Letterlijke tekst persconferentie coronavirus minister-president Rutte en minister Kuipers (25 januari 2022)
Minister Kuipers en minister-president Rutte lichten toe welke coronamaatregelen worden versoepeld.
Inleidend statement minister Kuipers
Goedenavond. In twee jaar corona, zijn we heen en weer geslingerd tussen dieptepunten en hoogtepunten. De eerste patiënt, de eerste vaccinatie, een opening in de zomer. Een sluiting in de winter. En dit is opnieuw zo’n belangrijk moment. We hebben te maken met een torenhoog aantal besmettingen, met veel mensen thuis, en met een stijging van het aantal coronapatiënten. En toch gaan we vandaag een belangrijke stap zetten. Mark Rutte vertelt u zo dadelijk welke maatregelen we morgen versoepelen. Daarmee nemen we opnieuw een risico. Maar dat doen we met een goede reden. Nog langer met veel beperkende maatregelen leven, beschadigt onze gezondheid en onze samenleving. 10 dagen geleden zetten we een eerste grote stap. Het mbo en het hoger onderwijs gingen weer open. Net als de winkels. Samen sporten werd weer mogelijk, ook al wisten we dat die versoepelingen voor fors meer besmettingen zouden zorgen. En dat doen ze. Toen was 35 duizend besmettingen per dag al ongekend hoog. En nu zijn het er bijna twee keer zoveel. Met deze cijfers verder versoepelen, was eerder onverantwoord.
Die besmettingen zijn op dit moment ons grootste probleem. Kijk maar mee. [Beeld 1]. Ben je besmet, dan blijf je minimaal een week binnen. Per dag met rond de 65 duizend besmettingen, een week, lang telt dat nu al op tot continu bijna een half miljoen mensen thuis. En dat worden er de komende weken alleen maar meer. Want we laten de maatregelen los en dat gaat voor een nog sterkere groei van besmettingen zorgen. De kans is daarom groot dat er weliswaar steeds meer open mag, maar dat door personeelsgebrek lang niet alles open zal zijn. Het tweede probleem is de verwachte druk op de zorg. Die is veel hoger in de landen om ons heen, omdat daar de besmettingscijfers nog veel hoger zijn. We houden er rekening mee dat de druk op de zorg ook hier weer gaat stijgen. Bij de huisarts, de thuiszorg, in het ziekenhuis en op al die andere plekken.
Er zijn gelukkig wél een aantal lichtpuntjes. Bij omikron liggen mensen korter in het ziekenhuis dan bij eerdere virusvarianten. En door het hoge aantal vaccinaties hebben minder mensen zorg nodig dan bij eerdere besmettingsgolven. Als je gevaccineerd bent, ben je minder vatbaar voor het virus.
En dat ziet u op dit plaatje [beeld 2]. Links in beeld ziet u de vaccinatiegraad onder alle 18-plussers.
Van hen is een groot deel gevaccineerd en heeft ook een boost gehad. U ziet ze in het groen. Het gaat om 56 procent van de 18-plussers. In de ziekenhuizen is het beeld totaal anders, totaal anders. Dat ziet u op het rechter plaatje. Daar zijn de mensen na dat boostvaccin, sterk in de minderheid. En wat u niet ziet op het beeld is als we daar ook nog iets naast zouden zetten van de intensive cares, is dat plaatje nog sterker contrasterend. Daarom is en blijft het belangrijk om je te laten vaccineren en die boost te halen. En minstens even belangrijk is misschien nog wel: leefregels. We kunnen ze inmiddels wel dromen, ze werken nog steeds het best om niet besmet te raken en om te voorkomen dat je anderen besmet. Ze zijn belangrijker dan ooit te voren, bij de huidige hele hoge besmettingscijfers.
Dus, willen we de maatschappij open houden, dan zijn we allemaal verantwoordelijk om afstand te houden, vaak onze handen te wassen, te ventileren, bij klachten te testen. Mark Rutte vertelt u nu wat er vanaf morgen allemaal weer mogelijk is. Dank u wel.
Inleidend statement minister-president Mark Rutte
Ja goedenavond. Ik denk dat de analyse van Ernst Kuipers dat die duidelijk is. We zetten vandaag een grote stap om Nederland verder van het slot te halen, terwijl de besmettingscijfers echt door het dak gaan. En dat voelt tegenstrijdig na 2 jaar corona. Toch zegt ook het OMT, het Outbreak Management Team, dat het verantwoord is onder voorwaarden bijna alle activiteiten weer mogelijk te maken tot uiterlijk, let op: 8 uur ‘s avonds. En we gaan vandaag na lang wikken en wegen zelfs iets verder, met een algemene sluitingstijd van 10 uur ’s avonds, met ingang van morgen woensdag 26 januari.
Daar kiezen we voor om zo min mogelijk uitzonderingen en zo min mogelijk verschillen te hebben. En nog belangrijker: omdat achter alle begrijpelijke noodkreten van de laatste weken, achter alle acties en alle emotie, zulke grote problemen en spanningen zitten, dat we bewust de grenzen van het mogelijke opzoeken. Op het gevaar af dat we ons over een paar weken weer, dat ons over een paar weken weer jojobeleid wordt verweten, want we nemen vandaag, daar moeten we duidelijk over zijn, gewoon een risico. We hebben daarbij expliciet gesproken over naleving, controle en handhaving met de burgemeesters, maar ook met de horeca en met de cultuursector en met de sportmensen. Maar ik doe vandaag een beroep op iedereen in Nederland. Laat ons er samen -– dat zijn al die sectoren en wij, de 17 miljoen Nederlanders – ervoor zorgen dat Nederland verder open gaat, maar dat Nederland dus ook verder open kan blijven. Dat begint met naleving, dus met de regels volgen, en dat doen we allemaal zelf.
En dan de hamvraag: wat kan er vanaf morgen 26 januari en onder welke voorwaarden? Tussen 5 uur ‘s morgens en 10 uur ’s avonds kan bijna alles open. Dus ook cafés en restaurants, theaters, musea en bioscopen, pretparken, dierentuinen, sauna’s en casino’s – en ook sportcompetities en publiek bij sport, die kunnen weer. Buiten en binnen geldt overal de verplichte anderhalve meter afstand. In winkels en doorstroomlocaties als musea of een dierentuin geldt maximaal 1 bezoeker per 5 vierkante meter en draagt binnen iedereen een mondkapje. Op alle andere binnenlocaties is een zitplaats verplicht en een mondkapje als je rondloopt, bijvoorbeeld als je in het café naar de wc gaat of in de bioscoop popcorn gaat halen. Ik noem voor de belangrijkste sectoren enkele bijzonderheden, en u weet: alle details staan weer op rijksoverheid.nl. Voor de horeca, cultuursector en evenementen is vanaf 13 jaar een CTB, zo’n coronatoegangsbewijs, verplicht. Bij amateursport en de beoefening van kunst en cultuur is dat vanaf 18 jaar. Je moet dus met de QR code kunnen aantonen dat je corona hebt gehad, bent getest of volledig gevaccineerd. In grote theaters en concertzalen, grote sporthallen en overdekte evenementenlocaties geldt, naast de vaste zitplaats en anderhalve meter afstand, een maximum van een derde van de capaciteit en nooit meer dan 1250 bezoekers per zaal. Voor beurzen en andere evenementen binnen, waar mensen door elkaar lopen, geldt een norm van 1 persoon per 5 vierkante meter en ook een maximum van 1250 bezoekers. Voor voetbalstadions en andere grote buitensportlocaties geldt een verplichte zitplaats en anderhalve meter afstand. Dat betekent dat ook de stadions voor een derde kunnen worden gevuld en natuurlijk is het dan de bedoeling dat de fans goed verspreid door het stadion zitten.
Tot slot het onderwijs. Bij 3 besmette leerlingen geldt nu dat de hele klas moet thuisblijven, met als gevolg: te veel lege klassen en zelfs scholen die weer voor een paar dagen dichtgaan. Dat is natuurlijk om heel veel redenen ongewenst. En daarom veranderen de quarantaineregels in het primair en voortgezet onderwijs en ook voor de buitenschoolse opvang. Alleen kinderen die klachten hebben of positief zijn getest, blijven thuis. Dat betekent wel dat de regelmatige zelftesten en ook voldoende frisse lucht in de klas belangrijk blijven. En ook dat leerlingen, ouders en scholen daar samen scherp op moeten toezien. Dit pakket geldt in principe voor 6 weken, maar over 3 weken is er een nieuw weegmoment om te kijken hoe de zaak er dan voorstaat. Want nogmaals: we doen vandaag iets heel spannends en over 3 weken zijn de besmettingscijfers bijna zeker veel hoger. Het is nu aan ons allemaal ervoor te zorgen dat we dan niet opnieuw op de rem moeten trappen, maar vooruit kunnen blijven kijken.
Maar voor nu zijn we blij dat we vandaag op dit punt staan, waarbij ik u vooral hier mijn grote waardering wil uitspreken voor de sectoren die het langst moesten wachten: de cultuur, de horeca en de evenementen. Nederland heeft jullie gemist.
Beantwoording van vragen
VRAAG (NOS)
Meneer Rutte, ik hoor net de minister van Volksgezondheid zeggen dat de maatregelen de gezondheid beschadigen en ook de samenleving. Tegelijkertijd hoor ik hem vrij optimistisch over die omikron-variant. Leidt niet tot veel ziekenhuisopnames en IC-opnames. Waarom gooit u niet alles open?
RUTTEU heeft het OMT-advies nu ook kunnen lezen. En daar ziet u in dat hoewel omikron leidt tot minder, dat klopt hè, tot aanzienlijk minder opnames in het ziekenhuis, en als je geboosterd bent is het sowieso heel beperkt. Maar lang niet iedereen is geboosterd en het is ook niet zo dat je met omikron niet in het ziekenhuis komt. En bij die zeer hoge besmettingen, hoewel minder mensen in de ziekenhuizen, zal ook dat aantal natuurlijk weer gaan oplopen. En dat is ook wat het OMT laat zien, het kan echt gaan om duizenden mensen weer in de ziekenhuizen. Nou dan kun je het net aan. Maar het is niet zo dat het risicoloos is. En we gaan zelfs een stap verder nu dan het OMT, dat zegt eigenlijk: ga niet verder dan 20.00 uur. Wij hebben dat heel zorgvuldig gewogen en we gaan door tot 22.00 uur. Maar jongens echt, ik zeg het tegen heel Nederland nog een keer, mensen komen vaak terug uit het buitenland en zeggen, ja in Frankrijk en Oostenrijk houdt iedereen zich aan de regels, alsjeblieft, laten we dat dan ook in Nederland doen. En niet als we de grens overgaan denken: het kan weer.
VRAAG
Als er straks een sluitingstijd is, zowel voor de horeca als voor de culturele sector, dan betekent dat waarschijnlijk dat iedereen om 22.00 uur naar huis gaat, komen mensen elkaar tegen bij de garderobe en daarna misschien in de tram of in de bus. Daarmee neemt u toch ook een risico?
RUTTE
Daar is goed naar gekeken, dat doe je nooit perfect. Wat de burgemeesters zeggen in het Veiligheidsberaad: doe alsjeblieft één eindtijd, anders wordt het sowieso veel te ingewikkeld in de handhaving. Tweede is dat er verschillende opvattingen zijn over de wenselijkheid van gespreide tijden. De politie zegt soms: het is prettig als je spreidt. Tegelijkertijd zie je ook dat met spreiding het ertoe kan leiden dat mensen dan langer blijven rondhangen, tot ook de rest uit gaat, de theaters, de restaurants dichtgaan. Plus dat sectoren dan natuurlijk zullen zeggen: waarom zij wel langer en ik niet. Dus per saldo hebben we gezegd: het is nooit perfect, maar wij denken dat dit het verstandigste is. Eén duidelijke tijd, 22.00 uur, alles klaar.
VRAAG
Meneer Kuipers, ik hoor u net zeggen dat u opnieuw een risico neemt. En dat het voor een groei in het aantal besmettingen gaat zorgen sowieso deze versoepelingen. Waar denkt u aan? Wat voor risico nemen we nu?
KUIPERS
Ik heb u de vorige keer al gezegd dat bij de maatregelen toen, dat was ook een voorspelling van het RIVM, dat we rekening moeten houden dat we toen al zouden stijgen naar tussen de 75 en de 100.000 besmettingen. We zijn 10 dagen later en we zitten nu op 65 en snelgroeiend. Dus met deze maatregelen versoepelend kan het nog beduidend naar boven gaan. En als we even de vergelijking maken met landen, ik maakte een referentie, een verwijzing naar landen om ons heen, landen die wat dat betreft nog meer besmettingen hebben, zijn bijvoorbeeld België, Frankrijk en Denemarken. Daar is het aantal besmettingen per miljoen inwoners op dit moment 1,5 tot 2,5 zo hoog als in Nederland.
VRAAG
Maar als mensen niet in het ziekenhuis terechtkomen of op de IC dan is dat toch minder erg?
KUIPERS
Ja dank voor deze vraag, laat ik daar dan ook nog even de verwijzing doen, ik noemde de verhouding in het buitenland met het aantal besmettingen. Als je kijkt naar het aantal ziekenhuisopnames in die landen die ik net noemde, dan ligt dat tot 5 keer zo hoog als in Nederland. En de gedachte die er nu is, is dat omikron, ik hoor veel de term ‘omikron is een griepje, je wordt er niet ziek van’, misschien dat je ten opzichte van de deltavariant een iets kleinere kans hebt, maar als het aantal besmettingen een veelvoud is, dan komen er nog steeds veel patiënten in een ziekhuis.
VRAAG (RTL)
Meneer Kuipers, ik hoor u zeggen: de verwachte druk op de zorg gaat ook weer stijgen. Het OMT heeft het in het advies over een piek die vergelijkbaar kan zijn met die we in december gehad hebben. Toen hebben we eigenlijk code zwart net vermeden. De NZa zegt ondertussen: een groot deel van de planbare zorg en zelfs een deel van de kritiek planbare zorg, dat zijn dus kankeroperaties, hartoperaties, kan op dit moment nog niet gegeven worden. Wat zegt u nou tegen die mensen tegen wie u dus eigenlijk vanavond zegt: uw operatie kan wellicht wéér worden uitgesteld?
KUIPERS
Ja in de afgelopen periode is er gelukkig wel degelijk veel inhaalzorg gebeurd. En gebeurt nu nog steeds he, je ziet het ook in de aantallen, bijvoorbeeld een goede maat is het aantal patiënten met andere aandoeningen die op een intensive care liggen, ligt beduidend hoger dan in de periode waar u aan refereert. En dat is een teken van de inhaalzorg die nu gebeurt. Dus voordat we dit besluit namen heb ik onder andere contact gehad met de NZa, van hoe staat dat nu en wat kan er nog in de komende periode. De druk zal toenemen, maar dat is wat dat betreft echt een afweging tussen hoe lang er maatregelen houdbaar zijn, wat de impact is, ik heb ook iets gezien, u weet ik heb de vorige keer iets laten zien over bijvoorbeeld de impact op jongeren en de overall-druk op de zorg.
KUIPERS
Allereerst laat ik zeggen: ik ben een groot voorstander van vaccinatie, inclusief ook de booster. Dus de reden dat ik hier even laat zien wat de impact daarvan is, en die is echt heel erg groot, en ik denk dat het plaatje, een helderder plaatje kun je bijna niet maken. Daarbij dus, dat mensen wel degelijk ook goede toegang moeten hebben tot informatie over vaccinatie, en goed geïnformeerd, en ook de toegang tot vaccins zo laagdrempelig mogelijk moeten zijn. Dat is natuurlijk via de GGD gebeurd, de boost nu ook is op veel plekken gewoon open toegang, geen afspraak maken. Maar ook wat er gedaan is met het fijnmazig vaccineren in wijken, vaccins via de verloskundigen of wat voor andere situaties ook, helpt. Uiteindelijk wil ik dat ook in de huidige situatie de keuze om je wel of niet te laten vaccineren er eentje is die je individueel moeten maken. Waarbij wij moeten zorgen allemaal, ook de huisartsen en andere partijen, voor goede informatie. En dat vaccineren wel of niet wel consequenties kan hebben als het bijvoorbeeld gaat om toegangsbewijzen.
VRAAG
Ja toegangsbewijzen, maar voor mensen wiens operatie opnieuw wordt uitgesteld, die mensen kiezen er niet voor, maar die voelen de consequenties opnieuw ook weer. Dus u maakt toch ook een grotere keuze dan alleen maar dat wat u nu zegt, bijvoorbeeld voor de toegangsbewijzen.
KUIPERS
Zeker en daarom benadruk ik ook dat we dit met zijn allen doen, gezamenlijk, en kan ik niet genoeg benadrukken en dat is ook wat we terug horen uit het overleg met allerlei verschillende sectoren. Wat men zegt is: geef ons verantwoordelijkheid. Nou dat is wat met dit maatregelenpakket ook doet, maar pak dan ook de verantwoordelijkheid. En daar hoort dus ook gewoon die maatregelen en het vasthouden aan het gebruik van een mondkapje, het afstand houden waar het kan et cetera. Het is tot vervelends aan toe dat we dat herhalen. Pak dat ook, want alleen dan houden we, ook bij een versoepeling, houden we het aantal besmettingen en het aantal mensen dat zo ziek wordt dat ze hulp nodig hebben binnen de perken.
VRAAG
U zegt: keuzes hebben consequenties, voor ongevaccineerden onder andere. Is dat dan ook de reden waarom u nu vasthoudt aan het coronatoegangsbewijs? Terwijl uit onderzoek blijkt dat dat op dit moment misschien niet zo heel erg veel toevoegt aan de bestrijding?
KUIPERS
Nou laat ik dan één toevoeging daar doen. Onderzoek laat zien, en u refereert aan een onderzoek van de TU Delft, is dat coronatoegangsbewijzen echt een dempend effect kunnen hebben op de verspreiding van het virus. En wat ze berekenen in verschillende situaties is dat dat wel een 15 procent dempend effect kan hebben. In een situatie zoals nu met per periode, per cyclus een 15 procent toename, is een 15 procent demping precies het verschil tussen een sterke toename en het gelijk blijven van het aantal besmettingen. De vertaling is heel snel gemaakt dat ze er niet toe doen, maar voor degenen die het rapport echt even bekeken hebben, hebben wel degelijk coronatoegangsbewijzen, ook volgens onderzoek van de TU Delft, een evident effect. En wat dat betreft ben ik dus een voorstander, zeker in een situatie waarbij je probeert om zoveel mogelijk sectoren zoveel mogelijk open te gooien, dat we die coronatoegangsbewijzen in stand houden.
VRAAG (SBS)
Meneer Rutte, u zegt: we moeten zo min mogelijk uitzonderingen maken wat betreft het tijdstip van 22.00 uur. Maar het theater, bioscopen geven tegelijkertijd aan: ja 23.00 uur zou ons enorm helpen en die sector heeft al zo lang in de put gezeten, waarom maakt u niet maatwerk voor deze sector? Waarom zegt u niet: oké, jullie mogen tot 23.00 uur open?
RUTTE
Ik begrijp het allemaal, maar ik zeg tegen al die sectoren: het OMT-advies zegt eigenlijk 17.00 uur. Met toepassing van alle afspraken rond mondkapjes en hygiëne zou het 20.00 uur kunnen zijn. Wij gaan nu naar 22.00 uur. En precies de discussie net was tussen Ernst Kuipers en RTL: we moeten ook daar ervoor zorgen dat het in de zorg beheersbaar blijft. Want als het in de zorg niet beheersbaar blijft dan heeft dat ook gevolgen in grote mate voor mensen, niet alleen die daar naartoe moeten omdat ze corona hebben, maar ook voor mensen die daar voor allerlei andere operaties naartoe moeten. Dat is iedere keer die afweging maken. Dus ik vraag iedereen: laten we blij zijn dat dit nu kan, maar we zijn er nog niet vanaf. Het is geen griepje. Je ziet het aantal ziekenhuisopnames nog behoorlijk stijgen de komende tijd en elke verdere verruiming, dus nog eens een uurtje verder, betekent meer risico op contact, meer risico op in een kleine ruimte het oplopen.
VRAAG
Maar stel ik zit in de bioscoop, ik begin om 20.00 uur met een film en die duurt 2,5 uur. Dat betekent tot 22.30 uur. Wat maakt dat halve uurtje wetenschappelijk gezien dan uit?
RUTTE
Nee maar het lastige is: dat maakt waarschijnlijk niet zo heel veel uit, maar die bioscoop kan ook om 19.30 uur beginnen. Dus wees nou een beetje creatief vraag ik, we kunnen dit nu weer doen, we gaan veel verder dan het OMT adviseert, we gaan echt een stap verder. Dus ik vraag nu ook aan de sectoren, nou ook alsjeblieft ervoor zorgen dat het om 22.00 uur klaar is, dat moeten we echt met zijn allen nu doen. Ik snap alles, maar uiteindelijk, wij hebben dat virus niet bedacht, het is er. En het is gewoon een te groot risico.
VRAAG
Nee dat snap ik. Maar als u zegt: het maakt wetenschappelijk niet zoveel uit, waarom dan niet gewoon doen?
RUTTE
Omdat uiteindelijk het Veiligheidsberaad zegt: pas nou op, zorg nou voor eenduidigheid, alles om 22.00 uur klaar, anders is het ook voor de politie een onmogelijke zaak. Want dan zijn de bioscopen misschien nog aan de gang, of misschien komen mensen toch nog later binnen. Er zijn allerlei problemen in de handhaving die je niet wil. Dus zij hebben gezegd, en dat steun ik 100 procent: één duidelijke eindtijd van 22.00 uur. En dan heb je iets meer risico dat je buiten tegen elkaar aanloopt, maar daar staat tegenover dat bij verschillende eindtijden mensen buiten weer dreigen te gaan rondhangen.
VRAAG
Nog één vraag over die handhaving. Er staat ook in het OMT-advies dat het heel belangrijk is dat dat goed gebeurt. We hebben al eerder gezien dat dat niet altijd even goed gaat. Wat maakt het dat u nu wel vertrouwen heeft in die handhaving?
RUTTE
Nou om te beginnen: begint het met naleving door ons allemaal. En controle door de bioscoop en de café-eigenaar. En handhaving is het sluitstuk. Het is niet zo dat de politie begint. De politie en de boa’s zijn het sluitstuk, handhaving het sluitstuk. En de burgemeesters zijn er zeer voor gemotiveerd. Er is heel intensief contact geweest de laatste dagen. We hebben gezegd: luister, het OMT zegt eigenlijk met alle voorwaarden tot 20.00 uur, wij willen dat oprekken naar 22.00 uur, maar dan moeten jullie ons ook verzekeren dat je al die protocollen en al die fieldlabs die jullie gedaan hebben, in al die sectoren, en er is ontzettend veel geëxperimenteerd en gedaan, dat je die niet, die protocollen weggooit, van nee hoi het mag weer, nee we gaan ze nu toepassen. En zij hebben gezegd: ja. Tegen Micky Adriaansens voor de cafés. Tegen Gunay Uslu voor de cultuur. En tegen Conny Helder voor de sport. En tegen Karien van Gennip, ze hebben allemaal gezegd: ja dat gaan we doen. Dat geeft vertrouwen. Maar ja als het niet gebeurt, en de zaak loopt teveel op, dan moeten we op een gegeven moment toch weer ingrijpen en dat wil je niet.
VRAAG (TELEGRAAF)
Meneer Kuipers, hoe lang wil u eigenlijk nog door met die coronatoegangsbewijzen?
KUIPERS
Zolang de situatie is zoals die nu is met hoge aantallen besmettingen en tegelijkertijd een terechte vraag om echt te versoepelen om toegang te geven, dan wil ik daar graag mee door. En zoals zonet al even toegelicht, ze kunnen echt helpen in een demping van het aantal besmettingen, en die zullen de komende periode sterk omhoog gaan.
VRAAG
De maatregel zou tijdelijk zijn, maar dan is de vraag: hoe tijdelijk is tijdelijk?
KUIPERS
Ja laten we dat voor de komende periode even bekijken. Waar we allemaal op zitten te wachten, dat we een situatie krijgen met hele lage aantallen besmettingen, nauwelijks meer mensen die zo ziek worden dat ze hulp nodig hebben, maar daar zijn we echt nog lang niet. We hebben het even gehad over de vergelijking met een griepje. Dit is geen griepje. Dat is het tot nu toe nog steeds niet geweest en dat is het nu ook nog niet.
VRAAG
Goed, straks gaat die booster ook gelden bij dat coronatoegangsbewijs. Miljoenen mensen hebben zich niet laten boosteren, hebben die dan gewoon straks pech en kunnen die nergens naar binnen?
KUIPERS
Nou er is nu heel breed de gelegenheid om je te laten boosteren. Je kunt open toegankelijk overal naartoe. Dus als u, iemand die morgen zich wil laten boosteren, kan dat morgenochtend laten doen. Voor nu geldt gewoon dat bij de vaccinatie een termijn is van 270 dagen. Dus mensen kunnen dat uitrekenen en zelf ook zien: wanneer heb ik een vaccinatie gehad en wanneer vervalt dan mijn coronatoegangsbewijs?
VRAAG
Er is bijvoorbeeld een hele grote groep arbeidsmigranten die geen digiD hebben, die daardoor ook geen coronatoegangsbewijs hebben, dat is tamelijk relevant als je straks door wil met het coronatoegangsbewijs op de werkvloer. Hoe gaat u dat oplossen?
KUIPERS
Ja, voor nu is dat niet de situatie. Wat we wel proberen, en dat past bij dat fijnmazig vaccineren waar ik het zonet over had, dat GGD’s zeer actief bezig zijn om ook de arbeidsmigranten ook op hun werkplek zelf te bereiken. En te proberen dat ze daarmee wel een goede registratie krijgen en dus ook een coronatoegangsbewijs.
VRAAG
Meneer Rutte, weet u nog wat u deed op 16 maart 2020 in de avond?
RUTTE
Volgens mij was dat de avond van, na de zondag 15 maart, om 19.00 uur ’s avonds, de tv-toespraak.
VRAAG
Ja u sprak daar van groepsimmuniteit. Bij dit stijgend aantal besmettingen, wanneer zitten we dan eigenlijk bij die groepsimmuniteit, opgeteld bij de vaccinaties?
RUTTE
Ik heb toen ook gezegd dat groepsimmuniteit geen doel is van beleid, dat was een misverstand en in de dagen daarna werd het ook allemaal goed uitgelegd. Geldt ook nu. De immuniteit bouw je op, ja uiteraard als mensen ziekte doormaken zijn ze ook een tijdje immuun. Maar de beste route naar immuniteit is natuurlijk het vaccin, is de booster. Maar ja je ziet natuurlijk wel dat dit ook leidt tot behoorlijke aantallen besmettingen, die kunnen we nu niet tegenhouden, tenzij iedereen zich strikt aan de regels houdt, dan word je niet besmet.
VRAAG
Ja maar misschien moet ik die vraag aan meneer Kuipers stellen. Bereiken we eigenlijk dat punt wel van groepsimmuniteit?
KUIPERS
Nou op dit moment zijn we er echt nog vandaan. Ook even met het sommetje van die 65.000 nu, je kunt het sommetje zo doortellen naar 17,5 miljoen, dan heb je een lange weg te gaan, net weer een nieuwe variant. Dus voor nu is de groepsimmuniteit, is een woord dat u ons bewust niet heeft horen noemen, ook in de afgelopen periode niet.
VRAAG
Nee. In die tv-toespraak, sorry nog één vraag, sprak u ook over die drie scenario’s. Eén: het virus laten rondrazen. En drie: maximale controle. Nou Nederland koos voor de middenweg. Is dit niet eigenlijk, gaan we nu niet toe naar een situatie waarin we dat virus eigenlijk gewoon laten rondgaan teneinde die groepsimmuniteit te bereiken?
RUTTE
Nee, want het grote verschil is natuurlijk dat we nu wel een groot aantal mensen gevaccineerd hebben en de booster brengt veel mensen weer terug op een goed beschermingsniveau, ook voor de omikronvariant. Dat zie je in het plaatje, dat de kans dat je met een booster en omikron in het ziekenhuis komt, nou dat je er niet komt is 97 procent, en dat je niet op de IC komt op de 98 procent. Dat was dat ene groene poppetje dat je net zag in die dia. En daarmee is uiteindelijk toch, zorgen die vaccins voor een behoorlijke laag van bescherming. En het doel van beleid blijft in lijn met die toespraak: maximaal controleren. Teneinde twee dingen te bereiken, dat de zorg het aankan, dat geldt nu ook weer, we kijken opnieuw: hoe kan de zorg het aan? En het wordt spannend, maar we denken dat dit verantwoord kan, anders zouden we het natuurlijk niet doen. En twee: hoe bescherm je natuurlijk de mensen die kwetsbaar zijn en houd je ook zicht op het virus. Dus die doelstellingen van beleid staan overeind.
VRAAG (ANP)
Nog even over die doelstellingen van het beleid. Dat zijn er drie hè: de belastbaarheid van de zorg, het beschermen van kwetsbaren en het zicht houden op het virus. Zicht houden lukt niet meer want het is te druk bij de GGD. Kwetsbaren, er zijn tienduizend besmettingen per dag, die houd je ook niet meer uit de wind. En de zorg kan ook weer belast worden tot bijna een breekpunt vergelijkbaar met halverwege december. U heeft toch eigenlijk die drie doelen helemaal losgelaten met deze keuze?
RUTTE
Nee kijk de kwetsbaren, en dat zie je dus in dat plaatje, de mate waarin zeker ook de kwetsbaren, en dat is voor een deel natuurlijk ook leeftijd, oudere mensen zijn gewoon kwetsbaarder voor het virus dan jongere mensen, en daarnaast zijn er natuurlijk mensen met bepaalde ziektebeelden kwetsbaar. Maar de mate van vaccinatiegraad in combinatie met de boostergraad, zeker voor de groep boven de 60, is heel erg hoog. Dus het verschil natuurlijk met het begin, is dat we inmiddels dat vaccin hebben en nu ook die booster. Dat heeft daar natuurlijk in belangrijke mate voor gezorgd dat je een stuk bescherming kunt bieden, je ziet nu ook dat het virus vooral rondgaat onder jongere leeftijdsgroepen en niet bij de groep 60-plus. Dat is natuurlijk wel de zorg dat dat wel gaat gebeuren. Maar daarvan lijkt dus uit al het internationaal onderzoek en onze eigen ervaringen, dat die booster je daar behoorlijk beschermt tegen ziekenhuisopname.
VRAAG
Dus u zegt eigenlijk: het beschermen van kwetsbaren, dat moeten die kwetsbaren zelf doen door een booster te halen? Maar dan nog steeds hebben we die twee andere doelen, zicht houden op het virus dat lukt niet meer ...
RUTTE
Nee dan kom ik bij de ziekenhuizen. Bij de ziekenhuizen, dat is natuurlijk waar we naar kijken. Dus vandaar ook dat we hebben gezegd: wij denken dat dit kan, op een manier dat ook de ziekenhuizen het aankunnen, anders zouden we het niet doen, maar het wordt spannend. En als blijkt dat die cijfers toch te snel oplopen dan kan het ook zijn dat je over een paar weken misschien moet zeggen: we moeten weer een beperking aanbrengen. En dat zei ik al, dan zullen jullie zeggen: het is jojobeleid. Dan zeggen wij: dat klopt. Maar we weten ook niet precies natuurlijk met het virus op het exacte punt waar je het moet zetten, en als je te voorzichtig bent nu, om dat absoluut te voorkomen, heeft dat ook enorme maatschappelijke schade. Niet alleen economisch maar ook voor de horeca en andere sectoren, maar ook psychische schade bij veel mensen. Dus je moet iedere keer, die weging die moet je maken. En ten aanzien van zicht op het virus, nou de GGD is behoorlijk ge-stretched, groot respect voor wat ze doen. Maar daar zijn ook weer afspraken gemaakt om ook extra capaciteit bij te zetten als het aantal besmettingen verder oploopt, om daar zo goed mogelijk te blijven testen.
VRAAG
Meneer Kuipers, hoe belangrijk is dat, om bron- en contactonderzoek te kunnen doen? Om goede betrouwbare cijfers te hebben?
KUIPERS
Ja op dit moment is de focus ten aanzien van het bron- en contactonderzoek vooral op het contactonderzoek. Ondertussen merk je dat een hele hoop mensen dat natuurlijk direct zelf ook wel doen en dat zelf al doorgeven. Wat belangrijk is om daar nog even aan te refereren, is het zicht op het aantal besmettingen. Mensen hebben dat zelf ook nodig. Ik moet weten dat ik bij een luchtwegklacht, dat dit door het coronavirus komt of door iets anders. De GGD’s, zoals u dat terecht zegt, die hebben in de afgelopen periode enorm opgeschaald, hebben in de afgelopen weken alleen al meer dan 900.000 testen gedaan, enorme aantallen, veel respect voor wat ze doen. Bij dat opschalen lopen ze desalniettemin opnieuw tegen de grenzen aan en daarvoor is er al in de afgelopen periode contact geweest met Stichting Open Nederland, de partij die de testen regelt voor de coronatoegangsbewijzen en die zal nu ook ingezet worden voor het meehelpen in het testen van mensen met klachten. En daarmee krijgen we dus weer voldoende capaciteit. Dat gebeurt in de komende dagen, dus als mensen nu proberen, dan kan het zijn dat ze gewoon meerdere pogingen moeten doen voordat ze een afspraak krijgen en getest kunnen worden.
VRAAG
En hoge besmettingscijfers betekent ook: veel druk op mantelzorgers, op mensen zoals u net al opmerkte in de zorgketen. Kunt u nog iets voor hen betekenen? Kunt u iets voor hen doen om ze extra te ondersteunen?
KUIPERS
Ja ten eerste met dank voor deze mensen, want er wordt heel vaak gesproken over ziekenhuizen, dat is omdat daar de getallen ook direct per dag van beschikbaar zijn, maar ik kan niet genoeg benadrukken dat dat zeker in de huidige fase maar echt het puntje het topje van de ijsberg is, de grootste druk zit bij de huisarts, bij de wijkzorg en op die andere plekken zoals ik dat zonet ook al noemde. En ook daarvoor geldt, in antwoord op uw vraag: zoveel mogelijk ondersteuning op allerlei verschillende manieren. Een van de dingen die we daarvoor gevraagd hebben aan alle verschillende acute zorgregio’s, om echt per regio te onderzoeken waar de grootste druk op een bepaald moment zit en hoe andere sectoren in zo’n regio kunnen helpen.
VRAAG (NRC)
Meneer Kuipers, u noemde het een belangrijk moment, dat we nu toch gaan versoepelen terwijl er nog zoveel besmettingen zijn. De directeur van de WHO in Europa die sprak afgelopen dagen van een soort pandemisch eindspel. Wat betekent die volgende fase volgens u nu? Die lockdown-maatregelen, hoeven die niet meer terug te komen, is dat de verwachting ? Dat na deze golf het echt beter beheersbaar wordt? Wat kunt u daarover zeggen?
KUIPERS
Ik denk allereerst, dat hopen we allemaal. Maar het is echt te vroeg om dat te voorspellen. Het hangt bijvoorbeeld af van de opkomst van nieuwe varianten. En de karakteristieken van die eigenschappen van die nieuwe varianten. Of dat opnieuw een variant is die, wat we allemaal hopen, nog minder ziekmakend zou zijn, dan ga je naar zo’n eindspel. Het virus gaat in ieder geval niet meer weg, dat kunnen we wel rustig aannemen. Wat ook kan is dat er toch weer een variant komt die meer ziek maakt, en wat daar natuurlijk ook een rol bij speelt is hoe dan het verloop is van de immuniteit bij de eerdere besmettingen en eerdere vaccinaties. Als er een nieuw virus is dat zich daar helemaal aan onttrekt, dan hebben we weer een serieus probleem en dan kun je in een situatie komen, maar dat kan ook al in het hele nabije, zoals Mark Rutte dat al vertelde, waarbij je toch weer bepaalde maatregelen moet aanscherpen.
VRAAG
Ja maar u zegt ook: die maatregelen zijn eigenlijk niet meer vol te houden. Dus ja, belooft u dan dat Nederland niet meer in lockdown gaat? Of gaat u de komende maanden die zorgcapaciteit zo uitbreiden dat we het anders kunnen oplossen?
KUIPERS
Ja dank. Eerst even ten aanzien van de zorgcapaciteit. Het is terecht dat u dat vraagt, maar het helpt om te realiseren dat zorgcapaciteit uitbreiden geen panacee is en geen oplossing voor de totaal van het managen van een pandemie. U moet zich voorstellen, als we in Nederland ongelooflijke inspanning zouden leveren, en we zouden het voor elkaar krijgen om onze zorgcapaciteit met 20 procent uit te breiden, dat is majeure inspanning he, 20 procent uitbreiden dat gaat niet met meer personeel, dat moet je met dezelfde mensen doen, met allemaal slimme dingen. En je hebt te maken met een virus dat in een week tijd met 70 procent uitbreidt. Dan koop je dus met 20 procent uitbreiding, dan koop je 2 dagen extra respijt voordat je dezelfde maatregelen moet treffen. Ik denk dat het helpt om ons dat allemaal te realiseren. Dat wil niet zeggen dat we niet capaciteit moeten uitbreiden, want ook, ik zei al, dit virus gaat niet meer weg, dus ook in een fase waarin dit in lagere aantallen blijft. Wij hadden in Nederland een zorgsysteem dat zeker in de winter op allerlei plekken, in de wijkzorg, bij de huisarts, dat gewoon vol zat, op maximale capaciteit draaide. Deze ziekte gaat niet meer weg, dus je hebt extra capaciteit nodig. Maar dat gaat nooit helpen om hele grote pieken op te vangen, daar moet je andere dingen voor doen en dan begint het echt eerst bij ieder individu en bij iedere sector. Ik kan het niet genoeg benadrukken, het is een flauwe boodschap maar dat is echt waar het om gaat.
VRAAG
Toch nog één vraag. Ik kreeg een reactie op twitter gisteren, een opmerking van een epidemioloog Alma Tostmann die zei: de groep kwetsbare mensen die echt heel bang is om nog een besmetting op te lopen, die lijkt nu een beetje te worden vergeten. Die mensen lopen steeds meer risico, sommigen kunnen zich ook niet laten vaccineren. Heeft u voor deze mensen nog een boodschap? Kunnen zij zichzelf beschermen? Moeten zij maar binnen blijven de komende tijd?
KUIPERS
Gelukkig is het zo, Mark Rutte zei het ook al, gelukkig is het zo dat juist deze groep, en dan kijk ik maar even naar de 60-plussers, daar heeft van degenen die daarvoor in aanmerking komen bijna 90 procent, 89,2 zeg ik uit mijn hoofd, bijna 90 procent heeft een boost gehad. Die zijn dus daarmee in deze fase, ook als we kijken naar de gegevens uit het buitenland, zo optimaal mogelijk beschermd tegen ernstige ziekte als ze besmet raken. Echter, en dat zien we nu ook in de ziekenhuizen, ik liet zonet die figuur zien van dat ene poppetje schematisch, als ik kijk op dit moment naar de ziekenhuizen, de mensen die in het ziekenhuis komen ondanks dat ze een booster hebben gehad, dan zijn het bij uitstek mensen met ernstig onderliggend lijden, chronische ziekte, en u vult het zo in. Wat daarvoor natuurlijk extra geldt, en mensen herkennen dat ook, is dat ook binnen hun eigen omgeving, met hun kinderen, met hun kleinkinderen et cetera, dat er gewoon extra voorzorgsmaatregelen genomen worden. Op het moment dat mensen op bezoek gaan, als er klachten zijn: laat je testen. En dat is wat mensen in de afgelopen twee jaar al heel lang ingeregeld hebben.
VRAAG (TROUW)
Meneer Kuipers, het valt op dat voor de versoepelingen in de horeca en de theaters zowel een coronatoegangsbewijs of 3G nodig is als anderhalve meter afstand. Terwijl eerder was het coronatoegangsbewijs juist een alternatief om geen anderhalve meter te houden. Waarom wordt nu voor allebei gekozen?
KUIPERS
Ja, wat wij schetsen en wat ook het OMT schetst, en u heeft de getallen en de producties ook kunnen zien, is dat in de huidige setting met nu al heel veel besmettingen, die nog verder zullen stijgen, de kans dat je in het dagelijks contact, of dat nou is in de horeca of op een ander moment, dat je iemand tegenkomt die het virus bij zich draagt gewoon echt heel hoog is. In het verleden vonden wij 5000 besmettingen op een dag al hoog, en toen was 10.000, 12.000 werd een nieuw record. En nu, ik weet niet hoe het u vergaat, maar kijk je naar 65.000 en houd je er eigenlijk rekening mee dat het de volgende dag hoger is. Vandaag was het wat later dan de twee voorgaande, maar dan direct met de namelding dat er nogal wat testen niet verwerkt zijn. Daarmee worden die kansen zo groot dat je, terwijl je dingen wel versoepelt, ook meer aan voorzorg moet inbouwen.
VRAAG
Dus daarmee ben je met 3G dus niet verzekerd dat er geen besmette mensen binnenkomen?
KUIPERS
Met 3G of met 2G of met andere dingen ben je nooit honderd procent verzekerd, het is een dempend effect.
VRAAG
Meneer Rutte, u zegt dat u misschien over een paar weken de maatregelen zult moeten aanscherpen. Tegelijkertijd staat er in het advies van de NCTV dat onder de bevolking in toenemende mate de legitimiteit van de handhaving in twijfel getrokken wordt. Is de geest dan uit de fles? Kun je nog wel verscherpen of leidt dat tot zo’n protest dat je dat eigenlijk niet meer kunt doen straks?
RUTTE
Nou om te beginnen, ik zeg niet dat we dat gaan doen. Ik zeg alleen: we nemen een spannende stap. We zouden hem niet nemen als we dachten dat het niet verantwoord was, maar er is altijd een beperkt risico dat het toch tot te veel, tot te veel ziekenhuisopnames bijvoorbeeld of andere problemen leidt en dat je dan weer zou moeten aanscherpen. En dan geldt altijd dat wij het dilemma eerlijk aan Nederland zullen voorleggen. En als dat nodig zou zijn zouden zeggen: dat moet helaas omdat als we dat niet doen, bijvoorbeeld het zo zou kunnen zijn dat in de ziekenhuizen mensen die binnenkomen met een auto-ongeluk of een hartaanval niet geholpen kunnen worden omdat de bedden bezet zijn. Dat wil Nederland ook niet. Maar laten we nou hopen, want anders wordt het verhaal ‘Rutte voorspelt’ en dat is niet zo, ik ga ervan uit dat het niet nodig is, maar we noemen het toch ook eventjes in de kleine lettertjes van de bijsluiter, dat er wel een beperkt risico is, dat je mogelijk weer een verzwaring zal moeten door.. (onverstaanbaar, red.).
VRAAG
En dan heeft u er vertrouwen in dat mensen die maatregelen gaan opvolgen?
RUTTE
Net zoals ik en iedereen, met ongelooflijk slecht humeur, zullen mensen zeggen: als dat zou betekenen als we dat niet doen dat die ziekenhuizen overstromen en die zorg niet de noodzakelijke zorg kan verlenen, bijvoorbeeld acuut of andere ernstige zaken, dan denk ik dat Nederland dat accepteert. Maar nogmaals, we gaan er niet vanuit.
VRAAG
Tot slot, het gaat al weken of misschien zelfs maanden niet meer over discotheken en het nachtleven. Welk perspectief kunt u hen bieden?
RUTTE
Nee dat is verschrikkelijk. Sorry?
VRAAG
Welk perspectief kunt u hen bieden?
RUTTE
Dat op dit moment het gewoon niet gaat. We moeten echt om 22.00 uur die grens leggen. Maar we willen natuurlijk ook … de evenementen verder, want de evenementen buiten is natuurlijk heel beperkt en ook binnen maar zeker ook buiten met alle maxima et cetera. Dus daar wil je natuurlijk ook uiteindelijk veel meer. En je wil natuurlijk uiteindelijk ook weer de nachthoreca. Maar je wil ook het thuiswerkadvies verlichten, er zijn ook heel veel mensen die er ook een beetje klaar mee zijn om zoveel thuis te werken, dat kan nu ook niet. Je zou ook de bezoekersregeling thuis willen verruimen. Er zijn nog heel veel dingen die nu helaas nog niet verruimd kunnen worden. Maar zeker ook die nachthoreca, dat zou je dolgraag willen, maar ik kan dat nu nog niet beloven wanneer dat gebeurt.
VRAAG
Komt dat thuiswerken dan eerst aan de beurt voor de nachthoreca of?
RUTTE
Ik ga daar nu niet in ranken. Maar al die zaken liggen wel natuurlijk op tafel.
VRAAG (AD)
Meneer Rutte, heeft u zonder dat wij het wisten een unieke Nederlandse virusvariant ontdekt onlangs? Bestaat er een soort Nederlands coronavirus?
RUTTE
Want?
VRAAG
Nou ja als we naar andere landen kijken, Denemarken, VK, daar gaat men een stuk verder met het loslaten van maatregelen. Denemarken lekte vandaag uit: we willen volgende maand eigenlijk alles loslaten. En u meldt ons vanavond dat we op 8 maart een nieuw besluitvormingsmoment krijgen. Wat gaat er dan hier mis?
RUTTE
U zult waarschijnlijk in een van die slide-teksten die uit het Catshuis komen, zult u één interessant slide-tje zien, en dat is dat op dit moment Frankrijk en Duitsland, als je alles optelt aan wat er aan maatregelen is, een zwaarder pakket hebben dan Nederland.
VRAAG
U bedoelt te zeggen?
RUTTE
Die doen meer maatregelen op dit moment as we speak, er hebben een paar landen in Europa zwaardere maatregelen dan Nederland. Die hebben dan weliswaar niet die beperking van eerdere sluitingstijden maar die hebben dan weer veel zwaardere maatregelen met 2G of nog op veel meer plekken mondkapjes. Dus het is niet zo dat Nederland het zwaarste pakket heeft. Het voelt heel zwaar, tot morgenochtend, omdat zoveel sectoren helemaal gesloten zijn, maar als je kijkt naar hoe er internationaal punten worden gegeven aan maatregelen, en dat wordt opgeteld en er wordt gekeken naar landen en die worden dan gerankt, dan staat Nederland zeker niet bovenaan.
VRAAG
Dat zullen mensen waarschijnlijk niet zo ervaren hier.
RUTTE
Nee dat ben ik met u eens.
VRAAG
Het Deense RIVM stelt eigenlijk dat je het coronavirus nog moeilijk als een crisis, als een zwaar gevaarlijk virus kunt classificeren, die zogenoemde A-status geloof ik in Nederland. Gaan wij die richting ook op? Dat je dat kunt afschalen? Dat je gewoon zegt, het is inmiddels wat milder en het gaat heel erg rond, is het niet meer het coronavirus van een jaar geleden en kunnen we dat dus niet meer als een crisis beschouwen?
KUIPERS
Eerst even ten aanzien van die A-status. Er zitten een aantal zaken aan zoals bijvoorbeeld de melding en ook het bron- en contactonderzoek. Dat zijn natuurlijk situaties die je voor de lange termijn kunt bekijken, waaronder de impact van het bron- en contactonderzoek, eens te meer als je met dit soort aantallen besmettingen te maken hebt. Ten aanzien van de andere vergelijking met Denemarken, ik noemde zonet al de vergelijking Denemarken, België, Frankrijk en ik zei: daar is 1,5 tot 2,5 keer zoveel besmettingen. En het aantal mensen dat in het ziekenhuis ligt is aanzienlijk hoger dan hier. En is meer dan die factor 1,5 tot 2,5 keer. En dat toont 2 dingen. Het eerste toont dat ook in Frankrijk, ook in België, ook in Denemarken het een ziekmakend virus is waar veel mensen hulp voor nodig hebben, zelfs in landen waar vaccinatie en boost net als in Nederland uitgebreid gebruikt is. Het is geen griepje. En het tweede is dat wat we in Nederland altijd heel goed doen in de zorg, is zo optimaal mogelijk oplossingen zoeken. En wat wij in de afgelopen twee jaar heel breed hebben gedaan, met dank aan de inzet van heel veel partijen, huisartsen, wijkzorg, ziekenhuizen, is heel veel patiënten die in het buitenland nog in het ziekenhuis worden opgenomen die monitoren wij intensief thuis met allerlei medicatie, met zuurstof thuis et cetera. In december ging dat op een piek om 2100 patiënten, bijna net zoveel als dat er in de ziekenhuizen lagen. In het buitenland hadden we veel van die patiënten in het ziekenhuis gezien en dat zie je in de getallen terug. Maar daarmee wil ik dus zeggen: ook in Denemarken is het op dit moment, los van alle beelden die er zijn, zijn er strakke maatregelen en is het niet een griepje, maar komen er veel mensen in het ziekenhuis.
VRAAG
We lezen in het OMT-advies iets over de prognoses, waar het veel over ging in de afgelopen maand. In het OMT-advies lezen we nu dat zeg maar reëel de middellijn is van de inschatting van het aantal ziekenhuisopnames kan in totaal tot 4000, 4500 oplopen, en zelfs 700, 800 corona op de IC’s. Dat waren aantallen die in het najaar tot rode hoofden en lockdowns noopten en nu blijkbaar niet. Neemt u die prognoses net zo serieus als in het najaar of is dat gewoon veel onzekerder nu?
KUIPERS
Nou u ziet om te beginnen daar de brede onzekerheidsmarges die daarbij zitten. Die modellen zijn buitengewoon zinvol, want je kunt op basis daarvan gewoon toch keuzes maken, maar er zit ook een brede onzekerheid in. Die 700 a 800 opnames op de IC, die hebben we in de afgelopen twee jaar vaker gehad. Maar dat betekent wel hoge druk, dat betekent opschalen van de IC tot niveaus die beduidend hoger liggen weer dan nu. En als dat echt zou gebeuren zet dat ook de reguliere en zeker de urgente zorg onder druk. Die 4000 klinische opnames is veel hoger dan dat we in de afgelopen langere periode gehad hebben. De grote onzekerheid die daar nog inzit heeft vooral te maken met de gemiddelde opnameduur. En zoals ik al aangaf: die lijkt voor omikron beduidend korter. Dus wat we zullen doen, en dat refereert aan wat Mark Rutte net ook al zei, is ook in de komende periode gewoon nauw monitoren wat er gebeurt en zien tot welke druk dit daadwerkelijk leidt, en op basis daarvan te kijken wat er verder kan. Als u puur kijkt naar de situatie op dit moment, in de afgelopen week is de instroom in de ziekenhuizen qua patiënten op een gewoon ziekenhuisbed, klinische patiënten zeggen we dan, is met 20 procent gestegen. En de instroom op de IC’s is nog steeds gedaald ondanks dat de besmettingen ondertussen bijna nu 4 weken omhoog gaan.
VRAAG
Nog één vraag over het aantal mensen dat ofwel geïnfecteerd raakt ofwel in quarantaine moet of even uitvalt, want die aantallen zijn enorm schetst u, het OMT adviseert dan ook om daar echt op voor te bereiden. Dat het grote groepen mensen zijn, een half miljoen heeft u volgens mij opgeteld per week die kunnen uitvallen, die niet kunnen werken en op een andere manier uitgeschakeld zijn, en daar ernstig rekening mee te houden maar ook goed over te communiceren. Wat is eigenlijk het plan voor die ontwrichting?
KUIPERS
Even voor de duidelijkheid, op de dia liet ik alleen de mensen zien die besmet zijn, die positief getest hebben in een week. Dat zijn dus de mensen in isolatie. Dat geldt nog niet voor hun directe contacten, hun familieleden et cetera daaromheen, die eventueel in quarantaine moeten. En zoals u weet hebben we de vorige keer bewust de quarantaineregels vanwege die ontwrichting en in goed overleg met het OMT versoepeld, dat als je minimaal een week geleden een boost hebt gehad, dan wel wanneer je recent een infectie hebt doorgemaakt, dan gelden die quarantaineregels niet en dan gaat het wel om testen, etc. Dus de aantallen zijn nog steeds, die zijn beduidend hoger dan die bijna een half miljoen die ik daar toonde. En ook dat ...
VRAAG
Moeten we het dan keer drie doen? Anderhalf miljoen?
KUIPERS
Als het om alle contacten gemiddeld, zou het keer drie gaan, dus dan kom je bij een half miljoen, moet je er nog eens een keer voor ieder persoon 3 erbij optellen. Dus feitelijk is het getal keer 4. Maar door de quarantaineregels versoepelen maak je dat weer een stuk kleiner. En dat is een reden dat we dat ook als eerste benoemd hebben, als een eerste (onverstaanbaar, red.). En ik denk, velen van u zullen het op uw eigen redactie of op uw eigen plek gewoon kunnen zien wat er nu gebeurt.
VRAAG
(Onverstaanbaar, red.) Ik wil het even scherp hebben, het OMT zegt dus: bereid u daar op voor kabinet. En houd er rekening mee en communiceer hierover. Wat is dan het verhaal?
KUIPERS
Nou communiceren, ik laat het niet voor niets zien, heel bewust, met een getal erbij wat het betekent. Dat is ook een reden dat we de vorige keer aan het OMT, al twee weken geleden gevraagd hebben: kunnen die quarantaineregels toch aangepast worden? Dat we daar nu ook voor het onderwijs naar kijken. En blijven herhalen de regels die er dan zijn. Want dit is de impact, dus hoe houd je dit zo klein mogelijk. Ja door om te beginnen: dat iedereen eigen verantwoordelijkheid neemt.
VRAAG (NIEUWSUUR)
Meneer Kuipers, kunt u kwantificeren hoeveel besmettingen het uitmaakt als je om 20.00 uur of om 22.00 uur de sluitingstijd hebt?
KUIPERS
Ja, dat raakt aan het antwoord dat Mark Rutte net al gegeven heeft, dat verschil zal heel erg klein zijn.
VRAAG
Ja en het verschil tussen 22.00 uur en 24.00 uur?
KUIPERS
Het verschil zal ongetwijfeld nog steeds klein zijn maar dan is het goed om even goed te kijken naar wat het OMT adviseert. Het OMT adviseert sluiting om 17.00 uur. Eventueel op te rekken naar 20.00 uur. En wat wij nu doen heel breed is het oprekken naar 22.00 uur. En dan heeft u ook gezien, en dat was nou net een vraag een aantal vragen eerder al, en zelfs bij die sluiting tot 17.00 uur eventueel op te rekken tot 20.00 uur is de predictie ten aanzien van ‘houd rekening met deze aantallen patiënten’ nog los van aantallen mensen in quarantaine, is al heel erg hoog.
VRAAG
U zegt tegelijkertijd: het verschil zal niet heel groot zijn. U weet eigenlijk niet precies wat het verschil is. Dus het OMT zal dat adviseren maar ja waarom zegt u dan niet eigenlijk gewoon tot 24.00 uur open?
KUIPERS
Ja maar dan komen we terug op het antwoord dat zonet al gegeven is. Wij hebben gezocht, ook in nauw overleg met burgemeesters en allerlei sectoren, naar uniformeren. Dus laten we dan kiezen voor die 22.00 uur tijd.
VRAAG
Je kan ook uniform om 24.00 uur dichtgaan toch?
VRAAG
Tuurlijk. Alleen nu al de predictie ten aanzien van wat dit zal doen, en daarom begon ik ook, wat dit zal doen met het aantal besmettingen en met druk op de zorg is aanzienlijk. Ik begon dus ook heel bewust met de opmerking dat, u kunt het ook zelf herinneren, er zijn een aantal bijzondere momenten geweest in de afgelopen twee jaar en ik noem de eerste patiënt, de eerste vaccinatie. Dit is ook zo’n bijzonder moment. We zitten met een torenhoog aantal besmettingen die ook nog heel hoog stijgen, zelfs als de maatregelen die we tot nu toe hadden, vasthielden, dan gaat dat aantal besmettingen door. RIVM zei al 75 tot 100-duizend. En desalniettemin gaan we op die golf nog verder versoepelen. Dat heeft echt impact en dat betekent ook dat je in de discussie ergens ook ‘nee’ moet zeggen.
VRAAG
U legt ergens een grens, maar dat is een soort ‘voor de zekerheid-grens’?
KUIPERS
Nou, nee.
RUTTE
Één ding nog, ik zag ook gister uw collega daar commentaar op geven dat wij misschien door die crisis na twee jaar helemaal verkrampt zijn geraakt en angstig zei uw collega gister bij Nieuwsuur. Dat is het echt niet. Wij zouden ja, Ernst Kuipers, ikzelf, iedereen in het kabinet zou natuurlijk het liefst alles vrij geven maar ik kijk echt naar het OMT-advies. Vijf uur op 8 uur mits alle maatregelen. Wij zeggen nu: ‘Mits alle maatregelen naar 10 uur’. Maar je moet ook nog maar zien of het lukt hè. Alle sectoren ook echt doen wat ze beloven. Daar gaan we echt vanuit. Die afspraken zijn gemaakt. Dan kom je echt op grote aantallen patiënten in de ziekenhuizen. Dat is niet verzonnen en dat is niet omdat het OMT denkt: ‘het is nog de Delta-variant’. Die hebben daarin verwerkt alle laatste inzichten wereldwijd uit ‘Hoe lang lig je er?’, ‘ Wat is de besmettelijkheid?’, dus dat zijn echt hele betrouwbare predicties. Betrouwbaardere predicties dan een paar weken geleden omdat ze gewoon veel meer weten. Ja weet je, dus dat is niet uit angst.
VRAAG
Maar is het ook niet zo dat in, we hebben natuurlijk in de herfst flink versoepeld, dat moest allemaal weer teruggedraaid worden. Is het niet zo dat u dat enigszins kopschuw gemaakt heeft?
RUTTE
Nee, nee, want ik zei al: ‘We gaan nu ook echt een stuk verder dan het OMT’. Niet alleen op dit punt maar ook bij het quarantainebeleid in de scholen gaan we verder dan het OMT. En nog een paar dingen. Dus we gaan echt een stapje verder. En daarmee loop je zelfs het risico dat je over een paar weken zegt: ‘Oei, het is toch te veel, we moeten weer een stapje terug’. Maar ik denk dat dan nog beter is dan nu, inderdaad, te krampachtig te zijn.
VRAAG
Ja maar u dreigt nu eigenlijk de hele tijd: ‘Oeh ja als we niet goed opletten, dan gaan we weer verzwaren’. Zou het niet beter zijn als u Nederland voorspiegelt hoe we helemaal hieruit kunnen komen. Dat iedereen zijn volledige vrijheid weer terug krijgt?
RUTTE
Ik weet niet of die tekeningen nog erop staan. In ieder geval ze staan daar allemaal, die pictogrammetjes. Anderhalve meter is het allerbelangrijkste. Handen wassen, heel vaak. Bij klachten thuisblijven, goed laten testen. Als we dat allemaal doen, dan zijn we er heel snel vanaf.
VRAAG
Ja maar u, we blijven bij een beperking van de grondrechten als u kijkt naar de maatregelen. Kijkt u dan elke keer naar: ‘Oeh wat kan er eventueel versoepeld?’ Of kijkt u elke keer blanco: ‘Welk recht heb ik om de vrijheden van mensen te...’
RUTTE
Dat laatste. Dat laatste natuurlijk. Het is natuurlijk een enorme, voor de hele westerse wereld, een enorme beperking van de burgerlijke vrijheden. In het belang van de volksgezondheid, dus er is op zich een wettelijke titel, want je wilt voorkomen dat iemand die een hartaanval heeft niet op de IC terecht kan, of de spoedeisende hulp, je wil voorkomend dat mensen met een kwetsbare gezondheid te veel in problemen komen, overigens het vaccin betekent niet dat, ja tuurlijk ze doen het dan zelf, maar het vaccin is wel, is er nu hè, dus dat draagt ook bij aan een herstel, of minder risico voor ouderen, mensen met een kwetsbare gezondheid. Maar je doet het natuurlijk allemaal, om als het kan, zo veel mogelijk vrijheidsbeperkingen te voorkomen. Ja, dat, wij zijn twee liberalen, dat hoef je ons niet te vertellen.
VRAAG
Tot slot dan. Hoeveel, waar ligt de grens hè? Want er is natuurlijk over drie weken weer een nieuw weegmoment. Mensen zijn natuurlijk heel benieuwd, waar wordt precies op gewogen? Want hoeveel ziekenhuisopnames kunnen er nog? Waar ligt die grens?
KUIPERS
Ja, ik heb hier twee punten in ieder geval benoemd hoor. De eerste is uitval van mensen door quarantaine, isolatie et cetera. Dat is één factor om te wegen. Als wij op een gegeven moment horen dat er zoveel mensen actueel ziek zijn dat allerlei sectoren in het gedrang komen….
VRAAG
Maar hebben ze daar een grens bedacht voor zichzelf?
KUIPERS
Nee maar dat is het gesprek met al die verschillende sectoren van ‘wat lukt er en wat kun je nog?’ Dat is één. En de andere is gewoon, de druk op de zorg en dan komen we terug bij de terechte vraag die er al gezegd is: ‘Wat is überhaupt bijvoorbeeld nog de mogelijkheid om kritiek planbare zorg te leveren?’ ‘Hoeveel coronapatiënten moet je opvangen?’ En komen, u hebt het terecht, grondrecht, ik zie het niet als een grondrecht, maar in Nederland en in onze omringende landen is het een groot gemeenschappelijk goed, dat op het moment dat je zorg nodig hebt, dat die zorg er ook is. Dat geldt voor een covid-patiënt maar dat geldt ook voor alle andere patiënten. En daar stuur je ook dus op om zo veel mogelijk te zorgen dat dat ook toegankelijk blijft. Maar dat heeft een beperking en dat wordt niet opgelost, zoals ik net nog heb gezegd, met maar zorgen op korte termijn voor aanzienlijk meer capaciteit, want dat gaat het niet oplossen.
VRAAG
Maar mijn vraag, was specifieker, toch, waar ligt dan die grens bij het aantal, dus niet de IC-opnames, daar was natuurlijk altijd een soort duidelijke, in het zwaarste geval, code rood, waarbij de gewone ziekenhuisopnames, om het zo maar even te noemen, dat u zegt: ‘Als we daar overheen gaan, dan is het fout’.
KUIPERS
Tot nu toe waren de drempelwaardes ten aanzien van gewone opnames en IC-opnames, in de orde van, voor de gewone opnames, 120 per dag. Dan ging je drempelwaarde op, daar zitten we nu. We hebben aantallen gehad hè, ook meerdaagse gemiddelden van meer dan 400 per dag en dat is opgevangen. Dat is drieënhalf keer zo veel, ruim drie keer zoveel. Willen we dat weer? Nee liever niet maar dat is in eerdere fasen ook opgevangen. Waar het werkelijk dan om gaat is om niet de aantallen patiënten die per dag binnen komen maar om de overall bezetting. Bij een opnameduur zoals met de Delta van 7 dagen telt 400 per dag, telt op tot zo’n 2800 patiënten die er liggen. Als de opnameduur in de huidige situatie veel korter is, dan kun je meer patiënten per dag opvangen. Werkelijk waar het om gaat is het aantal bedden wat je hebt en het aantal patiënten waar je op een bepaald moment voor kunt zorgen. Dus ik kijk ook naar die predicties van het RIVM, naar beide plaatjes, daar gaat één predictie gaat ten aanzien van het aantal patiënten wat verwacht wordt per dag binnen te komen en de andere is naar de bezetting.
VRAAG (NU.NL)
Ja meneer Rutte, ik hoorde u zojuist even zeggen dat Frankrijk zwaardere maatregelen heeft vanwege onder andere 2G, vindt u dat dan zwaarder dan bijvoorbeeld de lockdown?
RUTTE
Ik weet niet zeker of het 2G is, maar je hebt, er wordt internationaal vergeleken ‘wat doen landen’ en dan viel ons op gisteren eigenlijk, tot onze verbazing ook zelf hoor, dat er twee landen, ik dacht Ernst, Frankrijk en nog één, die zwaarder zitten dan Nederland maar dan zou ik het plaatje erbij moeten pakken. Terwijl ik zou denken, Nederland met zijn lockdown doet het het zwaarst. Wij vermoeden dat het met 2G te maken heeft, ik heb hier niet de onderliggende data.
VRAAG
Maar als ik het zo vraag, vindt u dat dan? Zwaarder?
RUTTE
Nou, dat weet ik niet. En 2G is natuurlijk ook heel heftig. Wij denken dat het nodig is in de gereedschapskist, zeker voor de langere termijn. Maar ik vind het heel ingewikkeld om, als een niet statisticus precies te wegen wat is nou zwaarder. Je zou gevoelsmatig zeggen, dat zei het AD ook terecht, uw collega, dat het natuurlijk in Nederland wel heel zwaar is omdat zoveel dingen dicht zijn.
VRAAG
Meneer Kuipers, we zien eigenlijk nu, nou de vraag is meer, hoe lang blijft het OMT nog de belangrijkste kabinetsadviseur in deze crisis, nu we eigenlijk met een variant te maken hebben, die een stuk minder ziekmakend is?
KUIPERS
Ja, het OMT is een onafhankelijk adviesorgaan. Dus ik ga het niet over de rol die het OMT heeft, en de adviezen van het OMT zijn gewoon heel relevant voor ons om besluiten op te nemen.
VRAAG
Worden die steeds minder relevant?
KUIPERS
Op dit moment niet en met het toenemende aantal besmettingen, de komende periode waarschijnlijk ook niet.
VRAAG
Nou omdat ook, we hebben nog nooit zoveel besmettingen gezien en toch komen er versoepelingen. Dus dan kun je je ook afvragen van ‘ja wat heeft het nog voor zin eigenlijk als je steeds naar die adviezen luistert als de druk op de zorg nou redelijk is, met zulke hoge aantal besmettingen’.
KUIPERS
Ja, twee dingen daarop, één, ik heb het zonet in mijn verhaal in het begin ook al even genoemd, we hebben nu twee problemen naast elkaar, het is niet de druk alleen op de zorg, maar het is ook gewoon de druk op de maatschappij door uitval van mensen. Dat is een belangrijke factor. En je kunt uw vraag ook precies omdraaien, hoe hoger het aantal besmettingen, hoe belangrijker het advies van het OMT wordt om op te sturen.
VRAAG
En in hoeverre is er dan nog ruimte voor, misschien meneer Rutte dat ik dat aan u kan vragen, want ik heb daar weleens eerder wat over gevraagd aan u, van, hoeveel ruimte ziet u nog om politieke keuzes te maken zonder dat u echt heel scherp aan die OMT adviezen vaart? Want we zien nu ook dat u daar ook op bepaalde belangrijke punten van afwijkt, en dat u ook risico durft te nemen.
RUTTE
Ja dat hebben we natuurlijk vaker gedaan he, eind maart/begin april vorig jaar, of begin maart of begin april, hebben we het ook al een paar keer gedaan. Dat we wel wat verder zijn gegaan dan het OMT-advies. Dat zie je nu ook. Ja uiteindelijk is dat natuurlijk altijd de situatie, het OMT is natuurlijk onafhankelijk, adviseert ons, niet alleen hoeveel besmettingen maar ook ‘wat zijn de effecten vervolgens op de gezondheidszorg’, ook voor kwetsbaren en zicht op het virus, weegt zwaar. We hebben altijd ook de advisering vanuit de bredere maatschappelijke invalshoek. Dat is de motie van Gert-Jan Segers uit mei 2020, dat is zowel iedere paar weken maar ook structureel wordt dat allemaal bekeken. En ja, je ziet op dit moment, dat is ook de reden dat we scherper aan de wind gaan zeilen nu dan het OMT strikt genomen suggereert, omdat we denken dat het net kan, dat natuurlijk ook de maatschappelijke effecten enorm zijn. Ik bedoel niet zo zeer alleen dat er gedemonstreerd wordt, dus we doen meer, dat is nog niet eens het punt. Maar je voelt gewoon ook de enorme emotionele, financiële, economische impact in de samenleving. Zeker nu het zo lang duurt. En dan vind ik het ook onze verplichting om te kijken ja kun je nog iets verder gaan en dat doen we hier. En dat is natuurlijk een politieke weging.
VRAAG
Ja dus steeds meer ruimte voor politieke weging?
RUTTE
Ja, alleen ik zal het ook wel beargumenteren dat we dat natuurlijk eerder ook gedaan hebben. Alleen in het verleden had je natuurlijk bij betrekkelijk weinig besmettingen, had je al hele hoge ziekenhuiscijfers. Nu heb je hele hoge besmettingen, maar die zijn nu zo hoog dat zelfs bij een lagere correlatie tussen besmettingen en ziekenhuisopnames, ook die ziekenhuisopnames toch weer echt vervelend kunnen worden.
VRAAG
Meneer Kuipers, uw voorganger had het over een structurele vaccinatiecampagne. Is dat eigenlijk nog steeds aan de orde, wat u betreft?
KUIPERS
Er wordt op dit moment... heel druk ingezet op boosteren, en ik heb het ook al gezegd, en ook op zoveel mogelijk plekken. Dat fijnmazig vaccineren gaat ook door. Dus ja, dat loopt onveranderd en dat zal nog even doorgaan om zoveel mogelijk mensen te bereiken.
VRAAG
Dus de prik- en testlocaties, die infrastructuur, die blijft ook wel staan, ook al zouden de aantallen ziekenhuisopnames blijven dalen?
KUIPERS
De testlocaties op dit moment zeker he, sterker nog zelfs hebben we gezegd.
VRAAG
Ja daar ging het eigenlijk ook om, moest ik duidelijker zeggen.
KUIPERS
De priklocaties op dit moment ja, het is natuurlijk gewoon aan de GGD’s om te kijken, en dat deden ze al langer ook met dat fijnmazige, met het inzetten van personeel, zeker als er ook zoveel getest moet worden en er ook nog een deel bron en contact onderzoek gebeurt. Waar zet je je personeel zo optimaal mogelijk voor in en daar kijken GGD’s zelf naar. Welke locaties krijgen de meeste aanloop en bij welke krijg je heel weinig.
VRAAG
In het OMT-advies staat onder andere dat die boosters vooral helpen bij ouderen, het beschermen van ouderen, en er wordt ook opgeroepen, nou er staat ook dat jongeren even niet in de buurt van ouderen moeten komen als zij in contact zijn geweest met iemand die is blootgesteld aan het virus. Komt er een moment dat je dat kunt omdraaien en dat je eigenlijk zegt tegen ouderen, omdat dat overzichtelijker is, wellicht, nou laat je boosteren, regelmatig, als wij dat van u vragen en blijf uit de buurt van jongeren wellicht, die wat vaker de hort op willen?
KUIPERS
Ja, als we een volgende ronde van boosteren, daar moeten we sterk rekening mee houden, dat is eerder ook al gecommuniceerd. Houd er rekening mee dat er een mogelijkheid kan komen dat er op een gegeven moment toch weer een volgende boost nodig is. Voor nu staat dat nog niet in een agenda gepland. Maar ik ben blij met het feit dat van de ouderen, en dan tel ik maar even de 60-plussers, dat 90% zich heeft laten boosteren want dat leidt tot de impact zoals ik die zonet liet doen. En ik hoop dat als het op enig moment nodig zou zijn om opnieuw te boosteren dat men opnieuw diezelfde bereidheid heeft om daar gevolg aan te geven.
VRAAG
Maar zou, misschien een betere vraag, zou het beleid niet meer gericht kunnen gaan worden, als we deze trend door zien gaan, op de ouderen? Omdat zij het meest kwetsbaar zijn, is dat niet veel overzichtelijker en makkelijker?
KUIPERS
Ja, maar de kans dat iemand besmet raakt, een oudere maar ook anderen is sterk afhankelijk van de mate waarop het virus rondwaart, dat krijg je in een thuissituatie maar dat kun je ook krijgen in de supermarkt, in het openbaar vervoer etc. Dat betekent dat het zinvol is heel breed om het aantal besmettingen gewoon zo beperkt mogelijk te houden.
VRAAG (OP1)
Meneer Kuipers, vanuit de Tweede Kamer, vanmiddag even rondje gebeld, dat gaat u morgen in het debat ook horen, viel de vraag of 1G voor evenementen en andere drukke plekken niet de oplossing is om daar meer ruimte te bieden, zoals bij publiek bij voetbalwedstrijden. Is dat overwogen?
KUIPERS
Nou op dit moment niet, dan refereer ik even naar hetzelfde advies van de TU Delft, wat we net al even ter sprake hebben gehad. 1G, 2G en 3G is daar onderzocht en hebt u, zoals u weet, voor alle plekken is 1G de grootste impact, maar het aantal testen wat daarvoor nodig is, is dusdanig groot, dat dat zeker op de korte termijn gewoon niet haalbaar is. En dan moet u zich even voorstellen dat als je 1G breed toepast in Nederland, als je dat breed toepast, dan kan dat gaan tot 4,4 miljoen testen per dag.
VRAAG
Dat is veel.
KUIPERS
Dat is veel ja.
VRAAG
Ja, maar toch..
KUIPERS
Ja, ik krijg de vraag wel terug maar ik heb hem vorige week in de Tweede Kamer ook al zo beantwoord.
VRAAG
Ja maar dan krijgt u hem nog een keer morgen. Maar wat u nu dan wel ziet is dat mensen daar met een herstelbewijs wel naar binnen mogen.
RUTTE
U bent nu deel van de persconferentie.
VRAAG
Ja maar dat herstelbewijs, we zien ook nu dat veel mensen met Omikron opnieuw besmet maken en dus zo’n herstelbewijs hebben en dan toch, ja gevaccineerd dan ook, maar dan toch naar binnen kunnen. Dan heeft het toch niet zo heel veel effect meer na verloop, hoe meer mensen Omikron krijgen?
KUIPERS
Zeker, daarom heeft… een coronatoegangsbewijs is niet een 100% bescherming tegen overdracht van het virus. Dat is het niet. 100% is evenementen en andere zaken sluiten en dat is wat we niet willen. Maar het helpt wel degelijk, dat zijn die berekeningen, maar het helpt wel degelijk om het aantal verspreidingen te reduceren. En de berekeningen, zoals de TU Delft dat met dat model liet zien, dat dat in allerlei verschillende situaties een demping kan zijn van ongeveer 15% en dat is een significante demping, zeker in de situatie waarin we zitten.
VRAAG
Meneer Rutte, u staat bekend als een vervelend carnavalsvierder. Nee dat is een grapje, dat is niet zo, maar..
RUTTE
Nou ik heb toevallig in Den Bosch gewerkt en daar heel intensief toen carnaval maar goed, ga door.
VRAAG
Ja, vandaag precies over een maand is dat en we merkten zorgen bij burgemeesters, hoe moet dat nou gaan.
RUTTE
Ja.
VRAAG
Uw eigen partij in de Tweede Kamer zegt ‘er moet een plan voor komen vanuit het kabinet, voor carnaval’, wat vindt u?
RUTTE
Nou dat plan is er, namelijk dat het zal moeten binnen deze regels. Maar dat is misschien weer te makkelijk, dus er zal ook nog aanvullend overleg zijn tussen Dilan Yesilgöz en de carnavalsgemeenten.
VRAAG
Helder.
VRAAG (BNR)
Meneer Kuipers, u zei net, u refereerde net even aan die 15% he, de reductie van het R-getal op het moment dat je het corona toegangsbewijs, dus 3G, invoert.
KUIPERS
Ja.
VRAAG
U verwijst ook naar het rapport van TU Delft, maar is het niet de verkeerde voorstelling van zaken? Want in het rapport staat heel erg duidelijk dat dat alleen het geval is als het overal ingevoerd wordt, dus ook in supermarkten, winkels, op werk. Als dat niet het geval is, is het maar 5%. Waarom houdt u dan toch vast aan het coronatoegangsbewijs?
KUIPERS
Ja wat ik zei is dat het tot 15% procent is, dat moet je breed gebruiken. Dus de vraag was even automatisch, en zo is het rapport ook een beetje gepresenteerd, als we het gebruiken in een setting waar het virus de pan uit rijst, waar het aantal, bij wijze van spreken, de bekende R-waarde waar iedereen het over heeft, als de R-waarde 1,6 of 1,8 is dan heeft een coronatoegangsbewijs maar een beperkte meerwaarde en kom je op lage percentages. Even zo, als je het coronatoegangsbewijs maar heel beperkt inzet, heeft het maar een beperkt effect. Maar het kan een ruim effect hebben als je het ook ruim toepast. En waar we nu een beetje naar zoeken met zijn allen is, hoe zorgen we nou dat we de maatschappij zoveel mogelijk open zetten, en tegelijkertijd ook nog die pandemie enigszins onder de duim houden. Nou dan moet je een coronatoegangsbewijs op dit moment, en dan heb ik het helemaal niet over 1G, 2G of 3G als onderscheid, maar dan moet je in brede zin het corona toegangsbewijs niet in de prullenmand gooien.
VRAAG
Maar de maatregelen zoals we ze nu hebben, dus vanaf morgen krijgen, heeft het maar 5% effect. Als je naar die 15% toe wil, dan moet je het breder inzetten.
KUIPERS
Zeker.
VRAAG
Moeten we er ook rekening mee gaan houden dat dat gaat gebeuren, dus dat we zo meteen op werk ook een coronatoegangsbewijs nodig hebben, mochten de besmettingen nog veel meer gaan toenemen?
KUIPERS
Ja er liggen een drietal voorstellen bij de Tweede Kamer hiervoor. Daar gaan we eerst apart met de Tweede Kamer over spreken.
VRAAG
Dus dat is ja, daar kunnen we wel, dat kan in de toekomst gaan gebeuren?
KUIPERS
Nee, dat is wat ik zeg, er liggen een drietal voorstellen en daar ga ik eerst met de Tweede Kamer over spreken.
VRAAG
All right.
KUIPERS
En daar zal uiteraard dat rapport ook uitgebreid bij gebruikt worden.
VRAAG
Dank u wel. Meneer Rutte, uw collega Kuipers zei, er kan zo meteen, er mag een hoop weer, maar de kans is dat er een hoop niet kan omdat er teveel zieken zijn of winkels weer sluiten, of kroegen. Wat voor gevolg gaat dat hebben voor de steunpakketten voor ondernemers? Want dat wordt misschien heel lastig, als je de ene week open bent, weekje dicht, weekje open.
RUTTE
Ja, pfoe, daar wordt steeds naar gekeken, dat is even het algemene antwoord. De NOW en de TVL die ademen natuurlijk sowieso helemaal mee. En die zijn ook voorlopig weer verlengd. Daar wordt door de troikaministers, dus Adriaansens en Van Gennep en Kaag wordt, en door de staatssecretaris wordt gekeken, ook steeds naar, heb ik ook vorige keer in de persconferentie gezegd, en dat is ook in het debat vorige week gezegd, wat zou je nog meer moeten doen omdat de crisis zo lang duurt. Heeft dat aanvullend op die NOW en TVL ook een aantal vragen laten ontstaan die apart moeten worden geadresseerd. En zij kijken natuurlijk ook steeds naar de bredere ontwikkelingen maar ja tegelijkertijd, uiteindelijk, zijn er ook daar natuurlijk grenzen aan dus we zullen daar steeds naar kijken en ook in overleg met de Kamer bezien wat mogelijk is, maar we natuurlijk heel veel nu en we zijn al aan het kijken wat we extra kunnen doen.
VRAAG
Dat wordt dus wel heel lastig voor ondernemers op die manier?
RUTTE
Ja maar dat komt dan niet omdat wij beperkingen opleggen maar omdat mensen ziek zijn. Dus een hoog ziekteverzuim, dat is het dan. Dat begrijp ik maar de vraag is even, dat vind ik dan wel meer een fundamentele discussie die we nog niet voldoende gevoerd hebben die ik dus ook niet met ja of nee beantwoord: ‘hoe ga je om met een extra hoog ziekteverzuim door een virus waarbij dat ziekteverzuim niet direct komt door maatregelen van ons maar omdat we dit virus in Nederland hebben’.
VRAAG
Als ik het dan goed begrijp, dan kan het dus wel zo zijn dat als je pech hebt dat er veel werknemers achter elkaar ziek worden, dat je voor een langere periode dicht bent, maar omdat de coronamaatregelen nu zeggen dat je open kan, je geen recht meer hebt op bepaalde steunmaatregelen?
RUTTE
Nou ja, dan geldt natuurlijk dat voor de TVL en de NOW, dat die sowieso mee-ademen, ook met de omzetcijfers dus als die omzetcijfers inzakken, werken er een deel van de regelingen, ik dacht niet allemaal, maar de meeste regelingen ademen dan mee met hoe het uiteindelijk bij zo’n bedrijf gaat. Dus in die zin hebben die er effect van. Dat zag je zelf bij die verschrikkelijke watersnoodramp in Limburg, dat dat een beetje hielp daar, bij alle ellende hadden die regelingen daar ook een effect terwijl die natuurlijk niks te maken hadden met een watersnoodramp maar simpelweg omdat ze kijken naar omzet en dat soort dingen. En ik zeg niet dat we niks aanvullends moeten doen maar dat is echt iets wat we nog eens even goed moeten bekijken, overigens zoals Ernst Kuipers zei, we hebben natuurlijk een aantal verruimingen aangebracht in de quarantaineregels, juist om weer een beetje te dempen op dat hoge ziekteverzuim, dat mensen thuis zitten omdat ze bijvoorbeeld tot een paar weken geleden in contact waren met iemand binnen anderhalve meter, meer dan een kwartier, dan moest je thuis zitten. Nu is die regel, als je afgelopen acht weken ziek bent geweest van corona of meer dan een week geleden je booster hebt gehad, hoeft dat niet, moet je wel jezelf goed in de gaten houden. Dat hebben we al verruimd, een paar weken terug. We hebben nu gezegd, bij drie besmettingen in een klas, niet de hele klas naar huis, maar regelmatig in de klas testen en daar zijn ze mee bezig nu dat allemaal dat goed in te regelen en natuurlijk bij besmetting wel thuis maar niet per se een hele klas naar huis dus, en dat heeft natuurlijk ook weer effect op de ouders dus we proberen natuurlijk aan die kant ook te kijken: ‘Kun je dingen verruimen?’ Heeft overigens wel weer een effect op de verspreiding van het virus want als je de quarantaineregels versoepelt, leidt het natuurlijk tot extra besmettingen. Dat moet je daar wel natuurlijk incalculeren.
RUTTE
Dank en fijne avond.
KUIPERS
Tot ziens.