Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 3 juni 2022
Letterlijke tekst van de persconferentie van viceminister-president Schouten na afloop van de ministerraad op 3 juni 2022. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Inleidend statement viceminister-president Schouten
Goedemiddag. Ik sta hier omdat de minister-president en vicepremier Wopke Hoekstra momenteel in Washington zijn, voor de Bilderbergconferentie. En Sigrid Kaag kon niet heel de ministerraad bijwonen dus daarom sta ik hier nu en ik sta u ook graag te woord, uiteraard.
Vanzelfsprekend hebben we ook vandaag ook gesproken over de oorlog in Oekraïne, het is vandaag 100 dagen dat die gaande is. En de Russische agressie lijkt zich nu ook in alle hevigheid te richten op het oosten van het land. We hebben allemaal ook deze week de verontrustende berichten gehoord over de gedeeltelijke inname van Severodonetsk en er lijkt ook maar geen einde te komen ook aan de vreselijke beelden van verwoesting en verdriet die we daar elke dag ook weer zien. En dit meedogenloze geweld moet stoppen. En Nederland heeft er daarom ook internationaal steeds voor gepleit om de druk op het Russische regime ook verder op te voeren en het is dan ook van groot belang dat de Europese Raad eerder deze week ook overeenstemming heeft bereikt over een zesde sanctiepakket. En daar vallen ook de sancties onder op het gebied van Russische olie. Voor enkele lidstaten in Oost-Europa, die in hoge mate ook afhankelijk zijn van de Russische olie, geldt dat zij langer de tijd krijgen om die afhankelijkheid af te bouwen. Dat neemt niet weg dat het een zeer zware maatregel is die economisch ook zijn weerslag zal hebben op Rusland.
En we hebben de afgelopen maanden ook gezien natuurlijk dat de oorlog in Oekraïne en ook de ingestelde sancties wereldwijd effect hebben op de energieprijzen en ook op de voedselprijzen. En het ziet ernaar uit dat de oorlog in Oekraïne ook voorlopig nog niet voorbij is en ook dat de sancties nog wel van kracht blijven en dat de gevolgen daar ook zwaarder gevoeld zullen worden naarmate de oorlog ook langer duurt. En het kabinet is zich ervan bewust dat ook Nederland steeds meer die economische effecten gaat merken, iedereen voelt het in zijn of haar portemonnee. En we begrijpen ook dat heel veel mensen zich zorgen maken hierover en we hebben het vandaag ook in de ministerraad weer zeer besproken en we zullen dat ook blijven doen en we houden ook heel nauw de vinger aan de pols. Het heeft onze volle aandacht.
En door de Russische invasie van Oekraïne zijn ook de geopolitieke verhoudingen in de wereld ook weer veranderd en die nieuwe realiteit betekent dat we dus ook sterker moeten zijn om onze vrijheid en veiligheid te beschermen. En afgelopen week hebben minister Ollongren en staatssecretaris Van der Maat daarom ook een visie gepresenteerd, of de Defensienota gepresenteerd, waarin ook forse investeringen in onze krijgsmacht zijn aangekondigd. Er komt structureel 5 miljard euro per jaar bij, waarmee we in mensen en materieel zullen gaan investeren. En daarbij zullen we ook de Europese samenwerking, defensiesamenwerking gaan versterken, zodat we ook beter in staat zijn met elkaar om ons grondgebied te verdedigen en ook gezamenlijk nieuwe dreigingen het hoofd te bieden. Dank u.
Koopkracht
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Mevrouw Schouten, u zei dat het kabinet de vinger aan de pols houdt met betrekking tot de stijgende prijzen en economische crisis wellicht. Wat gaan de Nederlanders daarvan merken?
SCHOUTEN
De Nederlanders... We hebben natuurlijk afgelopen periode al een aantal maatregelen aangekondigd, per 1 juli aanstaande zal dan ook de btw op energie ook nog omlaaggaan, van 22 naar 9 procent. Dat was ook al aangekondigd. Eerder is natuurlijk ook al de accijnzen op benzine en diesel omlaaggegaan en energietoeslag, de verlaging van de energiebelasting. Maar we zien dat het voor heel veel mensen gewoon zwaar is en dat het ook moeilijk is, ook voor bedrijven overigens ook, dat het steeds duurder wordt. Dat betekent dat het kabinet het ook goed volgt. We hebben bij de Voorjaarsnota natuurlijk ook al een aantal maatregelen weer voor, vanaf 2023 benoemd. Maar ja, de situatie is ingewikkeld en ja, we zien ook dat de oorlog in Oekraïne natuurlijk echt een weerslag heeft en daarom blijft het kabinet ook goed kijken wat er gebeurt en ook goed zien hoe de situatie zich ontwikkelt.
DE WINTHER
Ja u herhaalt wat het kabinet al heeft besloten, maar de vraag was wat Nederland nou gaat merken van het feit dat u de vinger aan de pols houdt nu. Dat impliceert dat er kennelijk nog iets meer op stapel staat of kan komen te staan.
SCHOUTEN
Nou sowieso gaan we natuurlijk in augustus ook weer kijken naar de koopkracht, dat is altijd het vaste moment waarop we dat ook doen. Dat zal nu ook weer gaan gebeuren. Het kabinet heeft daarbij natuurlijk ook al aangekeken, of aangegeven dat ze kijkt ook van: wat kan er nog vanaf het schuiven van vermogensbelasting naar inkomstenbelasting? Dus arbeid goedkoper maken zodat het voor mensen ook meer loont, er meer overblijft als ze gaan werken. Maar ik kan nu nog niet vooruitlopen op zaken die spelen. Het is wel zo dat, nou ja dat we natuurlijk elke keer ook weer moeten reageren op de situatie zoals die zich voordoet. En minister Jetten heeft dat natuurlijk afgelopen week ook weer gedaan. Maar het is niet dat ik nu iets nieuws aan te kondigen heb, maar we kijken heel goed hoe de situatie zich ontwikkelt.
DE WINTHER
Ja. Nee ik snap dat u nog even niets aan te kondigen heeft, want we weten ook nog niet hoe het er over een maand bijstaat. Alleen het kabinet, u benadrukt heel duidelijk dat het kabinet oog en oor heeft voor datgene wat de bevolking op dit moment treft en dan is het toch een legitieme vraag om aan u voor te leggen of het kabinet uiteindelijk, bijvoorbeeld deze zomer, kan besluiten om nog een extra steunronde beschikbaar te stellen. Bijvoorbeeld in de accijnssfeer, om die bijvoorbeeld verder te verlagen. Want anders is het nieuwe besluitmoment volgens mij nog behoorlijk ver weg en gaan mensen er pas heel, ja veel maanden later nog iets van merken, van alle ellende die hen nu eigenlijk al in de portemonnee treft.
SCHOUTEN
Ja, het is natuurlijk, een aantal maatregelen, wat ik net zei, bijvoorbeeld die verlaging van de btw op energie, die gaat nog in. Die gaat op 1 juli ook in, dus dat geeft ook nu wel weer een enig soelaas. Er is natuurlijk al ruim 6 miljard geïnvesteerd door het kabinet, dus het is ook niet zo dat er nog niks gebeurd is.
DE WINTHER
Maar het is niet genoeg dus misschien.
SCHOUTEN
Maar daarvoor kijken we goed hoe de situatie zich ontwikkelt, daarvoor kijken we ook wat er in augustus nog kan ten aanzien van de koopkracht. Dat is ook het moment waarop we dat gewoon doen. En ja, het is nu niet dat ik nu daarop ga vooruitlopen, maar als daar reden voor is dan kijken we natuurlijk elke keer weer wat er wel mogelijk is.
DE WINTHER
Dus het kabinet sluit niet uit dat er nog extra steun komt, als de situatie dat noodzakelijk maakt?
SCHOUTEN
Ik ga nu niet naar ‘ja’ en ik ga nu niet ‘nee’ zeggen. Het is: op dit moment hebben we een pakket van ruim 6 miljard, in augustus gaan we goed kijken naar de koopkracht. En dat zijn de momenten waarop we dat ook nader bezien.
STEMERDING (NOS JOURNAAL)
Heel veel mensen blijken de energietoeslag, voor mensen met een lager inkomen, niet aan te vragen. Baart u dat zorgen?
SCHOUTEN
Nou we hebben in eerste instantie met de gemeentes natuurlijk ook goed overleg gehad om de energietoeslag ook uit te voeren, conform wat we ook met elkaar bestuurlijk hadden afgesproken. Ik zie gelukkig dat dat in zo’n 98 à 99 procent van de gemeentes ook op die manier gebeurt. Wij wisten dat we een deel vrij direct konden bereiken omdat we die mensen, omdat ze bijvoorbeeld een uitkering hebben of op een andere manier bekend zijn bij de gemeente, en die hebben we heel snel kunnen, de energietoeslag kunnen geven. Daarnaast is er ook een groep – en dat wisten we toen ook – waar we echt wel moeite voor moesten doen om die te bereiken. Dat doe ik samen met de gemeenten ook op verschillende manieren, dus ook, nou ja, bij de loketten zelf. Ikzelf bijvoorbeeld heb ook nog weleens gesprekken met de werkgevers, of ze hun werknemers daarop willen wijzen. Dus ook echt in de netwerken. Misschien mag ik hier de gelegenheid ook gebruiken om mensen op te roepen: als u geldzorgen heeft, ga naar dat loket, ga naar die gemeente, daar ligt mogelijk een energietoeslag of een andere manier van hulp die u echt kan helpen. Maar dat blijft continu een, ja, werk dat we moeten doen met elkaar.
STEMERDING
Zouden gemeenten nog meer moeten kunnen doen?
SCHOUTEN
Gemeenten doen echt al veel. Dus ook als er op een andere manier mensen zich melden, om wat voor reden dan ook, bij de gemeenten die te maken heeft met een inkomenspositie, dan proberen ze ook echt gelijk daar weer op te wijzen – in de bibliotheken, in andere loketten waar mensen komen – om ze daar ook op te attenderen.
STEMERDING
Hebt u een idee welke groep het is? Die, nou ja je kan ook denken: misschien hebben die mensen het toch wel helemaal niet nodig.
SCHOUTEN
Nou het is moeilijk om te zien wat je niet ziet. Dus het gaat natuurlijk om de groep die zich niet meldt en ja, dat kan om diverse redenen zijn natuurlijk: of omdat men het niet weet of omdat men de drempel als hoog ervaart. Maar ik heb wekelijks gesprekken met de gemeenten over de uitvoering van die energietoeslag, hoe dat gaat. En zij zeggen wel steeds van: nou, we zien nog steeds wel dat het bereik ook toeneemt, proberen we dan ook meteen de mensen ook te zeggen ‘nou fijn dat u hier bent want dan kunnen we ook misschien nog andere zaken bekijken waar u recht op heeft’. Maar dat blijft, ja, continu werken. En dat hebben we ook met elkaar gezegd: ik doe wat ik kan en zij doen dat ook.
STEMERDING
Ik heb nog een heel ander onderwerp, ik weet niet of...
LAMBIE (RTL NIEUWS)
Mevrouw Schouten, u zei zojuist: we gaan er in augustus weer naar kijken, dat is het logische moment. Vandaag zijn ook weer de benzineprijzen op een recordniveau. Overweegt het kabinet misschien eerder nog verdere accijnsverlaging?
SCHOUTEN
Wij hebben vandaag gesproken in het algemeen ook over de situatie rondom, nou de olieboycot, het gas en wat dat ook betekent. En we hebben ook gezegd: daar moeten we echt ook elke week weer ook beter op inzoomen, op de gevolgen. Maar het is niet zo dat we nu aan de orde hebben gehad dat er nog een verlaging of iets dergelijks, dat dat nu besproken is.
LAMBIE
U bent ook minister van Armoede, met de huidige prijzen kun je je inmiddels arm tanken, als je je auto volgooit. Maakt u zich daar dan geen zorgen over?
SCHOUTEN
In het algemeen maak ik mij zorgen over de koopkracht. En dat is natuurlijk waarom we breed ook dat pakket hebben neergezet, waarin we ook aan de ene kant de gerichtheid hebben gedaan naar de mensen die het ook hard nodig hebben, maar ook de accijnsverlaging is daar natuurlijk echt een onderdeel van geweest. Waarin toen ook gezegd is: we hebben, nou ja, het toen echt wel heel goed naar voren proberen te halen. Want dat was ook, nou ja, best nog een klus om dat zo snel mogelijk in te laten gaan. Dat is gelukkig gebeurd. Maar tegelijk zien we dat zelfs met die verlaging de accijnzen, of de prijzen ook nog enorm oplopen. Ja, daar, dat komt natuurlijk, dat heeft alles te maken ook met de situatie op die oliemarkt en afgeleid daarvan benzine en diesel. En ja, dat zijn situaties waarin we eigenlijk zien dat het hooguit een wat lenigen van de nood is maar het echt niet wegnemen daarvan.
LAMBIE
Maar dan is er toch een optie van een verdere verlaging hartstikke logisch, ergens de komende maanden?
SCHOUTEN
Nou we hebben die verlaging ook net laten ingaan. En wat ik net heb gezegd...
LAMBIE
Maar die heeft geen effect.
SCHOUTEN
Nou, dan zie je dus een kortetermijneffect, maar dat de prijzen daarna ook steeds weer gaan stijgen. Dus het is ook niet dat als je die verlaging geeft, dat het dan gelijk een garantie is dat de prijzen dan daarna ook laag blijven. Want dat hebben we nu ook weer gezien. Maar het kabinet let ook steeds op van: wat gebeurt er en wat is er aan de hand? Er zijn nog maatregelen die op dit moment ook nog z’n beslag moeten krijgen. En we zullen dan daarna ook weer kijken, in augustus, wat de koopkracht van mensen, hoe die zich ontwikkelt.
LAMBIE
Maar pas in augustus, niet eerder?
SCHOUTEN
Dat is het vaste moment waarop we dat doen, maar we houden een vinger aan de pols.
LAMBIE
Maar dan zegt u toch eigenlijk tegen mensen met een modaal inkomen ‘u kunt beter gaan lopen of de fiets pakken in plaats van de auto vol te tanken’?
SCHOUTEN
We zien dat het voor sommige mensen echt duur is geworden om ook die auto te gebruiken. We hebben natuurlijk ook gekeken ook naar bijvoorbeeld de aanpassing van de reiskosten, of de reiskostenvergoeding als jij ook voor je werk moet reizen. Dat kunnen we laten ingaan per volgend jaar. Maar het is ook echt, het zijn allemaal zaken die op dit moment, weten we ook, ja nu niet de nood lenigen. Daar hebben we al stappen voor gezet, maar dan nog zie je dat die prijzen dus enorm oplopen.
EK (HART VAN NEDERLAND)
U noemt augustus een logisch moment, maar waarom is dat logisch? Is dat logisch omdat het altijd zo is geweest of is het logisch om een andere reden?
SCHOUTEN
Omdat we, in augustus hebben we ook zicht, krijgen we ook de cijfers waarin we zien hoe bijvoorbeeld de koopkracht zich ontwikkelt. Die krijgen we ook van het CPB. Dus dat zijn ook de laatste inzichten die we dan kunnen gebruiken, zodat we daar de besluitvorming ook kunnen aanpassen zodat die ook met Prinsjesdag dan vervolgens gecommuniceerd kan worden.
EK
Maar daar kunnen geen verrassingen uitkomen toch? Er kan nu al ingeschat worden wat het met de koopkracht heeft gedaan.
SCHOUTEN
Maar tussen groepen kan dat misschien nog wel verschillen en je hebt die cijfers ook wel goed nodig om te kijken wat de effecten van je maatregelen ook weer zijn op die koopkrachtplaatjes.
EK
Maar kunt u dan niet zeggen ‘hé CPB, komt maar nu met die, met dat koopkrachtplaatje want mensen komen nu al niet rond aan het eind van de maand’? En dan hebben we het niet meer over de allerlaagste inkomens, maar ook gewoon inmiddels over de modale inkomens.
SCHOUTEN
Ja, maar dat... We weten natuurlijk dat in de volle linie het gewoon zwaar is voor mensen. We hebben ook steeds gezegd: we kunnen de pijn wat verzachten, maar die ook niet helemaal wegnemen. Nou we hebben net al een voorbeeld gehad dat als we de accijnzen verlagen op benzine en diesel, dat we toch weer zien dat de prijzen daarna weer veel hoger worden. Dus dat zijn ook elke keer stappen waarna je soms ook weer door de realiteit wordt ingehaald. Het pakket dat we net hebben aangekondigd, daar moeten nog maatregelen van in werking treden. En dan kijk je in augustus weer van: hoe staat het ervoor? En ondertussen houden we echt de vinger aan de pols.
EK
Maar dat is voor veel mensen te laat. Dan denken mensen, die zien de cijfers nu al oplopen, bij zichzelf de rekeningen, dan kun je toch zeggen ‘CPB kom maar eerder, kom maar eerder door met je cijfers’? Want de mensen moeten nu dus wachten totdat u de cijfers van het CPB krijgt.
SCHOUTEN
Nee, kijk dit zijn gewoon de vaste momenten waarop het kabinet... We hebben hier eigenlijk al de afgelopen maanden, zijn we ook al dwars door de vaste momenten heen gegaan. Dus we hebben in december een pakket aangekondigd, in maart hebben we een pakket aangekondigd, twee weken geleden hebben we de Voorjaarsnota gepresenteerd waarin ook weer maatregelen aangekondigd zitten om de nood te lenigen. En dan is augustus weer een moment waarin we het volle plaatje hebben, waarin we kunnen kijken hoe het gaat.
EK
Maar als u zegt ‘we hebben al vaste momenten doorbroken’, dan zou dat dus eventueel deze zomer ook weer kunnen gebeuren?
SCHOUTEN
Ja, maar ook alles kost natuurlijk ook weer geld. Op het moment dat je het weer doet, moet je ook weer ergens anders het geld weer vandaan halen. We hebben net twee weken geleden ook een aantal discussies daarover afgerond voor de Voorjaarsnota. En dat moet soms ook uit te voeren zijn. We hebben natuurlijk ook in maart gezien dat, nou ja, dat we ook een aantal acties hebben ondernomen die echt wel ingewikkeld waren om op zo’n korte termijn nog in te voeren. Dus zelfs, nou ja al heb je, dus zeg je van ‘nou dit zouden we graag willen’, moet het ook nog allemaal te doen zijn. En dat zijn allemaal factoren die hierin meespelen, waarbij we natuurlijk goed blijven kijken, want we zien echt wel dat het, ja echt wel zwaar begint te worden voor heel veel mensen.
EK
U zegt: het moet te betalen blijven. Is het een optie dat er nog meer geld uit de fondsen gehaald gaat worden, zoals sommige partijen voorstellen?
SCHOUTEN
Ik geloof dat er net een keuze is gemaakt om geld, ook een deel van het geld uit de fondsen te halen.
EK
Ja los van die keuze, is het een optie om nog meer geld daarvandaan te halen?
SCHOUTEN
Nou ja, dit is de keuze die we nu hebben gemaakt en dat is, ja, hetgeen waar nu toe besloten is.
EK
Ja. U heeft zelf ook als minister van Armoede gezegd: bijvoorbeeld een groep die het moeilijk heeft is de uitwonende student. Die zegt: maar ik zie mijn rekening ook stijgen door de energieprijzen. Maar daar kunt u bijvoorbeeld niks voor doen.
SCHOUTEN
Nou, de vraag was wat breder van de studenten. De studenten zeiden in het algemeen, hebben mij gevraagd: heb ik ook recht op die 800 euro energietoeslag? En daarvan... Zij wilden dat ook generiek. Ik heb gezegd: er is heel veel diversiteit in studenten. De helft woont bijvoorbeeld thuis, dus als je die dat geld geeft dan is dat in ieder geval niet voor die persoon z’n energierekening want nou ja, die loopt dan meestal toch wel via de ouders. Er zijn ook studenten die alleen of met veel meer bij elkaar wonen. En die 800 euro, die was ook echt voor de mensen die het, ja die tot het minimabeleid ook horen van de gemeenten. Dat zijn studenten niet. We hebben wel gezegd tegen gemeenten, ook van: als je echt schrijnende situaties hebt, dan zou je daar maatwerk op moeten leveren. Dat kan via de bijzondere bijstand. Maar nu heel generiek die groep compenseren, ja dat is gewoon niet gericht genoeg. En daarom hebben wij daar niet voor gekozen.
EK
Maar als u er verschil in zou kunnen maken – want uitwonend en thuiswonend is natuurlijk heel makkelijk te maken, DUO doet dat ook...
SCHOUTEN
DUO doet dat op dit moment niet, want er is nu geen basisbeurs waarin vroeger wel de keuze was tussen uitwonend en thuiswonend. Dat is nu niet meer zo.
EK
Dus vandaar dat het lastig is voor u om te bepalen of iemand thuis woont?
SCHOUTEN
Bijvoorbeeld, dat is een van de redenen. Maar het gaat er ook om van: als je alleen in een huis woont of je woont met acht andere mensen, dat maakt ook nog wel verschil in je situatie. En die 800 euro was echt ook voor, ja, de echte minima, ook de gezinnen die aan de onderkant zitten. En bij studenten is dat gewoon een heel divers beeld en daarom hebben we daar niet voor gekozen.
EK
Is dat nog een optie voor u – als laatste vraag – om die uit te gaan breiden? Dus de minima die nu die 800 euro hebben gekregen, dat u zegt ‘nou die groep gaan we verbreden toch nog’?
SCHOUTEN
Nou die discussie hebben we al heel vaak gehad. We hebben gezegd tegen gemeenten: zorg nou dat de mensen die tot 120 procent van het sociaal minimum hebben, dat die die 800 euro krijgen. Daar was nog terughoudendheid bij de gemeenten, bij sommige gemeenten om dat te doen. En gelukkig zien we nu dat tussen de 98 en 99 procent van de gemeenten dit gewoon op deze manier uitvoeren. En het is belangrijk gewoon dat we die groep überhaupt ook goed bereiken, want dat is ook best een klus.
EK
Ja dat is de groep die nu al dat heeft toegekend gekregen.
SCHOUTEN
Ja.
EK
Maar ik bedoel meer: gaat u het misschien nog uitbreiden, is dat een optie?
SCHOUTEN
Nou ja, we hebben nu gezegd: we hebben nu geen andere maatregelen hier liggen. We zorgen nu eerst dat de maatregelen die we aangekondigd hebben, dat we die ook goed gaan uitvoeren. Daar is nu ook alles op gericht. En wat daar verder nog eventueel komt, nou hebben we gezegd van: in augustus wegen we alles weer. En dat is ook het moment om daarnaar te kijken.
BOVEN (BRUSSELSE NIEUWE)
Ook nog even over de accijns: de Duitsers doen het wel, de accijns verlagen. En het verschil is nu iets van 40 cent geloof ik. Als je in Utrecht bent, kan je al beter naar de grens rijden om te tanken. Is dat nog een rol, speelt dat nog een rol in uw overwegingen, de verschillen met de buurlanden?
SCHOUTEN
Wij waren al eerder in de verlaging van de accijns, want wij hebben die stap al eerder gezet. Dus dan wachten we ook niet op de buren, totdat zij zo ver zijn met besluitvorming. We zien nu dat de Duitsers ook een forse stap nemen, ook ten aanzien van de verlaging. Maar het is niet zo dat het kabinet steeds reageert op wat de naburige lidstaten doen. En wij waren daarmee ook wel eerder dan de Duitsers.
BOVEN
Ja, oké. Wilt u het eigenlijk?
SCHOUTEN
Wat wil ik?
BOVEN
De benzine goedkoper maken? U heeft het over geld, dat het geld kost en dat het een beperkt effect heeft omdat de prijzen toch weer stijgen als je de accijns verlaagt. Maar zou u het willen, zou u de benzine goedkoper willen maken?
SCHOUTEN
Nou het is in den brede, kijken we steeds van: wat zijn maatregelen die effectief zijn, ook voor de mensen om daarin tegemoet te komen? En zoals gezegd is daar nu ook gekeken bijvoorbeeld naar de onbelaste reiskostenvergoeding, of je daar ook wat meer ruimte kunt bieden om op die manier bijvoorbeeld mensen tegemoet te komen die voor hun werk ook kilometers afleggen. Dus daar wordt naar gekeken. Alleen het is niet altijd per sé via de route van de accijns. En ja, het zit nu gewoon in het pakket wat we hebben afgesproken, ja.
BOVEN
Nou ik vraag het ook omdat ik bij de Europese Commissie toch ook wel wat irritatie en wat verwondering hoor over waar de lidstaten mee bezig zijn, met het steeds goedkoper maken van energie in een tijd dat we eigenlijk energie zouden moeten besparen. Dus we zijn subsidies aan het – hoor ik daar in Brussel, Diederik Samsom zei dat ook in een debat laatst, van: het is toch verwonderlijk dat we, terwijl we energie moeten besparen, eigenlijk energie aan het subsidiëren zijn.
SCHOUTEN
Ik heb nou niet de indruk dat mensen denken dat wij energie nou heel goedkoop aan het maken zijn. Het is een beetje het lenigen...
BOVEN
Maar u grijpt wel in op de markt, dus...
SCHOUTEN
Wij lenigen wat nood en nogmaals, steeds ook gezegd, om te zorgen dat het nog enigszins verlicht wordt. Maar ik heb nou niet de indruk dat mensen denken dat energie nou zo heel goedkoop is geworden door die acties.
BOVEN
Nou tot slot dan misschien: is er nog een, als je het hebt over REPowerEU he, met het bezuinigen van de importen van olie uit de rest van de wereld, werkt u nog aan een soort plan om het openbaar vervoer flink gratis te maken of bijna gratis zoals in Duitsland of om het veel aantrekkelijker te maken voor mensen om niet meer met de auto te hoeven?
SCHOUTEN
Ja ik begrijp uw vragen ook allemaal van: wat zou er nog allemaal kunnen en wat zijn de mogelijkheden nog? Zoals gezegd: het kabinet kijkt goed naar de situatie, we zijn daar ook echt en blijven daar heel alert op, maar ik ga nu niet vooruitlopen op eventuele maatregelen die genomen zouden kunnen worden of dat iets wel of niet een interessante optie zou zijn.
Stikstof
STEMERDING
Mevrouw Schouten, is er nog toekomst voor boeren in Nederland?
SCHOUTEN
Dat hoop ik wel ja, ja.
STEMERDING
En denkt u dat ook?
SCHOUTEN
Ik denk dat u doelt op plannen die nu gelekt zijn ook in de krant over de eventuele zaken die nog in de ministerraad besproken gaan worden, ten aanzien van de stikstofuitstoot. Die plannen zijn nog niet besproken, kan ik u zeggen. Dus het is, dat vereist eerst ook echt nog wel een discussie in het kabinet en dat is vandaag niet aan de orde geweest.
STEMERDING
Maar toch, als je het zo zwart op wit ziet staan, die cijfers – en ik begrijp dat u die vandaag niet gaat bevestigen – dan zal dit toch weer een schrikmoment zijn voor boeren. Ik bedoel: u heeft zich in een grijs verleden ook met dit onderwerp bezig gehouden. Boeren die zich nu zorgen maken als ze dit allemaal op papier zien staan, wat is uw boodschap aan hen?
SCHOUTEN
Ja dan ga ik nu net doen wel alsof het bevestigd wordt wat daar staat. Ik denk dat het goed is dat we juist ook voor de helderheid en ook voor het proces, dat deze discussie ook eerst zoals het hoort in het kabinet gevoerd wordt, dat ook de Kamer dan eventueel geïnformeerd wordt als daar wat uitkomt en dat daar ook de communicatie plaatsvindt. Alles wat ik daar nu over zeg, ja geeft daar misschien alleen maar onduidelijkheid over.
STEMERDING
Laatste poging: had het geholpen als u eerder maatregelen had genomen, was dan de pijn misschien wat minder groot geweest?
SCHOUTEN
Ja nogmaals: dan ga ik nu een hele inhoudelijke discussie voeren over een onderwerp wat we echt nog moeten gaan bespreken in de ministerraad. En het lijkt me de goeie volgorde om het daar eerst te doen.
STEMERDING
Ik geef het op.
LAMBIE
Want een paar jaar geleden was u heel duidelijk, toen zei u op het Malieveld dat er geen halvering van de veestapel zou komen. Staat die uitspraak nog steeds?
SCHOUTEN
Ik heb toen gezegd: zolang ik minister van LNV ben, vindt er geen halvering van de veestapel plaats. Ik ben geen minister van LNV meer.
LAMBIE
U bent wel nog minister.
SCHOUTEN
En in die tijd is er geen halvering van de veestapel, heeft er plaatsgevonden.
LAMBIE
Maar dan is het dus nu wel een optie?
SCHOUTEN
Ik beantwoord alleen uw vraag over mijn uitspraak en ik ga niet vooruitlopen op een discussie die we in het kabinet ook nog niet gevoerd hebben.