Smart Distance Lab: wat is anderhalve meter voor jou?
Anderhalvemeter. Of 1,5 meter. Je hoeft het maar te zeggen of ergens te zien staan, en je weet: afstand houden! “Anderhalve meter is best veel. Je kunt de vraag stellen of Nederlanders wel beseffen of ze echt anderhalve meter afstand houden. In andere landen hanteren ze de maat van 1 meter. Wat werkt het beste? Dat is ook voer voor gedragswetenschappers”, vindt Maya van de Steenhoven, actief in de energietransitie. Ze richtte het Smart Distance Lab op.
“Al snel na de corona-uitbraak in het voorjaar dacht ik: virologen hebben hun expertise, maar ze hebben minder verstand van het gedrag van mensen. Je kunt er lang en breed over praten, maar je moet gewoon gaan onderzoeken wat wérkt bij mensen. Ik kwam toevallig in contact met gedragswetenschappers van de Universiteit van Amsterdam die met een onderzoeksvoorstel hierover bezig waren en met het ministerie van EZK die graag startups wilde inzetten bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, met het programma ‘Startup-in-Residence’. Nou, we hebben de handen inéén geslagen, samen met een aantal startup-bedrijven. Zonder de inzet van het ministerie van EZK was dit allemaal niet zo van de grond gekomen.”
‘Art Fair’ als proeftuin
“In augustus hebben we in de Kromhouthal in Amsterdam de ‘Art Fair’ georganiseerd, een foto- en kunsttentoonstelling. Daarmee wilden we kunstenaars een hart onder de riem steken, maar natuurlijk ook een situatie creëren om praktijkonderzoek te doen. Er zijn in drie dagen tijd duizend bezoekers geweest. Ze kregen de opdracht mee om de corona-regels in acht te nemen. We hebben ze daarbij geholpen met nudges, zoals aangegeven éénrichtingsverkeer en tweerichtingsverkeer, we hebben gekeken hoe het werkt met vooraf aangegeven timeslots bij aankomst, we hebben de bezoekers buzzers meegegeven die afgingen als ze te dicht bij anderen kwamen en we hebben onderzocht of het dragen van mondkapjes verschil maakt in hoe mensen zich gedragen. Bezoekers zijn ondervraagd, getagd en gefilmd. Het is grappig, maar mensen vergeten heel snel dat ze gefilmd worden.”
Andere inzichten
“We hebben veel geleerd. Anderhalve meter is meer dan de meeste mensen denken. Ze kunnen zich meer voorstellen bij 1 meter dan bij 1,5 meter. Als we 1 meter zouden communiceren, is de kans veel groter dat mensen zich er aan houden dan aan de 1,5 meter die we nu communiceren. Dat is een gedragswetenschappelijke uitkomst waar we graag een advies van maken als we nog meer onderzocht hebben.”
“Een andere les is het effect van duidelijk richting aangeven. Mensen vinden éénrichtingsverkeer in zo’n binnenruimte best prettig, want dan hoeven ze niet na te denken. We kregen mee dat dit ook in supermarkten ingevoerd zou moeten worden als het ‘nieuwe normaal’. Ons onderzoek naar het dragen van mondkapjes, waar zoveel over is te doen, heeft opgeleverd dat ze wérken voor mensen. Er gaat een appellerende werking van uit: mensen worden herinnerd aan het feit dat ze in een pandemie zitten. Nog een uitkomst van het onderzoek: we denken dat we met timeslots voor aankomst mensen spreiden, maar het blijkt dat de meeste mensen in één timeslot aankomen net voor de aangegeven eindtijd. Dus is het risico groter dat mensen samenklonteren bij de ingang.”
We beginnen pas
“We gaan door met dit Smart Distance Lab, samen met het ministerie van EZK. Er staan nieuwe events op de rol om als proeftuin te fungeren, zodra het kan natuurlijk. We gaan ook samenwerken met de KNVB en met profclubs in binnen- en buitenland. In dat project willen we verder onderzoeken hoe dat zit met het verschil tussen die ene en die anderhalve meter.”
