Persconferentie minister-president Rutte na ministerraad 16 maart 2018

RUTTE:
Goedemiddag. Aanstaande woensdag zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Dus dan kunnen we allemaal weer naar de stembus. Ik kan u uit persoonlijke ervaring vertellen dat de campagnes in volle gang zijn. In alle gemeenten zetten politici en ook alle campagnemensen van de partijen zich vreselijk hard in om zoveel mogelijk kiezers te winnen voor hun standpunten. Dat zijn de lokale partijen, maar ook de lokale partijen die ook landelijk actief zijn. Eigenlijk alle partijen dus. En ik wil eigenlijk vanaf deze plek iedereen oproepen om vooral te gaan stemmen aanstaande woensdag. En: maak gebruik van het democratisch recht. Iedere stem telt. Ook die van u.

Op 21 maart kan iedereen zich in het stemhokje ook nog ergens anders over uitspreken, namelijk over de nieuwe Wet voor de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Het is belangrijk dat mensen in Nederland een weloverwogen keuze maken en misschien mag ik hier kort nog eens uitleggen waarom dat zo belangrijk is. Die nieuwe inlichtingenwet, die hebben we echt nodig. Die is van groot belang. Hij helpt om ons land veilig te houden, maar ook om ervoor te zorgen dat onze militairen op missies zo goed mogelijk beschermd zijn. De oude inlichtingenwet is ingehaald door de tijd. Bijna niemand belt op dit moment meer over een vaste telefoonlijn en net als wij allemaal gebruiken helaas ook terroristen en andere kwaadwillenden gebruiken smartphones, gebruiken WhatsApp, wifi, moderne communicatiemiddelen. Dat betekent dat als onze diensten hun werk goed willen blijven doen – de AIVD, de MIVD – dan moeten ze ook daar zijn waar die communicatie plaatsvindt, en dat is gewoon op de internetkabels. En dat vraagt dus ook om nieuwe bevoegdheden. Tegelijkertijd is er dan onmiddellijk ook een zorg - in ieder geval ook bij mij persoonlijk, maar ik weet ook van heel veel mensen die ik daarover spreek - wat dat dan betekent voor de privacy. Want mensen die van goede wil zijn, en dat geldt voor 99,99 procent van de mensen, die willen niet dat de diensten zomaar kunnen meekijken met hun e-mailverkeer of hun telefoons kunnen afluisteren. Dat wil niemand en ik dus ook niet. Wat ik dan altijd zeg, is in de eerste plaats dat er noch honderd procent veiligheid bestaat. Wel garantie dat tienduizenden mensen zich inzetten voor onze veiligheid, dag en nacht, maar geen garantie op honderd procent veiligheid. En tegelijkertijd is er ook geen garantie op honderd procent privacy. Tegelijkertijd vind ik als iemand die zeer hecht aan zijn privacy, als liberaal, dat in deze wet de waarborgen zitten om waar het noodzakelijk is om bevoegdheden uit te breiden ook zo goed mogelijk die privacy te beschermen. Waarom? Omdat heel precies omschreven in deze wet, heel gedetailleerd in welke omstandigheden die informatie mag worden verzameld. En ook dat, anders dan tot nu toe, voor elke stap vooraf toestemming nodig is. Nu is het zo dat de minister in heel veel gevallen vooraf toestemming moet geven, maar dan kun je nog denken: ja, dat is een politicus. Maar in dit geval is het ook nog zo dat er naast die politicus ook vooraf bij die inzet van die bijzondere bevoegdheden een speciale toetsingscommissie komt die daar op moet toezien. En mocht het dan zo zijn dat er, nadat informatie in noodgevallen is verzameld, gericht in bepaalde situaties die toestemming is gegeven, mocht dan besloten worden: we willen ook kijken ín dat e-mailverkeer, of bepaalde gesprekken kunnen afluisteren - dan moet er weer apart toestemming voor gegeven worden. Mocht je onverhoopt als goedwillend burger bijvangst zijn, toch, in het uitlezen van die informatie en bijvoorbeeld mocht blijken dat je stiekem illegaal films download, dan wordt die informatie weggegooid. De diensten mogen niet die informatie doorgeven, van het illegaal downloaden van films, aan politie of justitie. Alleen als ze zouden stuiten op een zeer ernstig misdrijf, bijvoorbeeld het beramen van een moord - en zij kijken dus naar terroristische misdrijven, maar zouden zij stuiten op een klassiek zeer, zeer ernstig misdrijf zoals het beramen van een moord, dan zijn ze verplicht om het wel te melden, als dat de bijvangst is in zo’n onderzoek, aan politie en justitie. Maar niet lichtere vergrijpen. Dat betekent dus dat ik denk dat er een goede balans in zit en ik behoor echt wel tot de mensen die even aan de extreme kant zitten van ‘de overheid moet zich niet met mij bemoeien als ik me niet met de overheid bemoei, zolang ik me aan de wet houd’.

Dan: aanstaande donderdag en vrijdag ben ik in Brussel voor de Europese Raad. En om die reden staat hier volgende week Kajsa Ollongren. En dat is omdat Hugo de Jonge op dat moment ook elders is. Die is namelijk bij de ontvangst van de Olympiërs volgende week vrijdag. Dus u kunt in Brussel zijn, dan kunt u mij horen; u kunt hier zijn, dan hoort u Kajsa Ollongren; of u kunt Hugo de Jonge beluisteren bij de ontvangst van de Paralympiërs volgende week vrijdag.