekerheid en rust bieden in de aanloop naar komende winter. Zekerheid en rust dat ze heel 2023 bij een gemiddeld verbruik niet meer kwijt zijn dan de maximumprijzen die we nu hebben vastgesteld. En ook voordat het prijsplafond in januari ingaat zullen we deze gebruikers bijstaan met een tegemoetkoming van 190 euro in november en december. We kunnen niet iedere euro van elke energieverbruiker compenseren. Maar ruim de helft van alle huishoudens valt onder dit plafond. En voor mensen die meer energie verbruiken geldt dat de rekening flink wordt gedempt. Tegelijkertijd blijft het kabinet oproepen waar dat kan het gebruik zo veel mogelijk te verminderen. Want de snelste route naar een lagere energierekening waar mogelijk is besparing.

Naast huishoudens en kleinverbruikers wordt ook het bedrijfsleven hard geraakt. Sommige bedrijven kunnen niet anders dan veel energie gebruiken, zoals bakkers en slagers en veel anderen. Tegen deze energie-intensieve ondernemers zegt het kabinet: we vergeten u niet. We werken op dit moment een regeling uit voor dit type bedrijven, zowel geheten de Tegemoetkoming Energiekosten-regeling, de TEK, maar het is behoorlijk lastig. We moeten de doelgroep precies in kaart brengen, inzicht krijgen in het energieverbruik van ondernemers en rekening houden met Europese staatssteunregels. Omdat het nog enige tijd kan duren voordat de regeling ingaat willen we per één november al maatregelen nemen om deze bedrijven ook de winter door te helpen. We werken de opties zo snel mogelijk uit. U heeft wellicht minister Adriaansens daarover al vanmiddag gehoord.

Uiteraard hebben we het ook gehad over de adviezen die Johan Remkes heeft gepresenteerd over stikstof en de toekomst van de landbouw in den brede. Zoals we hem kennen, heeft hij een veelomvattend en stevig rapport opgesteld met heldere conclusies en daarvoor wil ik Johan Remkes nogmaals bedanken. Zijn rapport verdient een goede bestudering en het kabinet streeft ernaar volgende week met een eerste appreciatie te komen. Verder verwerken we dit uiteraard in de hoofdlijnnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied en de toekomstvisie voor de landbouw in den brede. We hopen daarover de Kamer in november te informeren. Wat ik hier kan onderschrijven is de constatering dat we in de afgelopen tijd te vaak tegenover elkaar hebben gestaan in plaats van naast elkaar, en daarbij moeten wij natuurlijk ook vanuit de politiek en het kabinet naar onszelf kijken. Het kabinet vindt het van groot belang dat we ook na dit rapport in gesprek blijven met alle partijen: boeren, natuurorganisaties, bedrijven, overheden en alle andere relevante sectoren van wie een bijdrage wordt verwacht. Want de opdracht die voor ons ligt blijft onverminderd groot.