Toespraak minister Schreinemacher tijdens de Rutgers Dialoog 2023
Toespraak van minister Schreinemacher voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking tijdens de Rutgers Dialoog: De strijd om seks anno 2023, op 2 oktober in Den Haag.
Goedemiddag allemaal,
Bedankt voor het organiseren van deze bijeenkomst.
Het lijkt zo normaal.
Houden van wie je houdt.
Maar op een groot aantal plekken in de wereld – ook in ons eigen land – is het nog lang niet altijd vanzelfsprekend.
Waar ik mij zorgen over maak, en jullie ook denk ik: is dat dit aantal groeit.
Volgens Amnesty International zijn er wereldwijd 64 landen waar homoseksualiteit bij wet verboden is, en 49 landen waar LHBTIQ+ mensen gevangenisstraf kunnen krijgen.
9 landen waar dat een levenslange gevangenisstraf kan zijn.
En 7 landen waar je voor liefde zelfs ter dood veroordeeld kunt worden.
Dit zijn de hardste straffen, maar er zijn ook, en dat weten jullie ook, veel andere manieren waarop LHBTIQ+ mensen wereldwijd gediscrimineerd worden en helaas ook in Nederland.
Van het moeilijker verkrijgen van een woning, tot het kwijtraken van de voogdij over kinderen, of door bedreigd te worden als ze actievoeren om op te komen voor hun rechten.
Wat zo normaal lijkt, is dat dus allesbehalve.
En daar maak ik mij grote zorgen over.
Want dit raakt wereldwijd miljoenen mensen.
Zij verdienen onze steun.
Het kabinet staat daarom pal voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten.
Voor iedereen. Overal.
We ondersteunen de LHBTIQ+ gemeenschap wereldwijd. Met stille diplomatie – en dat is soms best frustrerend maar belangrijk in ons werk met overheden die anders denken – en door organisaties te financieren die opkomen voor hun rechten.
Dat is ook de kern van het Nederlandse feministisch buitenlandbeleid: we komen op voor vrouwen en gemarginaliseerde groepen.
Voor gelijke behandeling en gelijke kansen voor iedereen.
Met actie, en met representatie.
Nothing about you, without you.
Want het is – helaas – hard nodig dat we dit doen.
Ik noemde net al een paar cijfers.
Maar het totale probleem is aanzienlijk groter.
Zo is seksuele keuzevrijheid ook niet overal vanzelfsprekend, en is de positie van vrouwen in een groot aantal landen nog altijd ondergeschikt.
Wereldwijd leven er 1,2 miljard vrouwen in landen zonder recht op veilige abortus, en trouwen er ieder jaar 12 miljoen meisjes voordat ze volwassen zijn.
Zelf heb ik gezien wat dit in de praktijk betekent, toen ik vorig jaar in Oeganda was.
Ook 2 weken geleden in de VS, sprak ik met iemand die voor een abortusorganisatie werkt. Zij vertelde dat medische abortus niet mogelijk was voor een vrouw die caissière was. Zij vertelde over de pijn die zij voelde als iemand haar feliciteerde met haar zwangerschap. Ook in de VS is er nog een wereld terug te winnen.
En vorige week sprak ik mijn Oegandese collega nog bij de VN. Daar heb ik opnieuw mijn zorgen geuit.
Over een van de hardste anti-LHBTI wetten ter wereld.
En daarnaast is het aantal tienerzwangerschappen na Corona daar flink toegenomen, en een derde van de jongeren is na de lockdowns niet meer teruggekomen naar school.
De gevolgen daarvan zie je in de gemeenschap.
Een generatie jongeren groeit op met minder kansen dan hun ouders.
Met minder onderwijs, en ook minder seksuele voorlichting en vrijheid.
Dit draagt allemaal bij aan genderongelijkheid.
Want ook zorgtaken en huishoudelijk werk komen hierdoor weer op de schouders van vrouwen terecht.
Hiermee raakt gelijkheid op de arbeidsmarkt, of in de politiek op veel plekken zie je vrouwen niet meer aan tafel.
Dat is een wereldwijd probleem, en daarvoor hebben we een wereldwijde oplossing nodig.
We moeten tegengewicht bieden aan de teruggang. Stilstand is achteruitgang. We moeten harder roeien om voortgang te boeken.
Dat lukt ons alleen als we samenwerken.
Met iedereen die wil samenwerken: NGO’s, jongeren, internationale partners en overheden.
Samen kunnen we weer meer ruimte maken voor het maatschappelijk middenveld, in landen waar dat onder druk staat.
Als daar weer wat ademruimte komt, kunnen vrouwenrechtenbewegingen, mensenrechtenverdedigers en lokale NGO’s hun stem weer beter laten horen, en opkomen voor hun rechten.
Dat is een opdracht die ik heb voor ons allemaal.
Om kansen te creëren voor lokale activisten, overal ter wereld.
Want zij weten het beste wat er bij hun speelt, en wat er nodig is om problemen op te lossen in hun eigen lokale context.
Ik vind het belangrijk dat we daar naar luisteren, en dat we onze inzet, zoals vanuit Nederland financieren en begeleiden, hierop afstemmen.
Nederland doet dit door met onze ambassades en partnerorganisaties per land te bekijken waar ruimte is voor maatschappelijke organisaties.
Door te zoeken naar openingen; met partnerschappen, en zowel luide als stille diplomatie.
Want ervoor zorgen dat iets wat vanzelfsprekend lijkt, dat ook echt wordt… Dat geldt ook voor Rutgers, die dit zelf heeft ondervonden, en hier valt een wereld te winnen en ik en anderen hebben die verantwoordelijkheid.
Dat lukt alleen als iedereen de schouders eronder zet.
Daarom ben ik blij dat jullie hier zijn, en je met dit onderwerp bezig houden.
Want er is veel te doen, zowel over de grens, als in ons eigen land.
Laten we dus vooral – samen – de schouders eronder blijven zetten. Ik ben blij dat jullie hier zijn, en de schouders er samen onder zetten.
Totdat wat normaal leek, ook overal normaal is.
Dank jullie wel.