Toespraak staatssecretaris Uslu bij de Black Achievement Awards
Staatssecretaris Uslu (OCW) sprak op maandag 30 oktober 2023 bij de Black Achievement Awards in theater DeLaMar in Amsterdam. Daar reikte ze de Lifetime Achievement Award uit aan documentairemaker Ida Does.
[het gesproken woord geldt]
Lieve mensen en natuurlijk in het bijzonder, lieve Ida.
Als ik hier zo met jou sta, komt er bij mij een zin naar boven. En die zin komt uit jouw laatste documentaire.
Tien woorden, die Gloria Wekker aan het begin van ‘Alledaagse waardigheid’ zegt. Namelijk: ‘Wij kunnen het ons niet permitteren om middelmatig te zijn.’
Zij heeft het over de zwarte gemeenschap en in het bijzonder over Philomena Essed, een pionier in antiracisme. Over haar leven, haar wetenschappelijk werk, haar drive. Essed liet zien met welke vooroordelen zwarte vrouwen te maken hadden in de jaren '80.
Jij wilde deze pionier voor de camera krijgen. Juist omdat ze uit een bepaald hout is gesneden, en dat fascineert jou.
Maar ik ben net zo gefascineerd door jou, Ida. Want de woorden van Gloria kunnen net zo goed op jou van toepassing zijn. Want ook jij bent allesbehalve middelmatig. Ook jij bent een pionier. Ook jij staat in de frontlinie, durft lastige vragen te stellen en gaat geen moeilijk gesprek uit de weg.
Sterker nog: jij laat als onafhankelijk filmmaker al 16 jaar jouw licht schijnen op ontzettend ingewikkelde delen van onze geschiedenis. En dat doe je, zoals je in een interview zei, altijd vanuit jouw eigen culturele en historische achtergrond. Altijd als maker van kleur.
Sociale ongelijkheid en racisme vormen de rode draad in jouw oeuvre. Littekens van het slavernijverleden zijn nog heel duidelijk zichtbaar in onze maatschappij. Jij brengt die in beeld. Genuanceerd. Weldoordacht. Waardig.
Gebaseerd op feiten, maar met ruimte voor emoties. Jij laat mensen hun volledige verhaal vertellen. Wat zij voelen, meemaken, ervaren. Via jouw beelden kunnen wij meevoelen met de mensen op het scherm. En leren we hen beter te begrijpen. Kunnen we samen reflecteren, van elkaar leren en op sommige momenten ook helen.
Lieve Ida, jij draagt daaraan bij met jouw documentaires. Jij brengt als maker deze verhalen bij ons, bij een breder publiek. En zorgt ervoor dat we als mensen dichter bij elkaar komen. Dat is allesbehalve middelmatig. Het is een buitengewoon bijzondere gave.
En het is mijn eer om jou deze Lifetime Achievement Award te overhandigen.