Speech staatssecretaris Szabó Interexpo
Speech Zsolt Szabó, staatssecretaris Digitalisering en Koninkrijksrelaties, over 70 jaar statuut bij Interexpo op 10 december 2024.
Beste aanwezigen uit Aruba, Bonaire, Curaçao, Nederland, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten
- Vandaag staan we stil bij een bijzonder moment: 70 jaar Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden.
- Het Statuut heeft ons veel gebracht. Het geeft alle landen binnen ons koninkrijk een gelijkwaardige positie.
- Het Statuut geeft ons een basis voor samenwerking. En het geeft de individuele landen de vrijheid voor hun eigen beleid.
- Met vrijheid komt ook verantwoordelijkheid. Het Statuut is niet alleen iets van het verleden. Dat wat op papier staat, moeten we waarmaken, elke dag opnieuw. Als staatssecretaris wil ik dan ook niet alleen terugblikken, maar vooral vooruitkijken. Want we moeten eerlijk zijn. Hoewel het Statuut ons 70 jaar lang richting heeft gegeven, zijn we nog niet waar we willen zijn.
- De economische en financiële positie van de eilanden vraagt om aandacht. En dat geldt ook voor goed bestuur. Als we verder willen komen, moeten we deze onderwerpen durven te benoemen.
- Dit moment vraagt dan ook om een heldere visie op waar we naartoe willen. Hoe kunnen we het leven voor de bewoners zo snel mogelijk beter maken door hun economische kansen te vergroten? Die vraag wordt wat mij betreft te weinig gesteld.
- Het is de hoogste tijd om samen te werken aan een toekomst waarin de eilanden economisch zelfstandig zijn.
- De speerpunten van mijn beleid zijn bekend: goed bestuur, solide financiën en economische zelfredzaamheid. Nu is het tijd om deze woorden waar te maken, het is tijd om door te pakken. Niet door nog meer plannen te maken, maar door keuzes te maken en die uit te voeren.
- En dat keuzes maken, is de taak van de eilanden zelf. Waar gaan ze op inzetten op weg naar meer economische zelfredzaamheid? Snel knopen doorhakken is hierbij essentieel.
- Dit begint tevens bij de jongste generaties. De Raad van State benadrukt in haar recente advies dat goed onderwijs één van de belangrijkste voorwaarden is voor vooruitgang op de eilanden. Op dit moment zien we te vaak een kloof tussen wat scholen aanbieden en wat het bedrijfsleven nodig heeft. Maar ook overheden hebben dringend behoefte aan goed geschoold personeel. Dat moet worden opgelost.
- Het is belangrijk dat prioriteit wordt geven aan opleidingen die jongeren niet alleen een diploma geven, maar ook de vaardigheden voor de banen van morgen en de kans op een carrière. Denk aan posities binnen de overheid, maar ook aan ICT, toerisme en innovatieve landbouw. Sterke organisaties met goed opgeleide mensen, dat is de sleutel voor vooruitgang.
- En er zijn al veelbelovende initiatieven. Tijdens mijn bezoeken aan Aruba, Sint Maarten en Saba zag ik bijvoorbeeld hoe innovatieve ondernemers experimenteren met hydrocultuur. Daarbij worden groenten en fruit in waterbakken verbouwd op de eilanden zelf.
- Nederland maakt middelen vrij om deze initiatieven op alle zes eilanden uit te bouwen. Want vers voedsel van eigen bodem betekent: betaalbare groenten en fruit voor iedereen, gezond eten voor iedereen. Uiteindelijk zullen de eilanden op die manier minder afhankelijk worden van duur voedsel, dat moet worden geïmporteerd. Dat is een belangrijke stap naar economische zelfredzaamheid.
- Nederland maakt middelen vrij om hierbij te helpen. Bijvoorbeeld door financiering vanuit de Regio Deals. In dit kader biedt ook de 66 miljoen euro uit het fonds slavernijverleden extra mogelijkheden voor de eilanden. De voorwaarden maken het mogelijk om te investeren in tastbare projecten die direct bijdragen aan de economische zelfredzaamheid van de bevolking. Denk aan startende ondernemers die met een klein kapitaal hun bedrijf kunnen laten groeien. Denk aan vernieuwende projecten op het gebied van, onderwijs, sport, vitaliteit en mental health. Zo geven we de regie over de toekomst aan de inwoners zelf.
- Maar goed bestuur betekent ook integer handelen. Er moet vertrouwen zijn tussen bestuurder en inwoners. Dat mag niet worden belemmerd door corruptie. Zoals de meesten inmiddels weten ben ik in gesprek met Transparency International om de omvang van corruptie in kaart te brengen.
- Als we de uitkomst kennen, kunnen we samen met de eilanden werken aan oplossingen. Want elke vorm van corruptie betekent dat er minder geld gaat naar onderwijs, economie of infrastructuur.
- Dames en heren, we hebben geen tijd te verliezen. Het is aan de eilanden zelf om de daad bij het woord te voegen en het pad naar economische zelfredzaamheid in te slaan. Nederland zal altijd meedenken en helpen waar het kan, met het oog voor de specifieke situatie van elk eiland.
- Zo maken we het koninkrijk samen sterker. Door slim te investeren en samen te bouwen aan een sterke economie. En dan kom ik weer terug op de drie eerder genoemde fundamentele pijlers: goed bestuur, solide financiën en economische zelfredzaamheid. Dat zijn dus geen abstracte begrippen, maar concrete bouwstenen voor een sterkere toekomst.
- Een toekomst waarin de eilanden op eigen kracht kunnen floreren, precies zoals het Statuut 70 jaar geleden voor ogen had. Dat toekomstbeeld kan alleen realiteit worden als we nu samen de juiste stappen zetten. Actie ondernemen dus. En dat moet de komende jaren gebeuren.
- Dank u wel.