Letterlijke tekst persmoment minister-president Rutte en minister De Jonge (26 juli 2021)
Minister-president Rutte en minister De Jonge vertellen hoe de reisregels gaan veranderen. En dat festivals tot 1 september niet doorgaan.
Toelichting minister-president Mark Rutte
Goeiemiddag. We hij hebben zojuist weer met de meest betrokken ministers en staatssecretarissen overleg gehad over de situatie met corona. En ik zal daar een paar dingen over vertellen. En daarna zal ook Hugo de Jonge op een aantal aspecten, één aspect in het bijzonder, nader in gaan. Eerst over de situatie met de besmettingen. Het epidemiologisch beeld, daar zie je dat waar we vorige week nog zagen dat het aantal besmettingen aan het plateauen was, ongeveer gelijk bleef, dat inmiddels ook de daling is ingezet. Dat is het op zichzelf natuurlijk goed nieuws. Toch blijft de situatie spannend omdat we in de ziekenhuizen nog steeds zien dat de cijfers oplopen. En dat zal ook de komende dagen nog zo zijn. De verwachting is dat dat zeker tot volgende week doorgaat. Dan is de verwachting dat het ook in de ziekenhuizen een niveau moet bereiken waarop het niet verder stijgt. En het lijkt op dit moment in de ziekenhuizen hard werken maar wel beheersbaar te blijven. Maar het blijft spannend. Dat betekent dat het Outbreak Management Team (OMT) in die cijfers geen aanleiding heeft gezien ons te adviseren nadere maatregelen te nemen. Dus die kondigen wij vandaag ook niet aan. Aanstaande vrijdag bekijkt het OMT opnieuw het hele beeld. En aanstaande maandag is er weer overleg tussen de meest betrokken ministers. Dan zullen we u daar weer bericht van doen. Maar nogmaals, voor deze week in ieder geval, het blijft spannend, we moeten allemaal vreselijk goed opletten, allemaal scherp blijven, maar nu geen aanleiding tot het nemen van extra maatregelen.
Dan een tweede punt, betreft de meerdaagse evenementen met overnachting. Bijvoorbeeld Lowlands. Helaas hebben we moeten besluiten in overleg met de evenementensector om het bestaande verbod op deze meerdaagse evenementen met overnachting te verlengen tot in ieder geval 1 september. Dat raakt een aantal van dit soort meerdaagse evenementen, maar dus ook Lowlands. De reden waarom we dat nu doen is omdat dat duidelijkheid geeft. Dat vraagt de sector ook. En daarmee ook de betrokken bedrijven een beroep kunnen doen op de garantieregeling. Dus het is natuurlijk slecht nieuws voor de mensen die zich hadden verheugd op Lowlands en andere grotere evenementen, meerdaags met overnachting. Maar helaas, het is op dit moment niet verantwoord om die door te laten gaan. Mede ook vanwege de verplichting om te hertesten tijdens het evenement. En dat blijkt logistiek niet goed mogelijk.
Dan een derde punt dat betreft het reizen binnen de Europese Unie. We hebben vandaag besloten tot een aanpassing van de aanpak van reizen binnen de Europese Unie. De reden is dat we een aantal ontwikkelingen de laatste tijd natuurlijk versterkt zien doorlopen. In eerste plaats de vaccinatiegraad. In heel Europa, maar zeker in Nederland, we behoren nu tot de hoogste van Europa, die is natuurlijk behoorlijk hoog. Ten tweede zien we dat hoewel besmettingen toenemen. In Nederland gelukkig dalend, maar in een heel aantal andere landen nu stijgend, de druk op de gezondheidszorg in de meeste landen beheersbaar blijft. En we hebben natuurlijk sinds een tijdje het digitale coronacertificaat. Vanwege die ontwikkelingen hebben we besloten tot een aanpassing van de aanpak van reizen in de Europese Unie. Eigenlijk met twee doelstellingen. In de eerste plaats dat mensen meer duidelijkheid hebben, meer zekerheid hebben over ‘wat kan ik nou verwachten?’. Omdat we in een aantal landen zien dat het aantal besmettingen oplopen dreigen landen van groen of geel naar oranje te schieten en dat geeft natuurlijk een hele hoop onzekerheid. Dus dat is het eerste wat we willen bekijken. Willen vanaf morgen meer lange termijn zekerheid geven aan mensen die op reis gaan. Maar tegelijkertijd weten we ook van vorig jaar hoe risicovol het is als mensen terugkeren en misschien toch in het buitenland besmettingen hebben opgelopen. Dus waar we aan de ene kant dus wat meer zekerheid willen geven voor mensen die uitreizend zijn, willen we tegelijkertijd om een opleving in het najaar te voorkomen meer testverplichtingen, meer testen, invoeren voor mensen die terugkeren van vakantie zodat we de risico’s op oplopende besmettingen in de tweede helft van augustus en daarna ook in het najaar, dat we die zoveel mogelijk met elkaar voorkomen. En hierover zal Hugo de Jonge nadere toelichting geven.
Toelichting minister De Jonge
Ja, allereerst over de vaccinatiegraad. We raken gelukkig in toenemende mate beschermd. En als je kijkt naar de vaccinatiegraad in Europa als geheel dan weten we dat inmiddels meer dan de helft van de volwassen mensen is gevaccineerd, volledig is gevaccineerd. In Nederland is dat bijna zestig procent volledig gevaccineerd. En ruim 83 procent heeft daarbij al z’n eerste prik gehad. En als we in dit tempo doorgaan, daar lijkt het wel op, dan zullen we voor 1 september iedereen die dat wil en daartoe een afspraak heeft gemaakt volledig hebben gevaccineerd. Dat is een pracht van een mijlpaal. We hebben zelfs ruimte om ook de twaalf- tot zeventienjarigen, de tweede prikken voor de twaalf- tot zeventienjarigen, die hun tweede prik na 16 augustus hadden gepland, om die tweede prikken te versnellen. En zo zijn zij ook klaar voor het nieuwe schooljaar. Ik denk dat dat heel erg belangrijk is en heel veel meer veiligheid biedt.
Die opgebouwde vaccinatiegraad is inderdaad ook aanleiding om het reisbeleid te willen aanpassen. We zijn in toenemende mate met elkaar beschermd. Dat vertaalt zich dus in minder ziekenhuisopnames, ondanks de besmettingsgraad. En dat maakt dat we opnieuw kunnen kijken naar het reisbeleid. Waarbij we meer zekerheid willen bieden, meer duidelijkheid willen bieden voor degenen die vertrekken, die nog op vakantie moeten. En ook meer zekerheid willen bieden voor onszelf in de richting van het najaar door diegenen die op vakantie besmet raken eruit te pikken en te zorgen dat ze in quarantaine kunnen en voorkomen dat straks als na de zomer het maatschappelijk leven weer aan de gang gaat, school weer aan de gang gaat, werk weer aan de gang gaat, die besmettingen snel gaan oplopen. En daarom dus een aanscherping van de regels voor mensen die juist terugkomen van vakantie. Wat betekent dat voor de mensen die nog op vakantie moeten? Dat betekent dat daar waar we nu werken met geel en met oranje we eigenlijk voor alle landen die niet groen zijn alleen nog maar gaan werken met geel. Dat betekent dat we geen EU-lidstaat meer gaan ontraden als vakantiebestemming. Dat is de eerste aanpassing van ons reisbeleid. En we zouden eventueel nog wel met oranje kunnen gaan werken, maar dat zullen we alleen doen in die gevallen waar een nieuwe virusvariant voorkomt waarover we ons ernstig zorgen hebben te maken. En op dit moment zullen dus vanaf morgen alle landen die nu nog andere kleuren zouden kunnen hebben, zullen op geel gaan daar waar ze niet groen zijn. Dat betekent dus: je kunt daar naartoe op vakantie. Hou je dan altijd wel aan de regels natuurlijk van het land daar. En het zou natuurlijk wel kunnen zijn dat andere landen aanvullende eisen stellen aan Nederlanders. Testverplichtingen of wat dan ook. En daar moet je natuurlijk ook gewoon aan houden. Maar dat betekent niet meer dat je op de kaart hoeft te kijken en hoeft te denken: oh jee, waar zou de kleur nou volgende week op staan en kan ik dan eigenlijk nog wel op vakantie? Het antwoord is: binnen de Europese Unie kun je op vakantie, met gebruikmaking van het DCC (Digitaal Corona Certificaat). Als het land niet groen is dan zal het geel zijn in principe.
Dan voor de mensen die terugkeren van vakantie. Daar geldt allereerst een aanscherping van de regels voorafgaand aan vertrek. Namelijk als je terugkomt uit een geel land dan zal je een coronabewijs moeten kunnen laten zien op het moment dat je Nederland binnenkomt. En dat geldt breed voor alle vervoersmiddelen waarmee je komt. Dus je zult gecontroleerd worden op het moment dat je het vliegtuig instapt, maar je kunt ook gecontroleerd worden aan de grens. En daarbij verandert er dus eigenlijk niks voor de mensen die volledig gevaccineerd zijn. Want die hadden die QR-code al. De mensen die een herstelbewijs hebben op basis van een doorgemaakte infectie verandert ook niks voor. Want die hadden als ze bij de GGD een positieve PCR-test hebben gehad, dan hadden ze dat herstelbewijs al. Waar wel iets voor gaat veranderen is de mensen die niet volledig gevaccineerd zijn, geen herstelbewijs hebben. Die zullen namelijk een negatieve test moeten laten zien. En de geldigheidsduur voor de PCR-testen van 48 uur voor vertrek en voor de antigeen-testen 24 uur voor vertrek. Dus dat is voor de mensen die terugkeren voordat ze naar Nederland, voordat ze Nederland binnengaan. Dan als je Nederland binnen bent geldt voor iedereen, of je nou gevaccineerd bent of niet gevaccineerd bent, geldt voor iedereen: test je zelf. Dat gold al, dat was een advies wat we al gaven. Maar dat onderstrepen we. Test jezelf als je terugkomt. Of je nou gevaccineerd bent of niet. Je kunt allemaal dat virus in je koffer hebben meegenomen. Daarnaast geldt voor die mensen die niet volledig gevaccineerd zijn dat ze zich ook nog moeten laten testen op de vijfde dag na aankomst. Op de vijfde dag na aankomst. Dat mag bij de GGD of dat kun je zelf doen met één van de zelftesten die je hebt gekregen of die je nog kunt bestellen of die je hebt uitgereikt gekregen op een vliegveld of die je op iedere hoek van de straat kunt kopen. We zullen echt testend moeten zorgen dat we richting het najaar een nieuwe opleving van het virus weten te dempen. En dat begint... het begon ook vorig jaar met wat we allemaal in onze koffer mee terugnemen van vakantie, en dat moeten we zien te dempen in de richting van het najaar. Zo willen we meer zekerheid, meer duidelijkheid geven voor de mensen die nog op vakantie gaan. En willen we de regels aanscherpen voor de mensen die van vakantie terugkomen.
Beantwoording van vragen
VRAAG (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, even over de festivals. U geeft nu duidelijkheid aan meerdaagse festivals die tussen nu en eind augustus plaatsvinden. Maar voor eendaagse festivals is er dus nog geen duidelijkheid?
RUTTE
Nee. We beslissen 13 augustus alles integraal.
VRAAG
En dat geldt dus ook voor meerdaagse evenementen zoals bijvoorbeeld de Formule 1 in Zandvoort die ook meerdere dagen duurt?
RUTTE
Die is na 1 september.
VRAAG
Precies. Ook die krijgen pas duidelijkheid op 1 augustus, of 1 september sorry.
RUTTE
13 augustus. 13 augustus.
VRAAG
Waarom heeft u er nu voor gekozen om toch al, want u heeft eigenlijk de hele tijd al gezegd we geven pas 13 augustus duidelijkheid, waarom nu toch al deze eerdere...?
RUTTE
Op verzoek van de sector. Zij willen graag duidelijkheid. Omdat ze dan ook die kosten niet maken en ook weten dat ze nu een beroep kunnen doen op de garantieregeling. En ze zeggen vanwege de eis voor hertesten bij zo’n meerdaags festival met overnachting, dat is gewoon logistiek niet uitvoerbaar. Die test is nog maar 24 uur geldig. Dus je moet dan tijdens het festival testen, dat is gewoon niet te doen.
VRAAG
Zou het kunnen dat opnieuw testen dat dat wel nog op tafel ligt na die 1 september?
RUTTE
Ik kan nergens over speculeren, maar dit is wat we nu weten.
VRAAG (NOS)
Dan even over het reizen meneer Rutte. We zitten in een tijd waarin heel veel mensen al op vakantie zijn en eigenlijk wijzigt u nu al de spelregels. Bent u niet bang dat dat tot chaotische toestanden leidt?
RUTTE
Misschien kan Hugo daar iets meer over zeggen. Want we hebben een overgangsperiode tot 8 augustus.
DE JONGE
Ja, ik denk dat het belangrijk is om te zeggen dat voor de mensen die nu op vakantie zijn natuurlijk altijd het advies was blijft kijken op wijsopreis.nl omdat de situatie in een land kan veranderen. Dat zien we nu ook gebeuren. Het is een van de aanleidingen om tot nieuw reisbeleid te komen juist omdat die kaart aan het verkleuren is. Dat betekent onzekerheid op dit moment voor de mensen die nog op vakantie moeten maar natuurlijk ook onzekerheid voor de mensen die al op vakantie zijn. Want je moet toch echt elke dag op de app kijken, de reisapp kijken van Buitenlandse Zaken of op de site wijsopreis kijken om te weten waar je aan toe bent. Ook bij terugkeer. Dus ook nu al geldt, bijvoorbeeld in Spanje of in Portugal dat je bij terugkeer een DCC nodig hebt omdat het een rood land is en andere landen zijn onderweg om rood te worden. Dus daar zou dat sowieso ook al voor gaan gelden.
VRAAG
Maar ik onderbreek u even, Frankrijk bijvoorbeeld nu, die staat op geel, daar heb je dus straks wel ineens zo’n negatieve test voor nodig.
DE JONGE
Daarom werken we met een overgangsperiode. We werken met een overgangsperiode tot 8 augustus. Dus mensen die tot 8 augustus terugkeren uit een geel land, daar geldt niet een DCC-verplichting. Vanaf 8 augustus wel. De landen waar nu al een DCC-verplichting geldt, namelijk Spanje, Portugal, Andorra, Cyprus, daar blijft die ook gelden tot aan die 8e augustus. En voor heel veel landen geldt natuurlijk dat daar waar ze nu geel zijn, onderweg naar 8 augustus toch echt wel rood aan het worden waren. Dus waar die DCC-verplichting sowieso al zou gaan gelden.
VRAAG
De reisbranche die had eerder al gezegd: het is voor ons niet meer te doen, dat oranje, we laten mensen nu zelf kiezen. Is dat ook de reden geweest voor het kabinet, speelde dat in ieder geval mee om te zeggen dat oranje binnen Europa, daar willen we vanaf?
DE JONGE
Waar de reisbranche natuurlijk terecht op wees, is dat het voor heel veel mensen op dit moment tot een onzekere situatie leidt. Als je voor volgende week een vakantie hebt staan naar een land waar je ziet dat de cijfers aan het oplopen zijn, en dat geldt vrijwel voor alle landen in Europa, dan zou zomaar kunnen gelden dat opeens volgende week jouw reis niet meer doorgaat. Dat geeft natuurlijk heel veel onzekerheid, en dat is heel vervelend voor mensen en dat is inderdaad meer zekerheid willen bieden, meer duidelijkheid willen bieden. Dat is een van de redenen om tot een aanpassing te komen. En dat kan ook tegen de achtergrond van de toegenomen beschermingsgraad. Andere kant is dat we, wetend ook van vorig jaar, wat de kans is dat je na de zomer dat virus mee terug hebt genomen in de koffer, die is toch wel redelijk aanwezig. En dat moet je natuurlijk zien te dempen, omdat je daarmee ook de kans op een mogelijke opleving in het najaar weer dempt.
VRAAG
Afrondend, meneer Rutte, we zien in een aantal Europese landen om ons heen, Frankrijk, Groot-Britannië, toch voordelen voor, of zelfs met een plicht voor mensen om die inenting te nemen, dat is die vaccinatie. U heeft gezegd: dat gaan we hier in Nederland niet doen. Gaan we dat toch ook niet in Nederland op een gegeven moment krijgen dat als je gevaccineerd bent, je iets meer mag dan iemand die dat niet heeft?
RUTTE
Ik denk het niet, je ziet in Nederland dat we uit blijken te komen op een zeer hoge vaccinatiegraad, misschien juist wel omdat de regering niet hele dagen aan het preken is.
VRAAG
En dus, sluit u dat eigenlijk uit?
RUTTE
Nou, je kunt nooit iets helemaal honderd procent uitsluiten in een pandemie, maar op dit moment zijn daar geen plannen voor.
VRAAG
Laatste vraag voor meneer De Jonge. Die prikinterval, die gaat bij Pfizer naar 3 weken, dat was 5 weken, mensen die nu al die eerste prik hebben gehad, waarom kunnen die niet voor die 3 weken interval kiezen?
DE JONGE
Daar zijn nog niet voldoende time-slots voor. We hebben ongeveer 300 duizend time-slots te verdelen, dus dat is genoeg voor de jongeren tussen 12 en 17 om hun prik-interval te versnellen. Daarnaast is er een uitvoeringstechnische reden, namelijk dat voor de 18-plussers geldt dat ze ofwel Pfizer ofwel Moderna hebben gehad, en dat onderscheid in het versnellen van prik-interval is niet zo eenvoudig in te regelen in de techniek. Voor jongeren 12 tot 17 kunnen we dat wel doen en gaan we dat ook doen, en daarmee geldt eigenlijk voor iedereen die wil en die ook al zijn afspraak heeft gemaakt vóór 1 september ben je klaar.
VRAAG (ONBEKEND)
Meneer De Jonge, wat gaat het aangepaste beleid betekenen voor de reisverzekering? Weet u dat?
DE JONGE
Dat hangt een beetje af van de verzekering die je hebt, het is daarom ook verstandig om daar niet teveel in generieke zin over te zeggen. Dat hangt namelijk echt gewoon af van de verzekering die je hebt, maar in ieder geval geldt niet meer dat je reis eruit gaat omdat een land op oranje gaat ofzo. En daarmee geven we voor iedereen meer zekerheid en meer duidelijkheid als je op vakantie wilt.
VRAAG
Dan een andere vraag, u zegt steeds: met een prik bescherm je ook anderen. Maar gevaccineerden kunnen het virus nog wel doorgeven, dus in hoeverre klopt die bewering dan?
DE JONGE
Dat is waar, dat is waar. Kijk, als je gevaccineerd bent, dan draag je in veel mindere mate bij aan de transmissie, aan de overdracht van het virus, dus je beschermt jezelf, je beschermt anderen omdat je een veel kleinere rol speelt bij de transmissie, maar de overdracht door gevaccineerden is nooit helemaal nul. Dat hebben we ook nooit aangenomen, dat dat helemaal nul zou gaan zijn. Dus steriele immuniteit, dat was nooit de veronderstelling na vaccinatie, en hoeveel exact mensen nog overdragen na vaccinatie, dat is... dat beweegt een beetje in de tijd ook, welke oordelen de wetenschappers daaraan geven en dat heeft ook weer te maken met de varianten. Er blijkt dat de delta-variant nog iets meer aan transmissie is ook na vaccinatie, helemaal nul wordt het nooit, maar in ieder geval heel erg veel minder. Dus het blijft staan dat we altijd hebben gezegd: door vaccineren bescherm je jezelf en bescherm je ook elkaar, en bescherm je zeker ook de vrijheden die we inmiddels met elkaar net weer herwonnen hebben.
VRAAG
Tot slot dan daarover ook, zou het dus kunnen dat gevaccineerden zich straks alsnog moeten laten testen als ze bijvoorbeeld naar een festival gaan in september?
DE JONGE
Ja, dat wordt wel gezegd door een aantal wetenschappers, ik denk dat, dat je daar nu nog eventjes niet op vooruit moet lopen. We willen dat besluit echt heel graag pas nemen op de 13e augustus, omdat we dan alles in ogenschouw kunnen nemen. De opgebouwde vaccinatiegraad, de restrisico’s die we wel of niet acceptabel vinden, op het moment dat er een festival wordt gehouden bijvoorbeeld. En we kijken natuurlijk ook heel goed naar de setting. Is het binnen of iets het buiten? Hoe groot is eigenlijk de groep? Kun je ook werken met bubbels bijvoorbeeld? En je wilt het restrisico in ieder geval heel veel kleiner zien te krijgen, dan we hebben gezien een aantal weken geleden. Want daar was de optelsom van alle restrisico’s was gewoon veel te groot.
VRAAG
Die optie ligt op tafel?
DE JONGE
Ja, hij ligt op tafel, maar ik ga daar niet op vooruit lopen, want kijk, daar staat ook iets tegenover, dat mensen verwachten natuurlijk toen ze zichzelf gingen laten vaccineren, verwachtte ook dat dat de vrijheid zou opleveren dat ze zich niet meer hoefde te laten testen voordat ze ergens naar binnen gingen. En ja, daar wil je ook niet zomaar meer van terug. Want die weg naar de vrijheid is voor heel mensen een belangrijke motivatie om zich te laten vaccineren, en het is natuurlijk ook heel belangrijk om met elkaar een zo hoog mogelijke vaccinatiegraad op te willen bouwen. Kortom, we zijn er nog niet om dat besluit te nemen, we moeten denk ik alle plussen en minnen van dat besluit goed wegen, en de 13e komen we hier op terug, 13 augustus.
VRAAG (BNR)
U geeft nu duidelijkheid aan de sector voor de meerdaagse evenementen, maar er zijn natuurlijk ook de horeca en de eendaagse evenementen, werd net al even gevraagd, waarom wacht u tot 13 augustus met duidelijkheid voor die sector?
RUTTE
Dat was altijd al het plan, omdat we 13 augustus een integrale afweging kunnen maken. Wat je ziet bij de meerdaagse evenementen is dat ze zeggen: we weten nu al dat het logistiek gewoon niet kan, nu die test maar 24 uur geldig is en die duur is verkort, van die geldigheid. Moet je tijdens zo’n evenement met overnachting, moet je gaan hertesten, dat is logistiek niet mogelijk.
VRAAG
Maar goed, eendaagse evenementen moeten ook een groot podium opbouwen, dat is ook een logistiek proces.
RUTTE
Jazeker, maar wat daar precies wel of niet kan, dat kunnen we de 13e precies in samenhang zien. Maar doet zich niet het probleem voor van het hertesten binnen 24 uur.
VRAAG (TELEGRAAF)
Daar wil ik even op aansluiten, want het probleem van het herstesten binnen 24 uur, dat was er pak ‘m weg, drie weken geleden ook al. Toen was het ook al een logistieke puzzel. Wat is er dan sindsdien verandert, waarom is het nu opeens een probleem en drie weken geleden niet?
RUTTE
Nou, de sector, daar zijn we in gesprek, overigens in goed overleg met de sector, die wordt natuurlijk ongelofelijk hard geraakt, gelukkig is er een goede garantieregeling. En in dat overleg is eigenlijk voortschrijdend inzicht gezamenlijk opgebouwd dat het verstandig is om deze duidelijkheid nu te geven.
VRAAG
Nu suggereert u eigenlijk dat het een idee van de sector zelf is om de stekker eruit te trekken.
RUTTE
Nee, nee hoor. We hebben gewoon met elkaar goed overlegd, en eigenlijk was de gezamenlijke conclusie: dit is gewoon logistiek onmogelijk.
VRAAG
Maar we zijn een aantal weken verder sinds dat Testen voor Toegang op pauze is gezet. U zegt eigenlijk tegen de hele sector: u ziet ons weer op 13 augustus. Maar is er in de tussentijd eigenlijk verandert aan dat systeem, dat het straks wel functioneert?
DE JONGE
Er wordt volop gesproken over hoe je dat zou kunnen verbeteren. Overigens het is niet helemaal op pauze gezet natuurlijk, want het werkt nog gewoon voor alle geplaceerde evenementen bijvoorbeeld, dus daar waar sprake is van placering, wordt er nog gewoon gewerkt met Testen voor Toegang. Sportwedstrijden bijvoorbeeld, zie je ook nog steeds best heel veel mensen bij elkaar en dat is dankzij Testen voor Toegang. En we willen natuurlijk ook gewoon door met het werken met toegangsbewijzen, we zullen het echt nog een tijdje nodig hebben om grote bijeenkomsten met elkaar veilig mogelijk te maken. Maar als je de film even terugdraait naar een paar weken geleden, toen was gewoon de optelsom van de restrisico’s op dat moment eigenlijk gewoon teveel, te groot. En daarmee, daar moeten we van willen leren. En als je kijkt welke lessen daarvan te trekken zijn, dan gaat het bijvoorbeeld over de setting die je creëert na de poort, dus hoe kan je die setting wel of niet veilig krijgen? Welke werkwijze, bijvoorbeeld met bubbels, is daarin mogelijk? Het gaat natuurlijk over de duur van de test voor toegang. Het verschil wat het maakt dat over een aantal weken er heel veel meer mensen volledig ook zullen zijn gevaccineerd. Welk verschil biedt dat in de veiligheid. De delta-variant, welke verandering van de setting geeft ook die delta-variant. En welke verantwoorde risico’s zijn er, gegeven die delta-variant, gegeven de hoge besmettelijkheid ervan, wel of niet te nemen. Kortom, al die facetten die hebben we nu onder schot, we kijken natuurlijk ook naar toezicht en handhaving, want ook daar moeten er een stappen extra worden gezet. En dat maakt dat we met een nieuw voorstel willen komen op 13 augustus.
VRAAG
Okay, maar de sector hoeft er niet vanuit te gaan dat ze een paar dagen van tevoren opeens verrast worden, en dat ook die eendaagse festivals niet door mogen gaan, omdat het Testen voor Toegang niet veilig te maken blijkt?
DE JONGE
Nee, wat we doen is heel goed kijken naar hoe is het wel veilig te maken en het zou best kunnen zijn dat een aantal settings die we eigenlijk wel mogelijk hadden willen maken, uiteindelijk niet mogelijk blijken, dat kan natuurlijk wel. Daarom hebben we juist het overleg met elkaar, zowel met de wetenschappers die hierbij betrokken zijn, als ook met de evenementensector zelf, om te kijken: wat zou er wel kunnen? Dat moet echt de insteek zijn. We zijn dat hele werken met toegangsbewijzen natuurlijk begonnen om dingen wel mogelijk te maken, dus laten we daar nu ook vooral aan werken.
RUTTE
Maar geen garantie dat ze door kunnen gaan, helaas in deze pandemie geen garanties.
VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
Meneer De Jonge, even over vakantiegangers die een negatieve test moeten overleggen. U zei: er kan gecontroleerd worden aan de grens. Betekent dit er dat weer douaneposten bij de snelwegen worden ingericht?
DE JONGE
Nee, het worden mobiele teams. Die mobiele teams hadden we nu ook al ingericht, maar dan eigenlijk om te controleren op de quarantaineplicht. Die quarantaineplicht die staat in de wet voor reizigers uit donkerrode gebieden, nou, die quarantaineplicht als zodanig die gaan we voor binnen Europese landen, de landen binnen de EU, gaan we niet meer handhaven. In ruil daarvoor hebben we die test op de dag na aankomst en de test op dag 5, dat is eigenlijk in ruil voor de quarantaineplicht. Maar we hebben die mobiele teams natuurlijk al wel bedacht en die mobiele teams zullen we nu inzetten voor het controleren op een DCC. De controle zal natuurlijk altijd steekproefsgewijs zijn, maar de controle bij het aan boord stappen van het vliegtuig, die veel strikter zijn, daar vindt eigenlijk gewoon een honderd procent controle plaats door de vervoerder.
VRAAG
Dat gebeurt nu overigens niet, maar het merendeel van de Nederlanders gaat met een auto op vakantie, ook terug, dus het kan zo zijn dat als ik aankom bij Hazeldonk bijvoorbeeld, ik word bij een steekproef word ik vastgehouden en dan? Kan ik dan de toegang tot Nederland worden ontzegd?
DE JONGE
Ja, nou, dan kun je een boete krijgen, dat is het punt. Dan kun je een boete krijgen omdat je geen geldig DCC bij je hebt, dat kan een boete van 95 euro zijn. Dus als je op vakantie gaat, dan kun je ook worden aangehouden met je te zwaar beladen caravan, dat zal ook niet in honderd procent van de gevallen zijn, maar het kan wel.
VRAAG
Maar vervolgens mag ik wel doorrijden dus? Na het betalen van een boete?
DE JONGE
Ja, maar wel met een boete.
VRAAG (NIEUWSUUR)
Het feit dat die meerdaagse festivals niet doorgaan, is dat nou een gevolg van de versoepelingen die eind juni te snel en teveel zijn losgelaten?
RUTTE
We hebben natuurlijk, door die versoepelingen zagen we de aantallen enorm stijgen. En daar is de les uitgetrokken dat we een aantal versoepelingen moesten terugdraaien en dat zat toen ook hier, namelijk op de nachtclubs, de nachthoreca, maar ook die meerdaagse evenementen en ook eendaagse evenementen waar je ongeplaceerd door elkaar heen loopt. Daarvan hebben we gezegd: die moeten we toch helaas weer inklinken. We hebben toen ook gezegd: we gaan die tijd waarop zo’n test geldig is, die uren dat een test geldig is, die gaan we ook meer in lijn brengen met het eerdere OMT-advies, 24 uur. En eigenlijk dat laatste is de directe aanleiding om dit te doen.
VRAAG
Maar het is ook voor een enorme piek, hoge snellere piek gezorgd in besmettingen. Vind u het daarom ook te riskant om nu festivals te laten doorgaan?
RUTTE
Nee, dat zouden we pas 13 augustus beslissen. Punt is we beslissen 13 augustus, integraal, wat we doen met de aanscherpingen per paar weken geleden, die nodig waren omdat het pakket dat 18 juni was besloten, 26 juni inging, dat pakket bleek te leiden tot een enorme piek in het aantal besmettingen, vooral door de nachthoreca en de ongeplaceerde evenementen. Daar hebben we dus helaas moeten ingrijpen, dat is natuurlijk enorm ingrijpend voor de betrokken mensen die daar graag heen gaan, maar vooral ook voor de ondernemers en die bedrijven en die evenementenorganisatoren. We hebben toen gezegd: we gaan 13 augustus alles opnieuw in samenhang bekijken. Wat de sector nu zegt is, in overleg met ons: ja luister, maar nu het 24 uur is, die test, en het is meerdaags met overnachting, dat is gewoon logistiek niet uitvoerbaar. We willen die kosten niet maken en we willen wel een beroep kunnen doen op die garantieregeling, dus geef die duidelijkheid.
VRAAG
Maar goed, het heeft ook voor onzekerheid gezorgd, en ook dat u eerder op dit besluit moet terugkomen. Dus verwijt de evenementensector u niet dat die vroege versoepelingen tot deze onzekerheid hebben geleidt?
RUTTE
Wat zegt u? Nog een keer? Die vraag hoorde ik niet
VRAAG
Nou, verwijt de evenementensector u niet dat, door die vroege en snelle versoepelingen, die die hoge besmettingen tot gevolg hadden...?
RUTTE
Uiteraard, ze verwijten ons veel. Dit is nou eenmaal niet goed gegaan, dat hebben we eerder gezegd, zelfs excuses voor gemaakt. Er is een fout gemaakt in dat pakket, 18 juni wat inging op 26 juni, dat was toch te ruim, dat zat ‘m op die nachthoreca, dat zat ‘m op toch ook, deels, de evenementen waarvan we allemaal zeiden: ja, weet je, als dat ongeplaceerd is, mensen gaan toch door elkaar lopen, anderhalve meter, deels ook natuurlijk binnen in tenten. Dat was toch een te groot risico gebleken en je ziet nu dat dat pakket, dat we toen moesten aanscherpen helaas, nu leidt tot een forse daling in het aantal besmettingen, gelukkig, een enigszins, maar nog steeds spannende situatie ook in de ziekenhuizen. Maar wat we nu doen, is omdat je gewoon nu al kunt zien dat met die 24 uur geldigheid van zo’n test, het logistiek niet kan als het meerdaags is en je logeert er ook, om dan nog naar een plek te gaan waar je je kan laten testen.
VRAAG
Kunnen de scholen volledig open in september?
RUTTE
Maar kijk, alles wordt hier bekeken per week, en per 13 augustus, en op dit moment is er geen aanleiding om aan te nemen dat er verscherpingen nodig zijn ten opzichte van wat we nu hebben, maar we bekijken iedere week en op 13 augustus integraal weer de hele situatie.
VRAAG
Maar het is wel de inzet om scholen weer volledig te openen?
RUTTE
Uiteraard, maar in een pandemie is er nooit honderd procent garantie te geven. Maar uiteraard is niet ons plan nu om extra aanscherpingen te doen, bovenop wat we nu aan pakket hebben.
VRAAG
Maar ziet u dat dan voor zich met testen of moeten er misschien andere regels gelden voor volledig gevaccineerden?
RUTTE
Ik ga daar niet op vooruit lopen. We bekijken het week voor week.
VRAAG
Want meneer De Jonge, u zegt net: het is belangrijk dat 12 tot 17 jarigen eerder gevaccineerd worden, om veilig naar school te gaan. Wat betekent dat precies? Dat de anderhalve meter losgelaten kan worden?
DE JONGE
Omdat we tegen iedereen zeggen en ook tegen jongeren: laat jezelf vaccineren, dat doe je voor je eigen gezondheid, om je eigen gezondheid te beschermen, om elkaars gezondheid te beschermen en om de vrijheden te beschermen die we net weer hebben herwonnen. Dat is de boodschap ook aan jongeren. En wat gelukkig zo is dat we zien dat jongeren in toenemende mate bereid zijn om zich inderdaad te laten vaccineren. Ja, en hoe hoger we uitkomen met die vaccinatiegraad, ook onder jongeren, hoe hoger ook de kans dat het onderwijs zo normaal mogelijk kan worden vormgegeven.
VRAAG
En dat ziet u voor zich zonder die anderhalve meter afstand?
DE JONGE
Voor het voorgezet onderwijs hebben we geen voornemen om dat aan te scherpen, we hebben gezegd: we gaan in alle vormen van onderwijs, behalve het basisonderwijs, in alle vormen van het onderwijs gaan we vragen om die eerste twee weken van het nieuwe schooljaar preventief te testen, om te zorgen dat we de jongens en meisjes met een besmetting thuis op de bank laten zitten en niet de rest van de klas laten besmetten. Ik denk dat dat heel erg belangrijk is om een veilige start te kunnen maken met het nieuwe schooljaar. We hebben tegen het MBO en het HBO en het WO gezegd, bereid je nou voor op twee scenario’s. Het ene scenario is met de anderhalve meter en het andere scenario is zonder de anderhalve meter. Waarom moesten we dat zeggen? Omdat we het gewoon zo ver van tevoren niet konden uitmaken.
VRAAG
Maar zullen 18-plussers genoeg gevaccineerd zijn? En kan je straks, kunnen hogescholen...?
DE JONGE
Laten we het hopen, en wat we doen is natuurlijk heel erg intensief inzetten op juist het vaccineren van jongeren tot op locatie. Dus de prikbus op locatie van scholen, dat is een beeld dat je heel veel gaat zien, op alle vormen van het onderwijs vanaf het VO.
VRAAG
Laatste vraag, wat als studenten zich niet willen laten testen of zeggen: ik laat me niet vaccineren? Wat betekent dat dan? Kunnen hogescholen, het hoger onderwijs, daar een onderscheid in maken?
DE JONGE
Nee, in beginsel niet. Niet zonder dat we daartoe een AMvB (algemene maatregel van bestuur) maken of daartoe de wet wijzigen, omdat onderwijs natuurlijk een essentiële voorziening is. Je kunt niet zonder het onderwijs. Wat we wel tegen alle studenten zeggen, tegen alle jongeren zeggen: is de kans dat je straks weer zo normaal mogelijk onderwijs krijgt, gaat aanzienlijk omhoog als je jezelf laat vaccineren.
VRAAG (ANP)
Ik wilde eerst hier nog even op doorvragen. U zegt niet, tenzij we daar een ministeriële regeling of iets voor instellen. Bent u dat dan toch van plan? Als blijkt dat het straks niet te houden is in het hoger onderwijs?
DE JONGE
Nee, ik geloof heel erg dat de Nederlandse keuze om te zeggen: vaccineren is echt je eigen keuze, als je een verstandige keuze wilt maken, moet je het doen. Maar het blijft echt je eigen keuze. Daar geloof ik heel erg in, omdat ik zie dat dat nou juist aanleiding is voor die hele hoge vaccinatiegraad. En ik geloof eerlijk gezegd niet dat een vaccinatieplicht bij Nederland past. Ik zie ook niet zo snel vormen dat we daadwerkelijk in Nederland een vaccinatieplicht gaan invoeren. Discussies in Frankrijk laat ik ook echt graag in Frankrijk en ik denk echt dat we dat in Nederland niet nodig hebben, als je kijkt naar waar we zomaar zouden kunnen uitkomen als je de vaccinatiebereidheid in Nederland ziet. Wat ik wel tegen iedereen zeg is natuurlijk om nou de kans zo groot mogelijk te maken op een zo normaal mogelijk leven in het najaar: laat jezelf vaccineren. Want het beschermt niet alleen je eigen gezondheid, elkaars gezondheid, maar ook de vrijheden waar we zo aan hechten met elkaar.
VRAAG
Maar ik had het idee dat u het een beetje boven de markt liet hangen, dat zo’n AMvB er mogelijk nog gaat komen.
DE JONGE
We hebben een wet, dat is gewoon even de techniek, we hebben met elkaar een wet gemaakt, waarin het werken met toegangsbewijzen is geregeld. Daar hebben we voor het mbo en het hoger onderwijs, voor het tertiair onderwijs, voor het niet-leerplichtig onderwijs, hebben we de mogelijkheid ingebouwd om ertoe te kunnen besluiten om delen van het onderwijs pas toegankelijk te maken na het laten zien van een coronatoegangsbewijs. Maar dat kan alleen nadat daartoe een AMvB is aangenomen en dat kunnen we dus niet zomaar eventjes invoeren. Dat wil ik ook niet zomaar eventjes invoeren, want eer dat je die stap zet, dan moet je wel echt, dan moeten alle andere mogelijkheden wel echt zijn uitgeput om het onderwijs op een normale manier mogelijk te maken, waarbij wij echt heel erg sterk hechten, van begin af aan, heel erg sterk hechten aan vrijwillige vaccinatie.
VRAAG
Ik wilde nog even vragen over de prikinterval voor jongeren, die wordt verkort, ze krijgen een dezer dagen een sms’je, dan kunnen ze bellen voor een nieuwe afspraak. Dat is allemaal met Pfizer, maar de EMA heeft nu ook gezegd: Moderna kan ook voor die groep worden ingezet. Maar als we zoveel Pfizer hebben dan ga ik ervan uit dat Moderna niet meer zal worden ingezet voor jongeren, want ik begreep....
DE JONGE
Op dit moment zetten we Pfizer in voor 12 tot 17 jarigen, dus alle 12 tot 17 jarigen die hun tweede prik zouden hebben vanaf 16 augustus, die krijgen de komende dagen een smsje om hun tweede prikafspraak naar voren te halen, zodat iedereen klaar is voor het nieuwe schooljaar.
VRAAG
Nog heel even. De Gezondheidsraad zou zich morgen begreep ik, buigen over dat advies van de EMA, maar dat is dus eigenlijk niet nodig?
DE JONGE
Het is heel fijn dat de Gezondheidsraad zich daarover buigt. Dat geeft meer handelingsopties. Je weet natuurlijk niet hoe je in het vaccinatieprogramma zit voor volgende jaar. Kortom, het is altijd simpel als de Gezondheidsraad zich daarover buigt en overigens gaat de Gezondheidsraad daar ook helemaal zelf over, waarover zij zich buigen of niet.
VRAAG
Ja oke, maar ze gaan voor deze zomer gaat dat geen effect hebben als zij zeggen: Moderna gaat....
DE JONGE
Gaat geen versnellend effect hebbe, als u dat bedoelt. Die versnelling kunnen we ook realiseren met gewoon de leveringen van Pfizer die we hebben.
VRAAG (NU.NL)
Ja, het vooruitzicht was altijd: vaccineren is de weg naar de vrijheid, de weg uit deze crisis. En nu zien we eigenlijk dat in de week dat er 20 miljoenste prik is gezet, ja, toch een streep gaat door de evenementen deze zomer. In hoeverre is dat vooruitzicht nog inderdaad realistisch?
RUTTE
Even over die evenementen. Kijk, we hebben helaas moeten besluiten, ook naar aanleiding van hoe de cijfers begonnen te pieken na de verruimingen die inging op 26 juni, om ten aanzien van de nachthoreca en de geplaceerde evenementen, helaas forse beperkingen aan te brengen. Zo niet, het onmogelijk te maken. En je ziet nu gelukkig dat die cijfers dalen, overigens mag ik er nog aan toevoegen wat ik net zei, die dalen in alle leeftijden. Dus dat is op zich ook goed nieuws. We hebben toen gezegd: we gaan 13 augustus alles opnieuw bekijken, want dan weet je eigenlijk echt hoe het ervoor staat. Dan heb je wat beter zicht op de ziekenhuizen, beter zicht op de besmettingen. Hier doet zich eigenlijk een technisch probleem voor, echt een serieus technisch probleem, namelijk hoe ga je nou in vredesnaam als het maar 24 uur geldig is, bij de meerdaagse evenementen die hertest doen? Daar zit het ‘m echt op ten aanzien van Lowlands en nog een aantal andere, tussen half augustus en eind augustus, voorziene meerdaagse evenementen. Misschien, Hugo de Jonge, over de vaccinatie?
DE JONGE
Ten aanzien van de vaccinatie als weg naar de vrijheid, dat staat natuurlijk nog onverkort. Als je even kijkt waar we in no-time zijn aanbelandt in de afgelopen weken, namelijk tienduizend-plus besmettingen per dag, maar ook in no-time weer naar beneden zijn gegaan naar rond de vijfduizend besmettingen per dag, dat hebben we niet allemaal aan ons goede gedrag te danken, dat hebben we met name te danken aan de beschermde werking van de vaccinaties natuurlijk. We zijn namelijk in die weken flink doorgegaan met een dikke miljoen prikken per week. En dat is natuurlijk gewoon de beschermende werking die vaccinatie biedt. Als je kijkt naar het aantal ziekenhuisopnames dat voorkomt uit die snel piekende besmettingscijfers, dan is het aantal ziekenhuisopnames in ieder geval dusdanig dat we de zorg zeker niet aan het overbelasten zijn op dit moment. En dus het aantal ziekenhuisopnames lijkt in helemaal niets op het aantal ziekenhuisopnames dat voortkwam uit besmettingen van een aantal maanden geleden. En dat maakt dat je in toenemende mate natuurlijk, inderdaad, heel meer mogelijk kunt maken. In toenemende mate risico’s kunt nemen die je voorheen helemaal niet kon nemen. En in toenemende mate ook inderdaad kunt zeggen, omdat we zo’n hoge beschermingsgraad hebben opgebouwd dankzij vaccinatie, kunnen we weer heel veel meer. En hoe hoger die vaccinatiegraad en hoe hoger die vaccinatiegraad in iedere groep en iedere wijk, hoe meer we dit type risico’s op een verantwoorde manier kunnen nemen. En tegelijkertijd moeten we ook zeggen, we zitten wel in een overgangsfase waarin niemand exact weet hoe het najaar eruit gaat zien, en er blijft altijd een serieus deel van de mensen niet gevaccineerd, misschien is het 15 procent, misschien is het, als we heel erg ons best doen, 10 procent van de mensen die niet gevaccineerd is. Daarvan zal een deel beschermd zijn omdat ze zelf de infectie hebben doorgemaakt, maar een deel blijft onbeschermd. Dus als nou in dat najaar, dat het blootstellingsrisico heel erg toeneemt, omdat we met elkaar die anderhalve meter zouden loslaten en dat virus blijft circuleren, en allemaal in een hele korte periode worden die mensen net weer blootgesteld aan het virus, of de mensen met een zwakke immuunrespons, ja, dan kun je wel degelijk ook weer de zorg overbelasten. Dat weten we niet, daar zijn we niet geweest. We komen in een terra incognita terecht. En dus zullen we het stap voor stap moeten doen en dat doen we ook.
VRAAG
En waarom zou je dan zo’n weegmoment, integraal weegmoment, niet pas doen als je iedereen van 12 jaar en ouder hebt gevaccineerd, iedereen die dat zou willen?
DE JONGE
Nou, we zijn een eind in de buurt natuurlijk, want op het moment dat we... half augustus hebben we niet voor niets gekozen. Half augustus hadden we toen we dat moment kozen, hadden we uitgekozen als het moment waarop 85 procent zijn eerste prik heeft gehad en 80 procent zijn tweede prik heeft gehad. Een serieus deel van de mensen daarnaast gewoon een infectie hebben doorgemaakt. Dus de opgetelde besmettingsgraad zou heel hoog zijn half augustus en dat is ie ook. We weten inmiddels dat we zover zijn met onze prikcampagne dat we eigenlijk iedereen die dat wil, en daarvoor een afspraak heeft gemaakt, per 1 september of voor 1 september geprikt kunnen hebben. We zijn echt klaar voor het nieuwe schooljaar. Dat is denk ik harstikke mooi dat we die mijlpaal hebben bereikt. Waar we op half augustus staan en welk risico verantwoord kunnen nemen, dat weten we nu nog niet, dat weten we half augustus wel, en we kunnen dus ook niet vooruit lopen op het besluit wat we dan kunnen nemen. We hebben wel gezegd, we moeten voorafgaand aan het nieuwe schooljaar een duidelijke keuze maken in: kan dat nieuwe schooljaar zonder de anderhalve meter of zal dat met de anderhalve meter moeten? Moeten we dat bijvoorbeeld voor het mbo en hoger onderwijs doen? Dat weten we gewoon nog niet, die keuze maken we half augustus.
VRAAG
Heel specifiek, want 13 augustus, tot die tijd zijn er ook wel eendaagse evenementen. Ik geloof dat de competitie begint weer, de Johan-Cruijfschaal in ieder geval 7 of 8 augustus. Wat kunt u daarover zeggen?
RUTTE
Kijk, dat zijn de evenementen die kunnen doorgaan omdat ze niet onder de beperkingen gelden van 26 juni, daar geldt voor dat ze binnen alle maatregelen kunnen worden georganiseerd. Dat geldt ook voor kleine evenementen in de privésfeer, geplaceerde evenementen, maar alles conform de regels zoals we ze afgekondigd hebben op 26 juni. Het pakket van 26 juni, de aanscherpingen, plus wat er toen nog op tafel lag, überhaupt op 18 juni per 26 juni aan beperkingen die we toen niet hebben opgeheven, dat hele pakket wegen we opnieuw op 13 augustus. Ik ga naar de Volkskrant als laatste.
VRAAG (VOLKSKRANT)
Ja, ik lees af en toe berichten dat de politie een einde maakt aan een feestje, omdat de buren hebben geklaagd bijvoorbeeld. Dat duidt erop dat veel mensen toch niet precies weten wat je thuis wel en niet mag doen. Hoeveel mensen mag je ontvangen, kun je je verjaardag vieren, kun je een diploma thuis vieren, wat is precies daar de regel?
RUTTE
De regel geldt overal: doe het verstandig. En zorg dat je in ieder geval de anderhalve meter kunt handhaven. In geval van mijn huis, kun je dan heel weinig mensen ontvangen. Maar goed, veel mensen wonen gelukkig ruimer, maar toch, je kunt in de meeste huizen weinig mensen ontvangen.
VRAAG
Maar er is dus geen regel van: je mag 20 mensen op je verjaardag uitnodigen en meer niet?
RUTTE
Nee.
DE JONE
Nee.
(Letterlijke tekst, gecorrigeerd, NB/NW)