Studie maatschappelijke kosten netcongestie

Netcongestie (file op het stroomnet) raakt bedrijven en burgers in steeds meer regio’s en sectoren en levert belemmeringen op voor het tempo van de energietransitie. De overheid en netbeheerders nemen maatregelen om de problemen aan te pakken, onder meer met het Landelijk Actieprogramma Netcongestie.

Ecorys heeft in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een inschatting gemaakt wat de maatschappelijke bruto kostprijs is van netcongestie. Het onderzoek is een nuttig startpunt bij het in kaart brengen van de schade als gevolg van het optreden van netcongestie en de waarde van het oplossen en voorkomen van netcongestie. Dit is relevante input voor de (gewenste) toepassing van congestiemanagement. Het staat buiten kijf dat netbeheerders zich maximaal blijven inzetten voor het verzwaren van de elektriciteitsnetten.

Ecorys geeft een gefundeerde schatting wat de maatschappelijke kosten zijn, wanneer één MWh vanwege netcongestie niet gebruikt kan worden of één MWh duurzame elektriciteit niet ingevoed kan worden. Ecorys heeft de bruto kostprijs van netcongestie berekend en de aannames (waaronder evenredigheid van een MWh met de toegevoegde waarde) en afbakeningen (waaronder buiten beschouwing laten van substitutie en adaptatie) maken het niet direct bruikbaar om schattingen te maken over de totale maatschappelijke kosten. Er wordt in het rapport dan ook gebruik gemaakt van bandbreedtes en benoemd welk vervolgonderzoek nodig is om een representatiever beeld te krijgen. Het vervolgonderzoek wordt op korte termijn uitgezet en de resultaten worden naar verwachting begin 2025 gepubliceerd. Het is cruciaal om bij het vervolgonderzoek substitutie en adaptatie mee te nemen. In de afbakening wordt er nu vanuit gegaan dat een activiteit niet plaatsvindt als er geen (zwaardere) netaansluiting mogelijk is, maar er zijn al concrete voorbeelden waar bedrijven slimme oplossingen vinden. Bedrijven zetten op hun eigen terrein (achter de meter) bijvoorbeeld steeds vaker batterijen in als er sprake is van netcongestie. Daarmee kunnen bedrijven wel elektrificeren of groeien zonder een grotere aansluiting. Een recent voorbeeld is de Efteling, waar batterijen zijn geplaatst om een nieuwe attractie mogelijk te maken en verdere elektrificatie van het park te versnellen. Ook worden er steeds vaker energyhubs gevormd. Hiermee wordt op een bedrijventerrein door samenwerkende bedrijven een groepscontract afgesloten met de netbeheerder om efficiënter gebruik te maken van het net.